ေႏြရာသီမွာေရခ်ိဳးစနစ္မွန္ေစခ်င္

 

 ေႏြရာသီမွာေရခ်ိဳးစနစ္မွန္ေစခ်င္

          အိုဇုန္းလႊာ ျပႆနာေၾကာင့္ ကမၻာၾကီးပူေႏြးလ်က္ ရွိရာ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ရာသီဥတုမွာလည္း တစ္ေန႔ထက္ တစ္ေန႔ အပူရွိိန္ျမင့္တက္ လ်က္ရွိသည္။ ေန႔ေရာညပါ ေခြ်းထြက္ၾကရသည္။ ထိုအခါ ေရမ်ားမ်ား ေသာက္ေပးဖို႔ လိုအပ္လာသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ အပူဒဏ္ကို ရင္ဆိုင္ရာတြင္ လူတို႔၏ ဇီ၀ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္စဥ္မ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ရန္ အတြက္ “ေရ” က မရွိမျဖစ္ အရာျဖစ္ပါသည္။ အပူဒဏ္ေၾကာင့္ တစ္နာရီၾကာ ေခြ်းထြက္ျခင္း အတြက္ သန္႔ရွင္းေသာ ေသာက္ေရကို ဌက္ေပ်ာဖူးႏွစ္ပုလင္း (တစ္လီတာခန္႔) ေသာက္သံုး ေပးသင့္ပါသည္။ ေခြ်းထြက္လြန္ ေနေသာ အရြယ္ေရာက္ျပီးသူ လူတစ္ဦးတြက္ တစ္ေန႔လွ်င္ သန္႔ရွင္းေသာ ေသာက္ေရကို ဌက္ေပ်ာဖူး ၁၀ ပုလင္း မွ ၁၆ ပုလင္း (ငါးလီတာမွ ရွစ္လီတာခန္႔)ကို ဓာတ္ဆားရည္ႏွင့္ ေရာ၍ ေသာက္သံုးေပး သင့္သည္။

          အဘယ္ေၾကာင့္ ေရမ်ားမ်ားေသာက္သင့္သနည္း?

·         အကယ္၍ လူတစ္ေယာက္သည္ အပူခ်ိန္ ၁၀၆ ဒီဂရီ ဖာရင္ဟိုက္ (၄၁ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္) တြင္အခ်ိန္ၾကာၾကာ အပူဒဏ္ကိုဆက္၍ ခံေနရပါက ဦးေႏွာက္ ကလပ္စည္းမ်ားကို ထိခိုက္ပ်က္စီး ေစနိုင္သည္။

·         အကယ္၍ လူတစ္ေယာက္သည္ အပူခ်ိန္ ၁၀၉ ဒီဂရီ ဖာရင္ဟိုက္ (၄၃ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္)တြင္ အသက္ေသဆံုး နိုင္သည္။

          ထို႔ေၾကာင့္ ေျပာင္းလဲလာေသာ ျပင္ပအပူရွိိန္ႏွင့္ အတူ လူ႔ခႏၶာကိုယ္တြင္း၌ အပူခ်ိန္တို႔ မွ်ေျချဖစ္ေစဖို႔ အတြက္ ပူျပင္းေသာ ရာသီတြင္ ေရမ်ားမ်ား ေသာက္ေပးသင့္ ပါသည္။ ထို႔ျပင္ အပူဒဏ္ ခံရမႈေၾကာင့္ ကိုယ္အပူခ်ိန္ က်ေစရန္အတြက္ ကိုလည္း ေရမ်ားမ်ား ေသာက္ျခင္း၊ ခႏၶာကိုယ္တြင္း အပူျငိမ္း၍ ေအးျမေစေသာ အစားအေသာက္ မ်ားျဖစ္ၾကသည့္ ဥပမာႏြားနို႔၊ ဒိန္ခ်ဥ္၊ အုန္းစိမ္းရည္၊ ထန္းရည္ခ်ိဳ၊ ဖရဲသီး၊ ဖရဲသခြား၊ သခြားေမႊးသီး၊ သံပုရာသီး၊ သခြားသီး၊ ဗူးသီး၊ မန္က်ည္းသီး၊ ေရွာက္သီး၊ ပူစီနံရြက္၊ ေဂၚရခါးသီး၊ ဗူးသီး၊ မုန္လာဥအျဖဴ စသည္တို႔ကို စားေပးသင့္ပါသည္။

ေႏြရာသီေရခ်ိဳးသင့္ေသာအခ်ိန္

          ပူးျပင္းေသာရာသီမွာ ေရခ်ိဳးနည္းစနစ္ မွန္ကန္ဖို႔သည္လည္း အထူူး အေရးၾကီးပါသည္။ ေရခ်ိဳးနည္း မွန္ကန္မွသာလွ်င္ အပူကို အေၾကာင္းခံ၍ ျဖစ္ေပၚေသာ ေလသင္တုန္းေရာဂါ (Heat Stroke) ကိုကာကြယ္နိုင္မည္ ျဖစ္ေပသည္။ ေရခ်ိဳးသည္ ဆိုရာမွာလည္း အခ်ိန္အခါမဟုတ္ မခ်ိဳးသင့္ေပ။ “ေဆာင္းတစ္ဆယ္၊ ေႏြကိုး၊ မိုးခုႏွစ္ ေရခ်ိဳးစနစ္ အက်ိဳးျဖစ္၏” ဟု ေရွးဗိေႏၶာ ဆရာၾကီးမ်ားက မိန္႔ဆိုထားသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေႏြရာသီအတြက္ ေရခ်ိဳးရန္ အသင့္ေတာ္ဆံုး အခ်ိန္မွာနံနက္ (၉) နာရီျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ ျမန္မာျပည္ ရာသီဥတုအတြက္ ၁၂ လရာသီပတ္လံုး မွာနံနက္ (၇) နာရီမွ ေန႔လည္ (၁၂) နာရီအတြင္းသာ ေရခ်ိဳးသင့္ေၾကာင္း မွတ္သားလိုက္နာ သင့္ေပသည္။

          ေနပူထဲက ျပန္လာလွ်င္ ခ်က္ခ်င္း ေရမခ်ိဳးသင့္ေပ။ ေနပူထဲက ျပန္လာျပီးေနာက္ ေရကို၀ေအာင္ ေသာက္၍ ေခတၱဆိုင္းငံ့ အနားယူျပီးမွသာ ေရခ်ိဳးသင့္ပါသည္ (ေရခဲေရ မေသာက္ပါႏွင့္)။ မည္မွ်ပင္ ပူအိုက္ေနပါေစ ညဘက္ ေရခ်ိဳးျခင္းကို ေရွာင္ရွားသင့္ ေပသည္။ ညအခ်ိန္ ေရခ်ိဳးျခင္းက ေသြးေလထိုင္းမိႈင္းျပီး အခိုးမထြက္ေတာ့ဘဲ ေရခ်ိဳးမွား၍ ဖ်ားနာတတ္သည္။ အဆိုးဆံုး အေျခအေန၌ ေလျဖတ္တတ္ ပါသည္။ အကယ္၍ မျဖစ္မေန ညဘက္ေရခ်ိဳးရမည္ ဆိုပါက အိမ္ထဲမွာ ဆယ့္ငါးမိနစ္ခန္႔ မရပ္မနား လမ္းသြက္သြက္ ေလ်ွာက္ျပီး လည္ကုတ္ႏွင့္ ခ်ိဳင္း(ဂ်ိဳင္း) ေခြ်းစို႔လာမွသာ ေရခ်ိဳးသင့္ ပါသည္။

မွန္ကန္ေသာေရခ်ိဳးနည္းစနစ္

          ပံုမွန္ က်န္းမာေရး ေကာင္းမြန္ေနသူ အတြက္ လို္က္နာသင့္ေသာ ေရခ်ိဳးပံုနည္းစနစ္ အဆင့္ဆင့္မွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္သည္။

·         ပထမအဆင့္၌ ဒူးဆစ္ေအာက္ပိုင္း ေျခေထာက္မွစ၍ ေရေလာင္းခ်ိဳးပါ။

·         ဒုတိယအဆင့္၌ ခါး၊ ေပါင္ စသည္တို႔ကို ေရေလာင္းခ်ိဳးပါ။

·         တတိယအဆင့္၌ ေက်ာျပင္မွစ၍ ေရေလာင္းခ်ိဳးပါ။

·         စတုတၳအဆင့္၌ တစ္ကိုယ္လံုး ေရေလာင္းခ်ိဳးပါ။

          ထိုနည္းစနစ္ျဖင့္ ေရခ်ိဳးလွ်င္ ကိုယ္ခႏၶာကိုယ္ၾကီး အတြင္း ေအာင္းေနေသာ အပူ၊ အပုတ္၊ အခိုးမ်ား တရွိန္ရွိန္ထြက္၍ ကိုယ္လက္ေပါ့ပါးကာ စိတ္ၾကည္လင္ လန္းဆန္းလာေစ ပါမည္။ အထူးသတိထား ဆင္ျခင္ရန္မွာ ေရကို ေခါင္းကစ၍ ေလာင္းခ်ိဳးလွ်င္ တစ္ကိုယ္လံုးရွိ အခိုးအေငြ႔မ်ား ဦးေခါင္းထဲ ေရာက္လာ၍ ေခါင္းကိုက္၊ ေခါင္းမူး၊ မ်က္စိမႈန္၊ ဆံပင္ကြ်တ္၊ ထိပ္ေျပာင္ စသည္ တို႔ကို ျဖစ္ေစသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေခါင္းေလွ်ာ္သည့္ ေန႔မွာလည္း ေဖာ္ျပပါ ေရခ်ိဳးပံုနည္း စနစ္ အဆင့္ဆင့္ အတိုင္း လိုက္နာသင့္ ပါသည္။

          အထက္ပါ ေရခ်ိဳးနည္းသည္ က်န္းမာေရး ပံုမွန္ ေကာင္းမြန္ေနသူမ်ား အတြက္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ေျခဖ်ားလက္ဖ်ား အျမဲေအးစက္ေလ့ ရွိသူမ်ား၊ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ က်သူမ်ားႏွင့္ တစ္မိနစ္လွ်င္ ေသြးခုန္ႏႈန္း အၾကိမ္ (၅၀) ေအာက္ နည္းသူမ်ားကမူ ေရမခ်ိဳးခင္ အသက္ျပင္းျပင္း ေလ၀၀ရႈပါ။ ေလေကာင္းေလသန္႔ ရေသာေနရာ၌ ေခတၱမွ် လမ္းေလွ်ာက္ျပီး ေရေႏြးျဖင့္ ခ်ိဳးပါ။ သို႔ေသာ္ ေရေႏြး အပူသည္ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ အပူရွိန္ထက္ ပို၍ မပူသင့္ေပ။ ေရေႏြးႏွင့္ ေရခ်ိဳးေနစဥ္ မ်က္ႏွာသုတ္ပု၀ါ တစ္ထည္ကို ေရေအးဆြတ္၍ ဦးေခါင္းထက္ ေပါင္းထားသင့္ ပါသည္။

ေရခ်ိဳးျခင္း၏ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ား

          ေန႔စဥ္ ေရခ်ိဳးျခင္းအားျဖင့္ လူ႔ခႏၶာကိုယ္အား အပူ၊ အေအး မွ်တေအာင္ သဘာ၀နည္းျဖင့္ ျပဳျပင္ေပးရာ ေရာက္ပါသည္။ တစ္နည္းဆိုေသာ္ ခႏၶာကိုယ္အား အပူအေအး မွ်တေအာင္ သဘာ၀အေလ်ာက္ ျပဳျပင္ေပးသည့္ ကုထံုးတြင္ ေရခ်ိဳးျခင္းက အထိေရာက္ဆံုးႏွင့္ အလြယ္ကုဆံုး နည္းစနစ္ ျဖစ္ပါသည္။ ေရမွန္မွန္ ခ်ိဳးျခင္းျဖင့္ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ က်န္းမာေရး အက်ိဳးေက်းဇူး မ်ားစြာကို ရရွိႏိုင္ပါသည္။

·         လူ႔ခႏၶာကိုယ္မွ ထြက္သည့္ မေကာင္းေသာ အခိုးအနံံ႔ႏွင့္ ေခ်းေညွာ္မ်ားကို သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ ေစသည္။

·         အာဂႏၱဳပိုးမႊား မ်ားကို ပယ္ေဖ်ာက္ေစပါသည္။ ထိုမွ်မက ကူးစက္တတ္သည့္ ကိုဗစ္-၁၉ ကပ္ေရာဂါ ျဖစ္ေစေသာ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ပိုး မ်ားကိုလည္း ေရမ်ားမ်ား ေလာင္း၍ ဆပ္ျပာေမာ္လီက်ဴး မ်ားျဖင့္ ႏွိမ္နင္းႏိုင္ပါသည္။

·         လူ႔ခႏၶာကိုယ္မွ ထြက္ေသာ ေခြ်းအဆီ အေစးတို႔သည္ ကိုးေသာင္း ကိုးေထာင္ေသာ ေမြးညွင္းေပါက္ မ်ားကိုပိတ္ဆို႔ထားရာ ေရခ်ိဳးလိုက္ျခင္းျဖင့္ ၄င္း ေမြးညွင္းေပါက္မ်ား ပြင့္လာသည္။ အခိုးပြင့္ လာသျဖင့္ စိတ္ၾကည္လင္ လန္းဆန္းလာသည္။

·         ေရမွန္မွန္ ခ်ိဳးျခင္းျဖင့္ မ်က္စိၾကည္လင္ ေစျပီး သြားကိုက္ သြားနာျခင္း၊ သြားဖံုးေရာင္ျခင္း၊ ေခါင္းအံုျခင္း၊ အေၾကာတက္ျခင္း၊ နားအူျခင္းတို႔မွ ကာကြယ္ႏိုင္သည္။

·         ပင္ပင္ပန္းပန္း လုပ္ကိုင္ျပီးေနာက္ ေရခ်ိဳး လိုက္ေသာအခါ ခ်က္ခ်င္းဆိုသလို အားအင္ျပည္လည္ ျပည္ျ့ဖိဳးသလို စိတ္ေရာကိုယ္ပါ ခံစားရႏို္င္ပါသည္။

·         သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ေလထုႏွင့္ ထိေတြ႔မႈနည္းေသာ ခႏၶာကိုယ္ရွိ အစိတ္အပိုင္းမ်ား ျဖစ္ၾကသည့္ ေပါင္ျခံ၊ ခ်ိဳင္း(ဂ်ိဳင္း)ၾကား တို႔ကို ေရခ်ိဳးျခင္းျဖင့္ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ ေစသည္။

·         ေရခ်ိဳးျခင္းျဖင့္ မ်က္စိ၊ နား၊ ႏွာေခါင္း က်န္းမာေရး အတြက္ တစ္ဖက္တစ္လမ္းက လြန္စြာ ေကာင္းက်ိဳးျပဳ ပါသည္။

·         ေႏြရာသီ ခံတြင္းပ်က္ အစာစားလိုစိတ္ မရွိေသာ သက္ၾကီးရြယ္အိုမ်ား ေရခ်ိဳးျပီးေနာက္ ထမင္းစားပါက ခံတြင္းလိုက္ျပီး ထမင္းျမိန္ေစ ပါသည္။

အပူဒဏ္ခံနိုင္ေအာင္ ေဆးဖက္၀င္ေရခ်ိဳးနည္း

          အပူဒဏ္ခံႏိုင္ေအာင္ ေဆးဖက္၀င္ ေရခ်ိဳးနည္း အဆင့္ဆင့္ကို ေအာက္ပါအတိုင္း အၾကံျပဳ လိုပါသည္။

·         အရိပ္ထဲတြင္ ေရခ်ိဳးပါ။

·         ဦးစြာ ေသာက္ေရ တစ္ဖန္ခြက္ အျပည့္ေသာက္ပါ။

·         ျပီးေနာက္ ဦးေႏွာက္ထဲရွိ အပူထိန္း အာရံုေၾကာစနစ္ မ်ားျဖစ္ၾကသည့္ (က) ေျခေထာက္ ေအာက္ပိုင္း၊ (ခ) လက္ဖ်ား ႏွင့္  (ဂ) လက္ေမာင္းမ်ား စသည့္ သံုးေနရာကို ၾကိဳတင္ အသိေပးသည့္ အေနျဖင့္ ေရဆြတ္ ပက္ဖ်န္းေပးပါ။

·         ျပီးေနာက္ မ်က္ႏွာသစ္ပါ။

·         တစ္ဆက္တည္း မွာပင္ လည္ကုတ္ (ဂုတ္ပိုး) ႏွင့္ လည္ပင္းတို႔ကို ေရႏွင့္ပက္ေပးပါ။

·         ျပီးမွ ေရေလာင္းခ်ိဳးပါ။

·         ေရခ်ိဳးျပီးမွ သြားတိုက္ပါ။

·         အလြန္ေအးစိမ့္ေသာ ေရကိုမခ်ိဳးရ။

·         ဆပ္ျပာကိုလည္း ရွားေစာင္းလက္ပတ္ မန္က်ည္း တို႔ပါ၀င္ေသာ ဆပ္ျပာကိုသံုးပါ။

·         ေရခ်ိဳးျပီးကာစ ျဖစ္ေသာ္လည္း ေႏြရာသီ၌ ေခြ်းထြက္ တတ္သည္။ ေရခ်ိဳးျပီးခါစ ပန္ကာေလ မခံပါႏွင့္။

·         ေရခ်ိဳးျပီးေနာက္ ေရေျခာက္ေအာင္ သုတ္ပါ။

·         သနပ္ခါးေရက်ဲ ကိုေန႔စဥ္ မွန္မွန္ လိမ္းေပးပါ။

(မွတ္ခ်က္)

          ေရခ်ိဳးေသာအခါ ျဗံဳးကနဲ တရွိန္ထဲ ေရကို ေလာင္းခ်ိဳးျခင္း မျပဳပါႏွင့္။ ၄င္းနည္းက ကိုယ္အေငြ႔အျပင္ သို႔ မထြက္ေတာ့ဘဲ အပူငုတ္ျပီး ေရာဂါရတတ္သည္။ ပူျပင္းေသာ ရာသီ၌ ေရခ်ိဳး ၾကာျမင့္ခ်ိန္သည္ အနည္းဆံုး ၇ မိနစ္ မွ အမ်ားဆံုး ၁၁ မိနစ္ခန္႔ ျဖစ္သင့္ပါသည္။ ျမစ္၊ ေခ်ာင္းမ်ား၌ ေရခ်ိဳးသူ မ်ားသည္ တစ္ခါထဲ ျမစ္၊ ေခ်ာင္းထဲသို႔ ခုန္မခ်ဘဲေရျဖင့္ ကုိုယ္လက္တို႔ကို ပြတ္သပ္ျပီးမွ ေရထဲသို႔ ဆင္းပါ။ ေနပူက်ဲက်ဲအခ်ိန္၊ ဖ်ားနာေနခ်ိန္၊ ေနပူထဲက ျပန္ေရာက္ကာစ အခ်ိန္၊ အလုပ္သိမ္းကာစ ေမာပမ္းႏြယ္နယ္ခ်ိန္ သို႔မဟုတ္ အားကစား လုပ္ျပီးျပီးခ်င္း ေခြ်းထြက္မ်ားခ်ိန္၊ ခရီးေရာက္မဆိုက္ အခ်ိန္ စသည့္အခ်ိန္ မ်ားတြင္ ေရခ်ိဳးပါက အဆုတ္နာေရာဂါ၊ မ်က္စိမႈန္ေ၀ျခင္း၊ မ်က္စိနာျခင္း၊ နားအူျခင္း၊ နားေလထြက္ျခင္း၊ နားပင္းေရာဂါႏွင့္ ေလျဖတ္ေလငန္း ေရာဂါမ်ားကို ျဖစ္ေစတတ္သည္။

          အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဆိုေသာ္ အနာေရာဂါ ကင္းေ၀းျပီး သက္တမ္းေစ့ ေနလိုသူမ်ား အတြက္ ေရခ်ိဳးရာမွာ စနစ္တက် မွန္ကန္ဖို႔ လိုပါသည္။ ေႏြရာသီ ေရခ်ိဳးမွားတတ္ သူမ်ား၊ အပူေလသင္တုန္း (Heat Stroke) ျဖစ္လြယ္ေသာ သက္ၾကီးရြယ္အို မ်ားႏွင့္  ကေလးသူငယ္မ်ား အတြက္ ယခုႏွစ္ ေႏြရာသီတြင္ အပူဒဏ္ ခံနိုင္ေအာင္ ေဆးဖက္၀င္ ေရခ်ိဳးနည္းကို ဤေဆာင္းပါးက တစ္ဆင့္ အၾကံျပဳ ေရးသားလိုက္ရ ပါသည္။ ဤနည္းက ခႏၶာကိုယ္ၾကီး တစ္ခုလံုးကို တျဖည္းျဖည္း ေအးျမေစျခင္း မ်ိဳးျဖင့္ အပူမရွပ္ေစဘဲ ေရခ်ိဳးနည္း ျဖစ္ပါေၾကာင္း သတင္းေကာင္း ပါးလိုက္ရပါသည္။

          အထူးသတိျပဳရန္မွာ မည္သည့္ ရာသီဥတုမဆို အလြန္ေအးေသာ ေရ ႏွင့္ အလြန္ပူေႏြးေသာ ေရတို႔ကို မခ်ိဳးပါႏွင့္။ ေရမခ်ိဳးမီ ေရတစ္ခြက္ၾကိဳတင္ ေသာက္ထားသင့္ျပီး ေရေလာင္း မခ်ိဳးခင္မွာလည္း ဆီးအရင္သြားထား ဖို႔လိုအပ္သည္။ ေရမခ်ိဳးမီ ေျခဖ၀ါးကို ဆားပြတ္ျခင္းက အလြန္ေကာင္းမြန္ေသာ အေလ့အထ ျဖစ္ပါသည္။

ေစတနာမ်ားစြာ

ေဆာင္းပါးရွင္…ေပါက္ေပါက္…ေရးသားသည္။

 

ဓာတ္ပံု  - အင္တာနက္