အစဥ္အလာပဲြေတာ္မ်ားနွင့္ နဲႊၾကတူျပိဳင္ လတန္ေဆာင္တိုင္

 

အစဥ္အလာပဲြေတာ္မ်ားနွင့္ နဲႊၾကတူျပိဳင္ လတန္ေဆာင္တိုင္ 

 

လတကာတို့တြင္ တန္ေဆာင္မုန္းလ သည္ ေမြ့ေလ်ာ္ဖြယ္ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္သည္။ ဤလတြင္ မိုးေလတို့ ကင္းလြတ္ျပီ ျဖစ္၍ မိုးေကာင္းကင္ သည္ ၾကည္လင္သည္။ ညဥ့္အခါ ေကာင္းကင္၌ ၾကယ္တာရာ တို့ကို စံုလင္စြာ ေတြ့ရသည္။ ေဆာင္း၀င္စ ေျမာက္ျပန္ေလ ေၾကာင့္လည္း ေအးျမသည္။ ဤရာသီမွာ ပြင့္ေသာပန္းသည္ ခ၀ဲပန္း ျဖစ္သည္။ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ညတြင္မူ ကုမုျဒာၾကာပန္း တို့ ပြင့္ၾကသည္။

သန္မိုးကုန္စဲ နွင္းစဖဲြတည့္ ခ၀ဲပြင့္တုန္း တန္ေဆာင္မုန္း (ဆီသည္ရြာစား ဦးေမာင္ၾကီး) တန္ေဆာင္မုန္းလ တြင္ ဆီးနွင္းျမဴတိမ္ မီးခိုးဟူေသာ ေလထုညစ္ညမ္းမႈ ကင္းစင္၍ ေကာင္းကင္ရိွ နကၡတ္တာရာ အားလံုး ျမင္ေတြ့ နိုင္ေသာေၾကာင့္ နကၡတ္သဘင္ပဲြ က်င္းပေသာ လလည္းျဖစ္သည္။

''တန္ေဆာင္''သည္ မီးရွူး၊ မီးတိုင္၊ ဆီမီး ဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ ''မုန္း''ေတာက္ပျခင္း၊ ထြန္းညိွျခင္း ဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ တန္ေဆာင္မုန္းလ သည္ ဆီမီး တန္ေဆာင္ ထြန္းေျပာင္လ ဟုဆိုၾကသည္။ တန္ေဆာင္မုန္း လကို ေဗဒင္အေခၚ အားျဖင့္ ျဗိစၧာရာသီဟု ေခၚသည္။ ျဗိစၧာရာသီ ဟူေသာအနက္ အဓိပၸာယ္မွာ ကင္းျမီးေကာက္ ျဖစ္ျပီး ကင္းျမီးေကာက္ တို့နွစ္သက္ေသာ ရာသီ ဟု ဆိုလိုဟန္ ရိွသည္။ ဤလတြင္ ''စန္း'' ေခၚေသာ လမင္းသည္ ၾကတိၱကာနကၡတ္ နွင့္ယွဥ္ျပိဳင္ ထြန္းပျပီး ဤလ၏ တာရာမွာ ကီ်းတာရာျဖစ္သည္။

တန္ေဆာင္မုန္းလ ကို ပုဂံေခတ္ ေက်ာက္စာမ်ားတြင္ ''တန္ေဆာင္မႈန္'' ဟု ေရးသား ခဲ့ၾကသည္။ အင္း၀ေခတ္ ေရာက္မွသာ  ''တန္ေဆာင္မုန္း'' ဟု ေရးသား ၾကသည္။ ေ၀ါဟာရလိနတိၳ ဒီပနီက်မ္း တြင္မူ ေလွသင္း အတြင္း၀န္ ဦးျခိမ့္ က ''အမိုက္အေမွာင္ကို မီးရွူး တန္ေဆာင္ျဖင့္ ေဖ်ာက္လြင့္ ေခ်မႈန္းေသာလ'' ဟု ဖြင့္ဆို ထားပါသည္။ တန္ေဆာင္မုန္းလ ေရာက္ျပီးလွ်င္ ေတာင္သူမ်ား စိုက္ပ်ိဳးးထားေသာ ေကာက္စပါးပင္ မ်ားနွင့္ ပတ္သက္၍ ဖံုးတုန္းလံုးတုန္း တန္ေဆာင္မုန္း ဟု ဆိုရိုးရိွပါသည္။ စပါးခင္းမ်ား၌ စပါးနံွမ်ား ျမိဳင္ျမိဳင္ဆိုင္ဆိုင္ ထြက္ေပၚ လာျခင္းကို ဆိုလိုပါသည္။ စပါးနံွမ်ား နို့ရည္ျဖည့္တင္း လာသည္နွင့္ အတူ မၾကာမီ စပါးသစ္မ်ား ထြက္ေပၚ လာေတာ့မည္ ျဖစ္သည္။ ထို့ေၾကာင့္ တန္ေဆာင္မုန္းလ ကို ေတာင္သူရႊင္ျပံဳး  တန္ေဆာင္မုန္း ဟု လည္းေခၚဆို ၾကသည္။

တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ည သာမညဖလ ေဒသနာ ဗုဒၶျမတ္စြာ ဘုရားရွင္သည္ တစ္ေထာင့္ နွစ္ရာ ငါးကိ်ပ္ေသာ ရဟန္းသံဃာေတာ္ တို့နွင့္အတူ ရာဇျဂိဳဟ္ျပည္ သမားေတာ္ ဇီ၀က ၏ သရက္ဥယ်ာဥ္ ၌ စံေတာ္မူ ေနစဥ္ မာဂဓတိုင္း ျပည့္ရွင္ အဇာတသတ္ မင္းသည္ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေန့၏ ညဥ့္အခါ   မွဴးမတ္အေပါင္း ျခံရံလ်က္ နန္းျပာသာဒ္၌ ခံစားရင္း ဥဒါန္းက်ဴးရင့္သည္။ ''လသာေသာ ညဥ့္သည္ ေမြ့ေလ်ာ္ဖြယ္ ေကာင္းလွပါ၏။ လြန္စြာလွပါ၏။ ရႈခ်င္စဖြယ္ ေကာင္းလွပါ၏။ အမွတ္ရ ဖြယ္ေကာင္းလွ ပါ၏။ ယေန့ အဘယ္ သမဏျဗဟၼာဏ ကိုဆည္းကပ္ရ ပါကုန္အံ့။ အဘယ္ သမဏျဗဟၼာဏ ကိုဆည္းကပ္ ပါက ငါ၏ စိတ္သည္ ၾကည္လင္ပါအံ့'' ဟူ၍ျဖစ္သည္။

အဇာတသတ္မင္း သည္  အေပၚယံ သြင္ျပင္အားျဖင့္ ရဟန္းအသြင္ ေဆာင္ထား ေသာ္လည္း အတြင္း သေဘာတြင္ ဆိုးယုတ္ ေကာက္က်စ္ ညစ္နြမ္း လွသည့္ ေဒ၀ဒတ္ ကိုဆရာတင္ မိမွားကာ ဖခင္ ဗိမၺိသာရ မင္းၾကီး ကိုသတ္မိခဲ့ေသာ အကုသိုလ္ ကံၾကီးေၾကာင့္ နန္းစည္းစိမ္ကို ခံစားစံစား ေနရသည့္ တိုင္ေအာင္ စိတ္နွလံုးခ်မ္းေျမ့ သာယာမႈ မရရိွ။ ၾကီးမား ေလးလံသည့္ အျပစ္ၾကီးက အခိ်န္ နွင့္အမွ် ဖိစီးလ်က္ ညညတြင္လည္း အိပ္မေပ်ာ္သည့္ ေ၀ဒနာ ခံစားရသည္။ အိပ္မေပ်ာ္သူ အတြက္ ညတာသည္ ရွည္လ်ား လွသလို မ်က္လံုးတို့ ကိုလည္း လံွျဖင့္ထိုး ေနသလို ခံစားရသည္။ မိမိျပဳမွားခဲ့သည့္ အျပစ္အတြက္ ၾကီးစြာေသာ ေနာင္တတရား ရခဲ့သလို အကုသိုလ္ ဖိစီးသည့္ ေ၀ဒနာတို့ ေျပရာေျပေၾကာင္း အလို့ငွာ ရဟန္းျပဳရ ျခင္း၏ လတ္တေလာ ရရိွနိုင္သည့္ အက်ိဳး (သာမညဖလ) ကို စံုစမ္း ေမးျမန္းသည္။

အဇာတသတ္မင္း ၏ ေမးခြန္းကို ပုရာဏ ကႆပ၊ အဇိတေတသ ကမၺလ အစရိွေသာ တိတၳိဆရာၾကီး ေျခာက္ဦးတို့က ၎ တို့၏ အယူ၀ါဒ အသီးသီး တို့ျဖင့္ ေျဖၾကား ခဲ့ေသာ္လည္း ေပ်ာက္ကင္းျခင္း အလွ်င္း မရိွ။ သို့နွင့္ပင္ ၾကည္နူး ေမြ့ေလ်ာ္ဖြယ္ သာယာလွပသည့္ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ညဥ့္ အခါတြင္ သမားေတာ္ ဇီ၀က ၏စီစဥ္မႈျဖင့္ နန္းေတာ္မွသည္ သရက္ဥယ်ာဥ္ ဆီသို့ မွဴးမတ္ အေျခြအရံ အျပည့္အစံု ခင္းက်င္းကာ မီးရွဴးတိုင္ (တန္ေဆာင္တိုင္) မ်ားကိုယ္စီ ကိုင္ေဆာင္လ်က္ သြားေရာက္ ခဲ့သည္။

အဇာတသတ္မင္း သည္ ဘုရားရွင္ နွင့္တကြ ရဟန္းသံဃာ တစ္ေထာင့္နွစ္ရာ ငါးကိ်ပ္တို့ စံျမန္းေနထိုင္ရာ သရက္ဥယ်ာဥ္ သို့စတင္၀င္ေရာက္ လာစဥ္မွာပင္ ေအးခ်မ္း ဆိတ္ျငိမ္မႈတို့ကို ခံစားရသလို သူ့အေပၚ တစ္ခိ်န္လံုး ဖိစီးေနသည့္ ေ၀ဒနာ အစိုင္အခဲ တို့သည္လည္း တုန္လႈပ္အက္ ကဲြစျပဳလာ ခဲ့သည္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ကို ခ်ဥ္းကပ္၍ ေလာကလူသား တို့သည္ မိမိတို့ အတတ္ ပညာျဖင့္ ပစၥုပၸန္မ်က္ေမွာက္ ဘ၀မွာပင္ အက်ိဳးတရား ရသကဲ့သို့ ရဟန္းျပဳ ရျခင္း၏ ပစၥကၡဘ၀တြင္ အက်ိဳးရပံုကို ေမးေလွ်ာက္ သည့္အခါ ဘုရားက ကြ်န္ေယာက်ာ္း ပမာ၊ လယ္သမားဥပမာ တို့ျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ သဒၶါပဗၺဇိတ အမ်ိဳးးေကာင္း သားတို့ရဟန္း ျပဳပံု၊    ဣေျနၵသတိသမၸဇဥ္ တရားတို့ အေၾကာင္း၊  သနၱု႒ိတရားနွင့္ ျပည့္စံုပံု၊  နီ၀ရဏတရားတို့ ပယ္ရွားပံု၊ ဈာန္ေလးပါး သို့ေရာက္ပံု၊ ၀ိဇၨာရွစ္ပါးနွင့္ ျပည့္စံုပံုတို့ကို အက်ယ္တ၀င့္  ေဟာၾကား ေတာ္မူကာ  ရဟန္းျပဳ ရျခင္း၏ ဒိ႒ဓမၼအက်ိဳး ရပံုတို့ကို  ရွင္းလင္းေစလ်က္  အဇာတသတ္မင္း ၏ အကုသိုလ္ ဖိစီးသည့္   ေ၀ဒနာတို့ကိုပါ ခ်မ္းသာေစ ခဲ့သည္။

ေဒသနာေတာ္၏ အဆံုးတြင္ အဇာတသတ္ သည္ ဗုဒၶဘုရားရွင္၏ ထံပါး၌ သရဏဂံု တည္လ်က္ ဥပါသကာ အျဖစ္ မွတ္ေတာ္မူ ပါရန္ ေလွ်ာက္ထားသည္။ ဖခင္ဘုရင္ၾကီးကို သတ္ခဲ့မိသည့္ အျဖစ္ကိုလည္း ထုတ္ေဖာ္ ၀န္ခံသည္။ သာမညဖလ သုတၱန္ေဒသနာ ကိုၾကားနာရျပီးသည့္ ေနာက္တြင္ အဇာတသတ္ သည္လည္း ခ်မ္းသာစြာ အိပ္စက္ ခြင့္ရခဲ့သည္။ ဆရာတင္မွား၍ လမ္းမွား ေရာက္ခဲ့ေသာ အဇာတသတ္မင္း သည္ ရတနာသံုးပါးကို ပူေဇာ္ပသမႈ ျပဳရာတြင္ အတုမရိွသူ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ပထမသဂၤါယနာ ၏  ဒါယကာမင္း ျဖစ္လာခဲ့သလို  သာသနာ သကၠရာဇ္ကို သတ္မွတ္ေပးခဲ့ သူလည္း ျဖစ္လာခဲ့သည္။

သာမညဖလသုတၱန္ ေဒသနာေတာ္သည္ ဗုဒၶသာသနာ၏ သမိုင္းတစ္ကြက္ ကို ျပဆိုသည့္ ေဒသနာ ျဖစ္သလို ရဟန္းသံဃာ ဆိုသည္မွာ အဘယ္သို့ေသာ ပုဂိၢဳလ္မ်ား ျဖစ္သည္ကို ျပဆိုထားသည့္ ေဒသနာလည္း ျဖစ္သည္။ ဗုဒၶနွင့္ေခတ္ျပိဳင္ အယူ၀ါဒအခ်ိဳ႕ ကိုလည္း အက်ဥ္းအျမြက္မွ် သိခြင့္ရနိုင္ သကဲ့သို့  တန္ေဆာင္မုန္းလ နွင့္ တန္ေဆာင္မုန္းည တို့၏ အလွကိုလည္း ခံစားသိျမင္ နိုင္သည့္ ေဒသနာေတာ္ ျဖစ္ပါသည္။

တန္ေဆာင္မုန္းလ အစဥ္အလာပဲြေတာ္မ်ား

တန္ေဆာင္မုန္းလ တြင္ ထင္ရွားေသာ ပဲြေတာ္မွာ ကထိန္ပဲြျဖစ္သည္။ မီးပံုးပံ်ပဲြ နွင့္ မသိုးသကၤန္း ရက္ျပိဳင္ပဲြ တို့ကိုလည္း က်င္းပၾကသည္။ ကထိန္ဟူေသာ စကားလံုးသည္ ျမန္မာမႈ ျပဳထားေသာ ပါဠိသက္ စကားလံုးျဖစ္ျပီး ခိုင္ျမဲ၍ အဓြန့္ရွည္ေသာ ကုသိုလ္ဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ ကထိန္ကို ျမတ္စြာဘရားရွင္ က ေကာသလမင္းၾကီး နွင့္အေဖတူ အေမကဲြ ညီအစ္ကိုမ်ား ျဖစ္ၾကေသာ ဘဒၵ၀ဂၢီ မင္းမ်ိဳးမင္းနြယ္၀င္ ရဟန္း အပါး ၃၀ တို့အေပၚ ကရုဏာေတာ္ ထား၍  ပထမဆံုးခြင့္ျပဳ ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုရဟန္းေတာ္ မ်ားသည္ ဓူတင္ ေဆာင္ၾကေသာ အရိယာ သူေတာ္စင္မ်ား ျဖစ္ၾကေသာ္လည္း ရဟနၱာမ်ား မဟုတ္ၾကေသးပါ။ ထိုရဟန္း မ်ားသည္ အနာထပိဏ္ သူေဌးၾကီး၏ ေဇတ၀န္ ေက်ာင္းေတာ္၌ သီတင္းသံုး ေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရားကို ဖူးေျမာ္ပူေဇာ္ၾက ရန္အတြက္ ၎တို့ သီတင္းသံုးရာ ဇာတိ ေနရပ္ျဖစ္ေသာ ပါ၀ါျမိဳ႕ေတာ္မွ သာ၀တၳိျမိဳ႕သို့ ခရီးထြက္ လာၾကသည္။ ျခိဳးျခံစြာ က်င့္ၾကံေတာ္မူေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ား ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ သကၤန္းမ်ားစြာ ပိုင္ဆိုင္ခြင့္ မရိွပါ။ သင္းပိုင္၊ ကိုယ္၀တ္ ဧကသီ နွင့္ ဒုကုဋ္နွစ္ထပ္သကၤန္း စုစုေပါင္းသံုးထည္ ကိုသာ သံုးခြင့္ရိွသည္။ ထိုရဟန္းေတာ္ မ်ားသည္ ျမတ္စြာဘုရားကို ဖူးေျမာ္ရန္ သာ၀တၳိသို့ ေရာက္ရိွၾကသည့္ အခါတြင္ မိုးျပင္းမ်ား၊ စပါးခင္းမ်ား၊ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားကို ျဖတ္သန္း ခရီးနွင္ခဲ့ၾကရသည့္ အတြက္ ထိုရဟန္းတို့၏ သကၤန္းမ်ားသည္ ရံႊ့ညြန္မ်ား ေပကံ်ကာ ရဲႊနစ္လ်က္ရိွသည္။ ျမတ္စြာဘုရား သိေတာ္မူ သည့္အခါ ေရွးဘုရားတို့လည္း ခြင့္ျပဳေတာ္မူ ခဲ့ၾကသည့္အတိုင္း ကထိန္အက်ိဳး ငါးပါးကို ခိုင္ျမဲစြာ ရရိွနိုင္ေသာ ကထိန္ခင္းျခင္း အမႈကို ပါေ၀ယ်ကာ တိုင္းသားရဟန္း မ်ားကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ခြင့္ျပဳေတာ္မူျခင္း ေၾကာင့္ ကထိန္သည္ ျဖစ္ေပၚလာခဲ့သည္။

ကထိန္ခင္း ျခင္းေၾကာင့္ ကထိန္အလွဴရွင္တို့ ရအပ္ေသာ အက်ိဳးငါးပါးမွာ ''သြားေလရာ၀ယ္ အနၱရာယ္ကင္း၊ ပစၥည္းရင္းမွာ၊ မီးျပင္းမဖ်က္၊ ဆိပ္မတက္ဘဲ၊ ေမ့လ်က္ဥစၥာ မဆံုးပါးရာ၊ ျပိဳင္ရွာၾကေသာ္၊ ကိုယ္ကဦးစြာ၊ အရသာသည္၊ ငါးျဖာကထိန္လွဴ အက်ိဳးတည္း''ဟု ျဖစ္ပါသည္။

တန္ေဆာင္မုန္းလ တြင္ အလွဴဒါန ျပဳၾကသူမ်ား ရိွၾကသကဲ့သို့ မီးထြန္းပဲြေတာ္ ကိုလည္း က်င္းပၾကသည္။ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေန့ကို ေရွးအခါက နကၡတ္စံုကြန့္ျမဴး သျဖင့္ နကၡတ္သဘင္ အခါကာလ ဟုသတ္မွတ္ကာ နကၡတ္တာရာ မ်ားအား ဆီမီး ေရာင္စံုျဖင့္ ထြန္းညိွပသ ပူေဇာ္ေသာ မီးထြန္း ပဲြေတာ္ကို က်င္းပခဲ့ ၾကသည္။ သို့ရာတြင္ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ ထြန္းကားေသာ ျမန္မာနိုင္ငံ၌ တာ၀တႎသာ နတ္ျပည္ရိွ စူဠာမဏိ ေစတီေတာ္နွင့္ ျဗဟၼာျပည္ရိွ ဒုႆေစတီေတာ္ တို့အားရည္စူး၍ ဆီမီးပူေဇာ္ပဲြကို က်င္းပခဲ့ ၾကသည္။

တန္ေဆာင္မုန္းလ တြင္ ကထိန္အလွဴ နွင့္ ဆက္နႊယ္ေနေသာ မသိုးသကၤန္း အလွဴလည္း ရိွသည္။ မသိုးသကၤန္း ဆိုသည္မွာ ညတြင္းခ်င္း သကၤန္း ရက္လုပ္ျခင္း၊ ခ်ဳပ္ျခင္း ျပဳလုပ္ေသာ ကထိန္သကၤန္း ျဖစ္သည္။ မသိုးသကၤန္းကို တန္ေဆာင္မုန္း လဆန္း ၁၄ ရက္တြင္ ရက္လုပ္ျပီး တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေန့တြင္ ကထိန္သကၤန္း အျဖစ္ လွဴဒါန္းျခင္း ျဖစ္သည္။

''တန္ေဆာင္မာသ၊ ေဆးေပါင္းခသည္ ပင္မ်ားမင္းမည္ မဲဇလီ'' ဆိုသည့္အတိုင္း မဲဇလီသည္ တန္ေဆာင္မုန္းလ ၏ ေဆးေပါင္းခ သည့္ပင္ျမတ္ ျဖစ္သည္။ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ နကၡတ္တာရာ စံုခိ်န္တြင္ စားသံုးပါက ၉၆ ပါးေသာ ေရာဂါတို့ကို ေပ်ာက္ကင္း ေစသည္ဟူေသာ အစဥ္အလာ ယံုၾကည္ခ်က္ ရိွၾကပါသည္။ တန္ေဆာင္မုန္းလ ေရာက္ျပီဆိုသည္နွင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ျမန္မာ လူမ်ိဳးတိုင္း အစဥ္အလာမပ်က္ ပါ၀င္ဆင္နဲႊေသာ  ပဲြေတာ္မ်ား ရိွသည္။  ကထိန္ပဲြ၊  သာမညဖလ အခါေတာ္ေန့၊ မီးထြန္းပဲြနွင့္ မသိုးသကၤန္း ရက္လုပ္ပူေဇာ္ပဲြ တို့ျဖစ္ျပီး  ထိုပဲြေတာ္ မ်ားသည္ ေကာင္းမႈကုသိုလ္ မ်ားကို အေျခတည္၍ ၾကည္ညိုသဒၶါပြား စရာ အလွဴအတန္းမ်ား ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ျမန္မာလူမ်ိဳးတိုင္း ပါ၀င္ဆင္နဲႊ ကုသိုလ္ယူၾကသည္။

အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဆိုေသာ္ တန္ေဆာင္မုန္းလ ၏ သေကၤတအျဖစ္ ျမန္မာတစ္ျပည္လံုး ကထိန္ပဲြမ်ား ကလည္း ျခိမ့္ျခိမ့္သဲသဲ ဆင္နဲႊကာ အလွဴေရစက္ လက္နွင့္မကြာေအာင္ လွဴဒါန္းၾကသည္။ အစဥ္အလာမပ်က္ က်င္းပျမဲျဖစ္ေသာ တန္ေဆာင္မုန္း လ၏ပဲြေတာ္ မ်ားကို ပါ၀င္ဆင္နဲႊရင္း လတန္ေဆာင္မုန္း မွာ ေကာင္းမႈကုသိုလ္ မ်ားျဖင့္ နွလံုးစိတ္၀မ္း ေအးခ်မ္းၾကပါေစ ဟု  ဆုေတာင္းရင္း တိုက္တြန္းေရးသား လိုက္ရပါသည္။  ။

 

ေအာင္ခန့္ျဖိဳးေ၀ (ေတာင္ငူ)

ဓာတ္ပံု - အင္တာနက္

ခရက္ဒစ္ - mwd daily