စနစ္တက် ေခၽြတာသုံးစြဲသင့္ေသာေရႏွင့္မီး

 

 

စနစ္တက် ေခၽြတာသုံးစြဲသင့္ေသာေရႏွင့္မီး

 

          ပူးျပင္းေျခာက္ေသြ႔ ရာသီတြင္ ေသာက္ေရသံုးေရ ပိုမိုလိုအပ္လာသည္ ႏွင့္တၿပိဳင္နက္ ေရရရွိရန္ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား သံုးစြဲမႈ ပမာဏမွာလည္း ပိုမိုမ်ားျပားလ်က္ ရွိပါသည္။ ေန႔စဥ္ လူေနမႈဘ၀တြင္ ေရႏွင့္မီး(လၽွပ္စစ္) တို႔က မရွိမျဖစ္ အေရးႀကီးသည္။ သန႔္ရွင္း၍ ေဘးကင္းသည့္ ေသာက္သုံးေရႏွင့္ လၽွပ္စစ္မီးတို႔ကို မိမိတို႔နိုင္ငံ၏ ၿမိဳ႕ျပႏွင့္ ေက်းလက္ေဒသ အသီးသီးတို႔ရွိ အိမ္ေထာင္စုမ်ား အားလုံးသုံးစြဲခြင့္ မရရွိေသးေပ။ အိမ္တိုင္း၊ မိသားစုတိုင္း ေသာက္သုံးေရ ရရွိေရးႏွင့္ လၽွပ္စစ္မီးရရွိေရး တို႔အတြက္ ႀကိဳးပမ္းေနရဆဲ အေျခအေနတြင္သာ ရွိေသးသည္။

ေႏြရာသီမွာေရခ်ိဳးစနစ္မွန္ေစခ်င္

 

 ေႏြရာသီမွာေရခ်ိဳးစနစ္မွန္ေစခ်င္

          အိုဇုန္းလႊာ ျပႆနာေၾကာင့္ ကမၻာၾကီးပူေႏြးလ်က္ ရွိရာ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ရာသီဥတုမွာလည္း တစ္ေန႔ထက္ တစ္ေန႔ အပူရွိိန္ျမင့္တက္ လ်က္ရွိသည္။ ေန႔ေရာညပါ ေခြ်းထြက္ၾကရသည္။ ထိုအခါ ေရမ်ားမ်ား ေသာက္ေပးဖို႔ လိုအပ္လာသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ အပူဒဏ္ကို ရင္ဆိုင္ရာတြင္ လူတို႔၏ ဇီ၀ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္စဥ္မ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ရန္ အတြက္ “ေရ” က မရွိမျဖစ္ အရာျဖစ္ပါသည္။ အပူဒဏ္ေၾကာင့္ တစ္နာရီၾကာ ေခြ်းထြက္ျခင္း အတြက္ သန္႔ရွင္းေသာ ေသာက္ေရကို ဌက္ေပ်ာဖူးႏွစ္ပုလင္း (တစ္လီတာခန္႔) ေသာက္သံုး ေပးသင့္ပါသည္။ ေခြ်းထြက္လြန္ ေနေသာ အရြယ္ေရာက္ျပီးသူ လူတစ္ဦးတြက္ တစ္ေန႔လွ်င္ သန္႔ရွင္းေသာ ေသာက္ေရကို ဌက္ေပ်ာဖူး ၁၀ ပုလင္း မွ ၁၆ ပုလင္း (ငါးလီတာမွ ရွစ္လီတာခန္႔)ကို ဓာတ္ဆားရည္ႏွင့္ ေရာ၍ ေသာက္သံုးေပး သင့္သည္။

ေခါင္းကိုက္တိုင္း စိတ္ပူစရာလိုပါလား

ေခါင္းကိုက္တိုင္း စိတ္ပူစရာလိုပါလား

ေဒါက္တာဥမၼာေစာ

၁။       ကြၽန္မတို႔အားလုံး ေခါင္းကိုက္ေဝဒနာကို တစ္ခါမဟုတ္ တစ္ခါေတာ့ ခံစားဘူး ၾကပါတယ္။ ပါရာစီတေမာ့ ေလးေသာက္ၿပီး သက္သာေပ်ာက္ကင္း ၾကတာမ်ားပါတယ္။ ေဆးမေသာက္ပဲ သက္သာသြားတာလဲ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဝဒနာျပင္းထန္ၿပီး ရက္ၾကာရွည္ လာရင္ေတာ့ စိတ္ပူလာၾကစၿမဲပါ။ အားလုံးစိတ္ထဲမွာ ဦးေႏွာက္အႀကိတ္ ျဖစ္မွာကို ပူပန္ၾကတာမ်ားပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ေခါင္းကိုက္ ေဝဒနာဟာ လူအမ်ားၾကားမွာ  အျဖစ္မ်ားတဲ့ ေဝဒနာတစ္ခု ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ဟာ ေခါင္းကိုက္ေဝဒနာ ခံစားဘူးၾကပါတယ္။ ေခါင္းကိုက္ေဝဒနာ ခံစားရသူေတြရဲ႕ တစ္ဝက္ဟာ ျပင္းထန္တဲ့ ေဝဒနာကို ခံစားၾကရသလို ေလးပုံတစ္ပုံေလာက္ ဟာလဲ မၾကာခဏ ေခါင္းကိုက္ေဝဒနာ ခံစားၾကရပါတယ္။

ဒိန္ခ်ဥ္ ႏွင့္ က်န္းမာေရး

 

ဒိန္ခ်ဥ္ ႏွင့္ က်န္းမာေရး

ေဒါက္တာသိဂႌေက်ာ္

ဒိန္ခ်ဥ္သည္ ပ႐ိုတင္း၊ ကယ္လ္စီယမ္၊ ဗီတာမင္မ်ား ႏွင့္ပ႐ိုဘိုင္အိုတစ္မ်ားစြာ ပါဝင္ေသာ ကမာၻေပၚတြင္ ေရပန္းအစားဆုံးေဆးဖက္ဝင္အာဟာရ တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။ လူသား အားလုံးက်န္းမာၿပီး ကမာၻေျမႀကီး ေရရွည္တည္တံ့မည့္ အစားအေသာက္ပုံစံ  “planetary health diet”  တြင္ ႏို႔ထြက္ပစၥည္း အစားအစာကို တစ္ေန႔ ၂၅၀ ဂရမ္ (တစ္ေန႔လွ်င္ ၀ မွ ၅၀၀ ဂရမ္အထိ) ပါဝင္ရန္ ရည္မွန္းထားကာ တစ္ရက္လွ်င္ ဒိန္ခ်ဥ္ ၁ ခြက္ (၈ေအာင္စခန႔္) စားသုံးရန္ အႀကံျပဳထား ပါသည္။ သုေတသနျပဳ ေလ့လာမႈမ်ားအရ ဒိန္ခ်ဥ္သည္ ႏွလုံးက်န္းမာေရး အတြက္အထူး ေကာင္းမြန္ေၾကာင္း၊ ဒိန္ခ်ဥ္စားသုံးသ မ်ားသည္ ႏွလုံးေသြး ေၾကာဆိုင္ရာေရာဂါ မ်ားေၾကာင့္ ေသဆုံးႏိုင္ေျခ ေလ်ာ့နည္းေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္။ ဒိန္ခ်ဥ္ကိုက်န္းမာေရးႏွင့္ ညီၫြတ္ေသာ အစားအေသာက္ အျဖစ္ေရရွည္ စားသုံးလွ်င္ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ ႏွင့္ ကိုလက္စထေရာ ကိုထိန္းညႇိႏိုင္ၿပီး ကိုယ္အေလးခ်ိန္ တိုးျခင္းမွ တားဆီးေပး ႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ႕ရွိရသည္။

ေရကိုမျဖဳန္းေခြ်တာသံုးအက်ိဳးရွိလွဆံုး

 

ေရကိုမျဖဳန္းေခြ်တာသံုးအက်ိဳးရွိလွဆံုး 

          ေႏြဂိမွာန္ ရာသီဥတု ပူျပင္းလာသည့္ အခ်ိန္တြင္ သဘာ၀ တရားအရ ေရ ခန္းေျခာက္မႈေတြ ရွိလာတတ္သလို၊ ယခုလို အယ္လ္နီညိဳ အပူလိႈင္းျဖတ္ေသာ ေန႔အပူခ်ိန္ျမင့္တက္ေနသည့္ ကာလမ်ားမွာလည္း ယခင္ထက္ပို၍ ေရကို အတတ္ႏိုင္ဆံုး ေခြ်ေခြ်တာတာႏွင့္ စည္းကမ္းတက် သံုးတတ္ေသာ အေလ့အက်င့္ ေကာင္းမ်ား ရွိဖို႔လိုပါသည္။ 

ေသြးခ်ိဳဆီးခ်ိဳေရာဂါႏွင့္သတိျပဳစရာအပူလြန္ကဲျခင္းျပႆနာ

 

ေသြးခ်ိဳဆီးခ်ိဳေရာဂါႏွင့္သတိျပဳစရာအပူလြန္ကဲျခင္းျပႆနာ

ေဒါက္တာသိဂႌေက်ာ္

ေသြးခ်ိဳဆီးခ်ိဳေရာဂါ ရွိသူမ်ားသည္ အပူလြန္ကဲျခင္းႏွင့္ ဆက္စပ္ေသာ က်န္းမာေရးျပႆနာ မ်ားကို ေရာဂါမရွိသူ မ်ားထက္ ပို၍ခံစားၾကရပါသည္။ ေႏြရာသီတြင္ ေသြးခ်ိဳဆီးခ်ိဳ ေဝဒနာရွင္မ်ား ၾကဳံေတြ႕ရနိုင္ သည့္ျပႆနာ မ်ားကို ကာကြယ္ရန္ လူနာမ်ား၊ မိသားစုဝင္မ်ားႏွင့္ က်န္းမာေရးဝန္ထမ္းမ်ား အထူးသတိျပဳရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ေႏြရာသီတြင္ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ အပူခ်ိန္လြန္ကဲမႈ ေၾကာင့္ေသြးခ်ိဳဆီးခ်ိဳ ေရာဂါရွိသူမ်ားတြင္ ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ပို၍ ခက္ခဲတတ္ပါသည္။ ပူျပင္းေသာ ေႏြရာသီတြင္ ခႏၶာကိုယ္၏ ဇီဝျဖစ္ပ်က္မႈ ပိုမိုျမင့္မားၿပီး အင္ဆူလင္ကို ပိုမိုစုပ္ယူ နိုင္ေသာေၾကာင့္  hypoglycemia (သၾကားဓာတ္နည္းျခင္း) ျဖစ္နိုင္ေျခ မ်ားပါသည္။ ေနပူထဲတြင္ ၾကာၾကာ ထိုင္ျခင္းသည္ ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ကို ပုံမွန္ထက္ပို၍ ျမင့္တက္ ေစေသာေၾကာင့္ ေသြးခ်ိဳဆီးခ်ိဳ ေရာဂါကို ပိုဆိုးေစနိုင္ပါသည္။ ပူျပင္းေသာ ရာသီဥတုတြင္ ေသြးခ်ိဳဆီးခ်ိဳ ေရာဂါ ရွိသူမ်ားသည္ ျပင္းထန္ေသာ ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ နည္းျခင္း၊ ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ မ်ားျခင္းေၾကာင့္ အက္စစ္ဓာတ္ လြန္ကဲျခင္း (Diabetic Ketoacidosis)၊ ႏွလုံးခုန္ႏႈန္း အလြန္ျမန္ျခင္း (ventricular  arrhythmia) ႏွင့္ ႐ုတ္တရက္ ႏွလုံးရပ္ျခင္း (Cardiac arrest) တို႔ကို ခံစာ းရတတ္ပါသည္။

ငါးေမြးကန္မ်ားႏွင့္ ေမြးျမဴေရးတိရစၧာန္မ်ားအတြက္ အပူခ်ိန္ျပင္းထန္လြန္ကဲမႈဒဏ္မွ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ေရးနည္းလမ္းေကာင္းမ်ား

 

 ငါးေမြးကန္မ်ားႏွင့္ ေမြးျမဴေရးတိရစၧာန္မ်ားအတြက္ အပူခ်ိန္ျပင္းထန္လြန္ကဲမႈဒဏ္မွ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ေရးနည္းလမ္းေကာင္းမ်ား

          ျမန္မာႏိုင္ငံအရပ္ရပ္တြင္ ေႏြကာလျဖစ္သည့္ ဧၿပီလ ႏွင့္ ေမလမ်ားအတြင္းေန႔အပူခ်ိန္မ်ားတျဖည္းျဖည္း ျမင့္တက္လာရာမွ အင္အားအသင့္အတင့္ရွိေသာအယ္လ္နီညိဳျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္လည္း ျမန္ျပည္တစ္၀ွမ္း တေန႔တျခားပိုမိုပူျပင္းလ်က္ ရွိသည္။ မိုးေလ၀သႏွင့္ ဇလေဗဒၫႊန္ၾကားမႈဦးစီးဌာန(မိုး/ဇလ) ၏ ဧၿပီလ၆ရက္ေန႔ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရထူးျခားသည့္ ေန႔အပူခ်ိန္မ်ားအျဖစ္ -

·         ေခ်ာက္ၿမိဳ႕တြင္ ၄၆ ဒီဂရီဆဲလ္စီးယပ္စ္၊

·         ျမင္းျခံၿမိဳ႕၊ ေညာင္ဦးၿမိဳ႕၊ မင္းဘူးၿမိဳ႕၊ မေကြးၿမိဳ႕၊ ေအာင္လံၿမိဳ႕ႏွင့္ ေတာင္တြင္းႀကီးၿမိဳ႕မ်ားတြင္ ၄၄ ဒီဂရီဆဲလ္စီးယပ္စ္၊ 

ေယာဂက်င့္စဥ္ႏွင့္ က်န္းမာေရး

 

 

ေယာဂက်င့္စဥ္ႏွင့္ က်န္းမာေရး

ေဒါက္တာ သိဂႌေက်ာ္

 

ေခတ္သစ္လူေနမႈပုံစံတြင္ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္းသည္ ေသြးတိုး၊ႏွလုံးေရာဂါ အပါအဝင္ အေထြေထြ က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ေစေသာ အဓိကအေၾကာင္းရင္း တစ္ခုျဖစ္သည္။ ႏွလုံးေသြးေၾကာဆိုင္ရာ ေရာဂါမ်ား၊ေလျဖတ္ျခင္း၊ ကင္ဆာႏွင့္ ေသြးခ်ိဳဆီးခ်ိဳေရာဂါ ကဲ့သို႔ေသာ မကူးစက္နိုင္ေသာ ေရာဂါမ်ားသည္ ကမၻာတစ္ဝွမ္းတြင္ ႏွစ္စဥ္ေသဆုံးရျခင္း၏ အဓိက အေၾကာင္းအရင္းမ်ား ျဖစ္ၿပီးေယာဂက်င့္စဥ္ကို ေန႔စဥ္ပုံမွန္ျပဳလုပ္ျခင္း အားျဖင့္ သိသာစြာေလၽွာ့ခ် နိုင္ေၾကာင္း သိရွိလာၾကသည္။

အာသီးေရာင္ျခင္း၊ ႏွာေခါင္းပိတ္ျခင္း၊ ထိပ္ကပ္နာေရာဂါ

 

အာသီးေရာင္ျခင္း၊ ႏွာေခါင္းပိတ္ျခင္း၊ ထိပ္ကပ္နာေရာဂါ

ေဒါက္တာလြင္သန႔္

            ႏွား၊ ႏွာေခါင္း၊ လည္ေခ်ာင္းဆိုင္ရာ ေရာဂါေတြနဲ႔ ပက္သက္ၿပီး အာသီးေရာင္ျခင္း၊ ႏွာေခါင္းပိတ္ျခင္းနဲ႔ ထိပ္ကပ္နာတို႔ ဆိုးရြားပါတယ္။ အာသီးေရာင္ျခင္း (sore throat) က ပါးစပ္မွာအပူဖု ေပါက္တာနဲ႔ ကြာပါတယ္။ ဘက္တီးရီးယား ပိုးေတြ၊ ဗိုင္းရပ္ပိုးေတြေၾကာင့္ျဖစ္နိုင္ၿပီး၊ ဗိုင္းရပ္ပိုးေၾကာင့္ ပိုျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ အေအးမိ၊ႏွာေစး၊ ေခ်ာင္းဆိုး ျဖစ္တာေၾကာင့္လည္း အာသီးေရာင္ တတ္ပါတယ္။ ခဏခဏ ေရာင္တတ္တယ္ဆိုရင္၊ ဘက္တီးရီးယားပိုး ေတြေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။ ဘက္တီးရီးယား ေၾကာင့္ျဖစ္တယ္ဆိုရင္ပိုးသတ္ေဆး (Antibiotics) ေသာက္ရပါမယ္။ ဖုန္ထူတဲ့ေနရာ၊ လူမ်ားၿပီး၊ ေလဝင္ေလထြက္ မေကာင္းတဲ့ ေနရာေတြကို မသြားသင့္ပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခုက အစာအိမ္ထဲက အက္ဆစ္ေတြ၊ အာေခါင္ထဲ ကိုျပန္ထြက္လာျဖစ္တဲ့ စားခ်ဥ္ျပန္တာ၊ မၾကာခဏ ေလခ်ဥ္တတ္တာေတြ မွာလည္းအာသီး ေရာင္နိုင္ပါတယ္။ အာသီးေရာင္တာျဖစ္ေစတဲ့ အဓိကအေၾကာင္းကို ကုသရာမွာျဖစ္တယ္။ ဖုန္ထူတဲ့ေနရာသြားရင္ သတိထားသြားရပါမယ္။ အာေခါင္ေျခာက္ေအာင္ မေနပဲ၊ မၾကာခဏ ေရေသာက္ေပးသင့္ပါတယ္။ အစာအိမ္ေရာဂါရွိရင္ ေဆးေသာက္မယ္။ ကြမ္း၊ ေဆးလိပ္၊ အရက္စတာေတြ ေရွာင္ရပါမယ္။ ေရခဲေရကေတာ့၊ အာသီးေရာင္တာ မျဖစ္ေစဘူး။ ေရခဲေရေသာက္ၿပီး ေတာ့အာသီးေရာင္ တတ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့၊ မေသာက္တာ ေကာင္းပါတယ္။

ကမ႓ာႀကီးပူေႏြးလာသည္ႏွင့္အမွ် ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္သင့္ေသာ သႏၲာေက်ာက္တန္းေလးမ်ား

 

 ကမ႓ာႀကီးပူေႏြးလာသည္ႏွင့္အမွ် ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္သင့္ေသာ သႏၲာေက်ာက္တန္းေလးမ်ား 

          သႏၲာေက်ာက္တန္းဆိုသည္မွာ သႏၲာေကာင္ေလးမ်ားျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းတည္ေဆာက္ထားသည့္ ေက်ာက္ေဆာင္ ေက်ာက္ တန္းကဲ့သို႔ သြင္ျပင္လကၡဏာရွိေနေသာေရေအာက္ ေဂဟစနစ္ တစ္ခုျဖစ္သည္။ သႏၲာေက်ာက္တန္းမ်ားသည္ ကယ္လ္စီယမ္ ကာဗြန္နိတ္ျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားေသာ သႏၲာေကာင္ အသိုက္အုံမ်ားစြာ၏ ဖြဲ႕စည္းျဖစ္တည္ေနမႈ ျဖစ္ပါသည္။ တစ္နည္းဆိုေသာ္ သႏၲာ ေက်ာက္တန္းဆိုသည္မွာေက်ာက္သား သႏၲာမ်ိဳး၏ အေကာင္ငယ္ေလးမ်ားအုပ္စုလိုက္ စုပုံၾကျခင္းျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းျဖစ္တည္ ေနျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

          သႏၲာသည္ ပင္လယ္ အနီမိုနီႏွင့္ ပင္လယ္ေရခူမ်ားႏွင့္အတူမ်ိဳးေပါင္းစု Cnidaria ထဲ၌ ပါဝင္ေသာမ်ိဳးေပါင္း Anthozoa ႏွင့္သက္ဆိုင္သည့္ သတၱဝါတစ္မ်ိဳးျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ထူးျခားသည္မွာသႏၲာေကာင္မ်ားသည္ ပင္လယ္ အနီမိုနီမ်ားႏွင့္မတူဘဲ သႏၲာေက်ာက္တန္းမ်ားကိုေထာက္ပံ့ကာကြယ္ရန္ မာေက်ာေသာကာဗြန္နိတ္ ျပင္ပအခြံမာမ်ားထုတ္ေပးနိုင္စြမ္းရွိၾကသည္။ သႏၲာေက်ာက္တန္းအမ်ားစုသည္ ပူေႏြး၍ ေရတိမ္ကာ ၾကည္လင္​ၿပီးေနေရာင္တဖိတ္ဖိတ္ ေရာင္ျပန္ဟပ္ေနေသာေရတြင္ အေကာင္းဆုံးေပါက္ဖြားရွင္သန္ၾကပါသည္။