ေဆာင္းရာသီဓာတ္စာ ေဆးဖက္၀င္လိေမၼာ္သီး

 

ေဆာင္းရာသီဓာတ္စာ ေဆးဖက္၀င္လိေမၼာ္သီး

          လိေမၼာ္သီးသည္ ခ်ိဳေသာ ေရွာက္မ်ိဳးႏြယ္ျဖစ္ျပီး တရုတ္ႏိုင္ငံတြင္ ဘီစီ ၂၅၀၀ မွစ၍ စိုက္ပ်ိဳးလာခဲ့ၾက ပါသည္။ ကမၻာေပၚတြင္ လိေမၼာ္သီး မ်ိဳးကြဲေပါင္း ေျမာက္မ်ားစြာ ရွိၾကရာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ လိေမၼာ္သီးကို အခ်ိဳမ်ိဳး၊ အခ်ဥ္မ်ိဳး၊ အခါးမ်ိဳးဟူ၍ ေတြ႔ရပါသည္။ ယခုအခါ ျမန္မာျပည္တြင္ လိေမၼာ္သီးမ်ားကို ၁၂ လရာသီပတ္လံုး ျမင္ေတြ႔ၾကရပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ လိေမၼာ္ပင္မ်ားကို ရွမ္းျပည္နယ္ (ေတာင္ပိုင္း) ပင္ေလာင္း၊ ေအာင္ပန္း၊ ေနာင္တရား ႏွင့္ ကေလာေဒသ တို႔တြင္ လည္းေကာင္း၊ ကယားျပည္နယ္ အတြင္း ေဘာလခဲျမိဳ႕နယ္၊ ဖ႐ူဆိုၿမိဳ႕နယ္၊ ဒီးေမာ့ဆိုၿမိဳ႕နယ္ တို႔ရွိေက်းရြာ တို႔တြင္လည္းေကာင္း စီးပြားျဖစ္ သာမက၊ မိသားစုအပို၀င္ေငြ ရရန္ တစ္ပိုင္တစ္ႏိုင္ အျဖစ္ပါ တိုးခ်ဲ႕စိုက္ပ်ိဳးလ်က္ ရွိၾကသည္။

          အထူးသျဖင့္ ေဆာင္းရာသီတြင္ လိႈင္လႈိင္ေပါျပီး ရွမ္းျပည္ (ေတာင္ပိုင္း) မွလာေသာ အရည္ရႊမ္းကာ အရသာေလးသည့္ “ေအာင္ပန္းသီး”၊ အခြံပါးကာ အရြယ္ငယ္ေသာ္လဲ အေစ့နဲနဲျဖင့္ အလြန္ခ်ိဳသည့္ “ပ်ားလိေမၼာ္”၊ ကခ်င္ျပည္နယ္ ပူတာအို ဘက္မွထြက္ရွိေသာ  “Gun Fruit” (ေခၚ) အခြံပါ၀ါးစားလို႔ ရသည့္ “လိေမၼာ္ငယ္” တို႔က နံမည္ၾကီးပါသည္။ လိေမၼာ္သီးကို အစာေျပ သြားရည္စာသစ္သီး အျဖစ္စားၾကသလို၊ လန္းဆန္း အေမာေျပ ေဖ်ာ္ရည္္အျဖစ္လည္း ေသာက္ၾကပါသည္။

လိေမၼာ္သီးႏွင့္က်န္းမာေရး

          ၁၀၀ ဂရမ္ အေလးခ်ိန္ရွိေသာ လိေမၼာ္သီး လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ တြင္ ခြန္အား ၄၇ ကယ္လိုရီ၊ ကဆီဓာတ္ ၁၁ ဒသမ ၇၅ ဂရမ္၊ ပရိုတင္း သုည ဒသမ ၉၄ ဂရမ္၊ အဆီဓာတ္ သုည ဒသမ ၁၂ ဂရမ္၊ ေခ်ဖ်က္လြယ္ေသာ အမွ်င္ဓာတ္ ၂ ဒသမ ၄၀ ဂရမ္၊ ေဖာလိပ္ ၃၀ မိ္ုကကဂိုဂရမ္၊ နီအာစင္ သုည ဒသမ ၂၈၂ မီလီဂရမ္၊ Pantothenic အက္ဆစ္ သုည ဒသမ ၂၅၀ မီလီဂရမ္၊ Pyridoxine သုညဒသမ ၀၆ မီလီဂရမ္၊ Riboflavin သုညဒသမ၀၄ မီလီဂရမ္၊ ဗီတာမင္ဘီ (သီအာမင္) သုည ဒသမ ၁ မီလီဂရမ္၊ ဗီတာမင္စီ ၅၃ ဒသမ ၂ မီလီဂရမ္၊ ဗီတာမင္ေအ ၂၂၅ အိုင္ယူ၊ ဗီတာမင္အီး သုည ဒသမ ၁၈ မီလီဂရမ္၊ ပိုတက္စီယမ္ ၁၆၉ မီလီဂရမ္၊ ကယ္လ္စီယမ္ ၄၀ မီလီဂရမ္၊ ေကာ့ပါး ၃၉ မိုက္ခရိုဂရမ္၊ သံဓာတ္ သုည ဒသမ ၁၀ မီလီဂရမ္၊ မဂနီစီယမ္ ၁၀ မီလီဂရမ္၊ မဂၢနီးစ္ သုည ဒသမ ၀၂၄ မီလီဂရမ္၊ ဇင့္ သုည ဒသမ ၀၈ မီလီဂရမ္၊ ဘီတာကယ္ရိုတင္း ၇၁ မိ္ုက္ခ႐ိုဂရမ္၊ အယ္လ္ဖာကယ္ရိုတင္း ၁၁ မိုက္ခ႐ိုဂရမ္၊ Crypto-xanthin-β ၁၁၆ မိ္ုက္ခ႐ိုဂရမ္၊ လူတိန္း-zeaxanthin ၁၂၉ မိ္ုက္ခ႐ိုဂရမ္ တို ့ အသီးသီး ပါရွိၾကပါသည္။

·         လူတစ္ေယာက္၏ တစ္ေန႔တာ ဗီတာမင္စီ လိုအပ္ခ်က္ ပမာဏကို လိေမၼာ္သီး ၁၃၀ ဂရမ္မွ ရရွိႏိုင္ပါသည္။ လိေမၼာ္သီးသည္ ဗီတာမင္စီဓာတ္ တို႔စုေ၀းရာ အရင္းအျမစ္ျဖစ္ျပီး polyphenols (ေခၚ) ဓာတ္တိုး ဆန္႔က်င္ပစၥည္း မ်ားလဲၾကြယ္၀စြာ ပါရွိျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ကိုယ္ခံစြမ္းအား တိုးတက္ျမင့္မားကာ အေအးမိ၊ ႏွာေစး၊ ေခ်ာင္းဆိုး၊ တုပ္ေကြးစေသာ ရာသီဖ်ားမ်ား ကူးစက္ျခင္းမွ ကာကြယ္ေပး ႏိုင္ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ လိေမၼာ္သီးကို ေဆာင္းရာသီ ဓာတ္စာအျဖစ္ စားေပးသင့္ ပါသည္။

·         The University of Maryland Medical Center မွ သုေတသနျပဳခ်က္ အရ၊ အသီးထဲတြင္ ပါရွိေသာ ဘီတာ ကယ္ရိုတင္းက ခႏၶာကုိယ္ထဲရွိ ဆဲလ္မ်ားကို မပ်က္စီးေစႏိုင္ဟု ဆိုပါသည္။ ထို႔ျပင္ ေသြးလႊတ္ေၾကာမ်ားကို ေပ်ာ့ေျပာင္းေစျပီး အနာက်က္မႈကို ျမန္ေစေသာ အစြမ္းရွိသျဖင့္ ကိုယ္တြင္းကိုယ္ပ အနာမ်ားကို ေပ်ာက္ေစပါသည္။

·         လိေမၼာ္သီးထဲတြင္ liminoid ဓာတ္ေပါင္းစု ပါရွိသည့္ျပင္၊ အခြံေအာက္ လိေမၼာ္သီးတြင္ ကပ္ေနေသာ ေဖာ့သား အျဖဴေရာင္၌ bioflavonoids ႏွင့္ Pectin ဓာတ္တို႔ပါရွိ၏။ ထိုဓာတ္မ်ားက သက္ေစာင့္ေဆ းအျဖစ္ ကင္ဆာေရာဂါ တို႔ကို တို္က္ဖ်က္ေပး ႏို္င္ေသာ အစြမ္းသတၱိရွိ၍ အစာမ်ိဳျပြန္၊ ခံတြင္း၊ အေရျပား၊ အဆုပ္၊ ရင္သား၊ အစာအိမ္ ႏွင့္ အူမၾကီး ကင္ဆာတို႔ကို တို္က္ထုတ္ေပး ပါသည္။ ထိုမွ်မက လိေမၼာ္သီး အသားတြင္ ကပ္ေနေသာ အျဖဴေရာင္ အမွ်င္မ်ားထဲတြင္ alkaloid synephrine ပါရွိေပရာ၊ ၄င္းက အသည္းမွ ကိုလက္စထေရာ ထုတ္လုပ္မႈကို ေလ်ာ့ခ်ေပးသည့္ျပင္ ေသြးႏွင့္  အေရျပားေအာက္မွ မလိုလားအပ္ေသာ အဆီမ်ားကို စုတ္ထုတ္ ေပးႏိုင္စြမ္း ရွိပါသည္။

·         လိေမၼာ္သီးအခြံကို ေန႔စဥ္နဲနဲစီ စားသံုးေပးျခင္းျဖင့္ ေသြးထဲရွိ မေကာင္းေသာ ကိုလက္စထေရာလ္ (Low Density Lipoprotein- LDL) ပမာဏ ၃၃ ရာခိုင္ႏႈန္း ေလ်ာ့နည္းေစေၾကာင္း အေမရိကန္ စိုက္ပ်ိဳးေရးဌာန၏ အစီရင္ခံစာ တစ္ခုတြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။

·         လိေမၼာ္သီးထဲတြင္ ကယ္လိုရီနဲပါးျပီး ျပည့္၀ဆီႏွင့္ ကိုလက္စထေရာ တို့လံုး၀မပါရွိ သည့္ျပင္၊ ေခ်ဖ်က္လြယ္ေသာ အမွ်င္ႏွင့္ pectin တို႔ ၾကြယ္၀စြာ ပါရွိေသာေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္ အေလးခ်ိန္ ပံုမွန္ထိန္းသိမ္း လိုသူမ်ားကို လြန္စြာေကာင္း က်ိဳးျပဳေပးပါသည္။

·         အသီးထဲတြင္ ပါရွိေသာ alkaline အစြမ္းက အစာေခ်စံနစ္ကို တိုးတက္ေကာင္းမြန္္ ေစျပီး ၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္းမွ ကာကြယ္ေပး၏။ အစာမေက်၊ ေလနာ၊ ေလခ်ဳပ္ႏွင့္ ခႏၶာကိုယ္ရွိ အဆိပ္မ်ားကို ဖယ္ရွားေစရန္အတြက္ လိေမၼာ္သီးကို မခြံမႏႊာဘဲ ေလးစိပ္ခြဲ၍ အရက္ႏွင့္စိမ္ျပီး နည္းနည္းခ်င္း ေသာက္္ေပးသင့္ ပါသည္။ ဝမ္းမမွန္သူမ်ားသည္ လိေမၼာ္ရည္ တစ္ဖန္ခြက္စာ ပမာဏကို မီးေႏြးေႏြးျပ၍ ဆားပုပ္ (ငရုတ္ေကာင္းေစ့ခန္႔) ႏွင့္ ခ်င္းေျခာက္မႈန္႔ (တစ္ဇြန္းခန္႔) ထည့္ျပီး အေအးခံေသာက္ရံုျဖင့္ ဝမ္းမွန္၍ ခံတြင္းျပန္ေကာင္း လာေစႏိုင္ပါသည္။

·         လိေမၼာ္သီးထဲရွိ ပိုတက္စီယမ္ အစြမ္းက ႏွလံုးခုန္ႏႈန္းႏွင့္ ေသြးဖိအားတုိ ့ကို မွ်ေခ်ျဖစ္ေစျပီး ႏွလံုးေရာဂါေ၀ဒနာ တို ့ကို သက္သာေစႏိုင္၏။ ဂ်ပန္ႏို္င္ငံ သုေတသန ပညာရွင္မ်ား၏ ေလ့လာခ်က္အရ flavonoids ႏွင့္ ဗီတာမင္စီ ျမင့္မားစြာပါရွိေသာ လိေမၼာ္သီးကို ပံုမွန္စားသံုးသူသည္ ေသြးခဲျခင္းမွ ကာကြယ္ေပးေၾကာင္း၊ ဆံခ်ည္မွ်င္ ေသြးေၾကာမ်ား ေပ်ာ့ေပ်ာင္း၍ ႏွလံုးေသြးလႊတ္ေၾကာ ကိုလည္း က်ယ္ေစေၾကာင္း၊ ထို႔ေၾကာင့္ ႏွလံုး ေသြးေၾကာက်ဥ္း ေ၀ဒနာရွင္မ်ား လိေမၼာ္သီးကို မွန္မွန္စားေပးသင့္ သည္ဟု အၾကံျပဳထား ပါသည္။ လိေမၼာ္သီး အခြံေျခာက္ ၂ ဂရမ္ခန္ ့ကို ေရသံုးခြက္ တစ္ခြက္တင္ၾကိဳ၍ ေသာက္သံုး ေပးျခင္းျဖင့္ ႏွလံုးေရာဂါ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို သက္သာေစပါသည္။

·         ဓာတ္ခြဲစမ္းသပ္ခ်က္ မ်ားအရ လိေမၼာ္သီးထဲတြင္ ပါရွိေသာ မဂၢနီစီယမ္ ႏွင့္ flavonoid (ေခၚ) hesperidin တို ့က ေသြးေပါင္ခ်ိန္ကို ေလ်ာ့ေစရံု သာမကေ သြတိုးေရာဂါနဲ ့ဆက္စပ္ေသာ ဆီးခ်ိဳတို ့ကိုလဲ ျဖစ္မလာေစပါ။

·         သဘာ၀ လိေမၼာ္ရည္ကို မွန္မွန္ ေသာက္ေပးျခင္းျဖင့္ ေက်ာက္ကပ္ ေက်ာက္တည္ျခင္းကို ဟန္႔တားေပး ႏိုင္ပါသည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ စုတားျပည္နယ္ ေဆးပညာဌာနမွ သုေတသီမ်ား၏ ေလ့လာခ်က္အရ ဆီးေက်ာက္ တည္သူမ်ား လိေမၼာ္ရည္ ေသာက္သံုးျခင္း အားျဖင့္ ေနာက္တဖန္ ဆီးေက်ာက္ ျပန္မတည္ေစရန္ အေထာက္အကူ ျပဳေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္ဟု ေဖာ္ျပထားပါသည္။

·         လိေမၼာ္သီးထဲတြင္ ပါရွိေသာ ကယ္လ္စီယမ္ သတၱဳဓာတ္က အရိုးႏွင့္ သြားမ်ားကို က်န္းမာၾကံ့ခိုင္ ေစျပီးသြားဖံုး ေသြးယိုစီးျခင္း ႏွင့္ ေရစီးကမ္းျပိဳ ေရာဂါတို႔ မျဖစ္ေစပါ။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ မိခင္မ်ား လိေမၼာ္သီး စားေပးျခင္းျဖင့္ ကေလးငယ္တြင္ ေမြးရာပါ အရိုးေပ်ာ့ေရာဂါ မျဖစ္ေစႏိုင္ပါ။

·         လိေမၼာ္သီးထဲတြင္ ပါဝင္ေသာ ဆစ္ထရက္ အက္ဆစ္သည္ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္မႈကို ဖယ္ရွားေပးႏိုင္၏။ ထို႔ျပင္ ေဖာလစ္ အက္ဆစ္ ပါရွိျခင္းေၾကာင့္ ဦးေႏွာက္စြမ္းအားကို တိုးတက္ေကာင္းမြန္ ေစရံုသာမက အသက္အရြယ္ၾကီး ျခင္းေၾကာင့္ မွတ္ဥာဏ္ စြမ္းပကားနိမ့္က်ျခင္း ႏွင့္ အာရံုေၾကာ အားနဲျခင္းတို႔ကို သက္သာေစပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံမွ ထြက္ရွိေသာ satsuma အမ်ိဳးအစား လိေမၼာ္သီးထဲတြင္ beta-cryptoxanthin ဓာတ္တို႔ ေပါၾကြယ္၀သျဖင့္ DNA ပ်က္စီးျခင္းကို ေလ်ာ့ခ်ေပးသည့္ျပင္ ဦးေႏွာက္ အေျမွးပါးေရာင္ျခင္းႏွင့္ ဦးေႏွာက္ဇရာ အၾကိဳေရာဂါတို ့ကိုေလ်ာ့ခ်ေပး ပါသည္။

·         အာရံုေၾကာ အားနည္းျခင္း ႏွင့္ အာရံုစူးစိုက္ႏိုင္မႈ အားနည္းျခင္းတို႕ အတြက္ လိေမၼာ္ပြင္႕ ေျခာက္ကုိ တစ္ေန႕ ႏွစ္ႀကိမ္မွန္မွန္ စားလွ်င္ အေၾကာအားေကာင္းျပီး မွတ္ဥာဏ္တိုး ေစႏိုင္၏။ ေသြြးေလ ညီညြတ္၍ ဦးေႏွာက္ ၾကည္လင္လန္းဆန္း ေစရန္အတြက္ လိေမၼာ္ရြက္ ၅၀ ခန္႕ကို စပ်စ္၀ိုင္သို ့မဟုတ္ ေခါင္ရည္ျဖင့္ ေန႕တစ္၀က္ စိမ္ၿပီးေနာက္ ယင္းအရြက္မ်ားကို ပ်ားရည္ ၅၀ က်ပ္သား ထည္႕ထားေသာ အိုးထဲသို႕ ေျပာင္းထည့္ကာ မီးမွ်ဥ္းမွ်ဥ္းျဖင္႕ အေရာင္ေျပာင္းလာ ေအာင္က်ိဳ၍၊ တစ္ေန႕လွ်င္ႏ ွစ္ႀကိမ္ လၻက္ရည္ဇြန္း တစ္ဇြန္းခန္႕ ေသာက္ေပးႏိုင္ပါသည္။

·         လိေမၼာ္သီးထဲရွိ သၾကားဓာတ္သည္ သဘာဝ အခ်ိဳဓာတ္ျဖစ္၏။ ထို႔ျပင္ အသီး၌ပါဝင္သည့္ အမွ်င္မ်ားသည္လည္း သၾကားစုပ္ယူမႈကို ေလ်ာ့နည္း ေစေသာေၾကာင့္ လိေမၼာ္သီး စားသံုးျခင္းအားျဖင့္ ေသြးအတြင္းရွိ သၾကားဓာတ္ကို လ်င္ျမန္စြာ မတက္ႏိုင္ေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ လိေမၼာ္သီးသည္ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳရာဂါ သည္မ်ားႏွင့္ ခႏၶာကိုယ္ဝျဖိဳးသူ မ်ားႏွင့္သင့္ေလ်ာ္၏။ ဂ်ပန္ႏို္င္ငံသုေတသီ မ်ား၏ ေလ့လာခ်က္အရ လိေမၼာ္သီးကို ပံုမွန္စားသံုးသူသည္ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ မျဖစ္ပြားဟု ဆိုပါသည္။ (သို႔ ေသာ္ အခ်ိဳဓာတ္မ်ားေသာ ပ်ားလိေမၼာ္တို ့ကုိမဆိုလိုပါ)

·         လိေမၼာ္ရည္ကို ရက္သတၱ တစ္ပတ္လွ်င္ ေလးၾကိမ္မွ် ေသာက္သံုးျခင္းျဖင့္ Rheumatoid (ေခၚ) ရိုးဆက္ေရာင္ရမ္းနာ မ်ားႏွင့္ အဆစ္အျမစ္ အေၾကာအျခင္ ကိုက္ခဲျခင္းတို ့ကို ကာကြယ္ေပး ႏိုင္ပါသည္။

·         လိေမၼာ္သီးကို မွန္မွန္စားေပးျခင္းျဖင့္ အမ်ိဳးသားမ်ားအတြက္ က်န္းမာေသာ သုက္ေကာင္မ်ား ထုတ္လုပ္မႈကို အားေပးျပီး အမ်ိဳးသမီးမ်ား အတြက္ ကေလးမီးဖြား ျခင္းေၾကာင့္ သုက္ေကာင္မ်ား ပ်က္စီးျခင္းမွ ကာကြယ္ေပး ပါသည္။

·         လိေမၼာ္သီးထဲတြင္ beta-carotene (ေခၚ) ဗီတာမင္ေအဓာတ္ ပါရွိေပရာ အျမင္အာရံုႏွင့္ ဆက္စပ္လွ်က္ရွိေသာ mucus membranes မ်ားကို ေကာင္းစြာ တည္ေဆာက္ေစကာ မ်က္စိ က်န္းမာေရးကို မ်ားစြာ အထာက္အကူ ေပးပါသည္။

·         အသီးထဲတြင္ ဘီတာမင္ဘီ-၆  ပါရွိျပီး ေဟမိုဂလိုဘင္ကို ေကာင္းစြာ ထုတ္လုပ္ေပးေသာေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္အႏွံ ့ ေအာက္ဆီဂ်င္ ျပတ္လပ္ျခင္း မျဖစ္ေစေတာ့ေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ ကိုဗစ္-၁၉ ကာလတြင္ ေဆးဖက္၀င္ လိေမၼာ္သီးကို ပိုစားသင့္ ေပသည္။

·         ကေလးငယ္မ်ားတြင္ ျဖစ္ေလ့ရွိေသာ ၀က္သက္ေရာဂါ ႏွင့္ အသက္ရႈ လမ္းေၾကာင္းျပသနာ ေရာဂါမ်ားအတြက္ လိေမၼာ္သီးက ေကာင္းက်ိဳးျပဳ၏။ လိိေမၼာ္ပြင့္ ၃၀ က်ပ္သားကို ေရ၃ပိသာႏွင္႕ တစ္ညစိမ္ျပီး ေနာက္တစ္ေန႕ နံနက္တြင္ ေပါင္းအိုးျဖင့္ေပါင္း၍ ေပါင္းခံရည္ စုထားၿပီးေနာက္ ထမင္းစားဇြန္းျဖင္႕ ၅ ဇြန္းမွ ၁၀ ဇြန္းခန္႕ေန႕စဥ္ တိုက္ေပးျခင္းျဖင့္ သူငယ္နာ အေၾကာဆြဲေရာဂါ ကို သက္သာေပ်ာက္ကင္း ႏိုင္ပါသည္။

·         လိေမၼာ္သီးသည္ အေရာင္က်ေစသည့္ အာနိသင္ရွိသျဖင့္ ပန္းနာရင္က်ပ္၊ တီဘီအဆုတ္နာ တို႔အတြက္ ေကာင္းက်ိဳးျပဳ၏။ ထို႔ျပင္ ေခ်ာင္းေျခာက္၊ အဆုတ္ေရာင္ျခင္း၊ ေလျပြန္ေရာင္ျခင္း၊ လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း၊ ေခ်ာင္းဆိုး၍ လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း တို႔ကိုလဲ ေပ်ာက္ကင္းေစပါသည္။ ေခ်ာင္းဆိုးသူမ်ား လိေမၼာ္ရြက္ ေလး၊ ငါးရြက္ခန္႕ကို ဆူေအာင္က်ိဳၿပီး ေနာက္မီးဖိုမွခ်၍ ငါးမိနစ္ ခန္႔အဖံုးအုပ္ထားပါ။ ထို ့ေနာက္ အရြက္မ်ားကို ဖယ္ရွားျပီး ခပ္ေႏြးေႏြးအရည္ ကိုတစ္ေန႕ သံုးႀကိမ္ေသာက္ ေပးျခင္းျဖင့္ သက္သာေပ်ာက္ကင္း ေစႏိုင္ပါသည္။

·         လိေမၼာ္သီး၌ ပါဝင္ေသာ ကယ္လ္ဆီယမ္ဓာတ္ သည္ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ ဖြဲ႔စည္းမႈစံနစ္ အတြင္းရွိ အက္ဆစ္ျပင္း (Alkaline Mineral) တို႔ကို ပ်က္ျပယ္ သြားေစႏိုင္သည့္ အဆိပ္ေျပေဆး တစ္မ်ိဳးျဖစ္သျဖင့္ ေသြးသစ္၊ ေသြးသန္႔ တိုးပြားေစႏိုင္၏။

·         လိေမၼာ္သီးကို ေန႔စဥ္စားသံုးသူ ၁၀၇၃ ဦးအားေလ့လာခဲ့ရာ ထုိသူမ်ားတြင္ အသည္းႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ေရာဂါမ်ား ျဖစ္ပြားမႈမေတြ႔ရွိ ရေၾကာင္း၊ ထို႔အတူ အသည္းေရာဂါ ျဖစ္ပြားေနသူမ်ားအား လိေမၼာ္သီး ပံုမွန္စားသံုး ေစျခင္းျဖင့္ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ သိသိသာသာ ေလွ်ာ့က်သြားေၾကာင္း၊ အသည္းကင္ဆာ၊ အသည္းႀကီးျခင္းႏွင့္ အသည္းတြင္ ျဖစ္ပြားတတ္ေသာ ေရာဂါမ်ားကို ထိေရာက္စြာ ကာကြယ္တားဆီး ႏိုင္ေၾကာင္း၊  ေဆးလိပ္ႏွင့္ အရက္တို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားတတ္ေသာ အသည္းေရာဂါမ်ား အေနျဖင့္ လိေမၼာ္သီးပံုမွန္ စားသံုးပါက အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားစြာ ရရိွမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဂ်ပန္သုေတသန ပညာရွင္မ်ားက အတည္ျပဳ ေထာက္ခံထား ပါသည္္။

·         လိေမၼာ္သီး တစ္ေန႔တစ္လံုး သို႔မဟုတ္ လိေမၼာ္ရည္ တစ္ေန႔တစ္ဖန္ခြက္ ေသာက္သံုးလွ်င္ ငွက္ေပ်ာသီး စားသကဲ့သို႔ပင္ အူေရာဂါ၊ အစာအိမ္ေရာဂါႏွင့္ အစာအိမ္ကင္ဆာ ျဖစ္ရန္ အခြင့္အလမ္းလည္း နည္းေစသည့္ျပင္ ခံတြင္းေကာင္း၍ အစာေၾက၊ ဝမ္းမွန္ေစ၏။ ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာျဖစ္ပါက လိေမၼာ္သီးကို ေဆးအျဖစ္ စားသံုးႏိုင္ပါသည္။ ဝမ္းေလွ်ာဝမ္းပ်က္ သူမ်ား လိေမၼာ္ခြံအမႈန္႔ႏွင့္ စပ်စ္ေစ့အမႈန္႔ ဆတူေရာ၍ တစ္ေန႔သံုးႀကိမ္ လက္ဘက္ရည္ဇြန္း တစ္ဇြန္းေသာက္ျပီး သက္သာေပ်ာက္ ကင္းႏိုင္ပါသည္။ ေလထိုးေလေအာင့္ သူမ်ား လိေမၼာ္ပင္အေခါက္ အနည္းငယ္ကို သံုးခြက္တစ္ခြက္တင္ က်ိဳ၍ တစ္ေန႔ ႏွစ္ႀကိမ္ ေသာက္ျခင္းျဖင့္ သက္သာ ေပ်ာက္ကင္းျပီး ဝမ္းတြင္းရွိ တုတ္ေကာင္၊ သန္ေကာင္မ်ား ကိုပါ က်ေစႏိုင္ပါသည္။

·         လိေမၼာ္သီး၏ အခြံရနံ႔ကိုယူကာ ဟင္းခတ္ အေမႊးအၾကိဳင္၊ အိမ္သံုးေဆး၀ါးမ်ား ႏွင့္ aromatherapy (ေခၚ) ရနံ႔ကုထံုးတို႔တြင္ ထဲ့သြင္း အသံုးျပဳၾက ပါသည္။

·         လိေမၼာ္ပြင့္ထဲတြင္ Neroli(ေခၚ) ရနံ႔သင္းဆီတစ္မ်ိဳး ပါရွိေပရ အမူးအေမာ္ေျပေစ၏။ နာမည္ေက်ာ္ ေအာ္ဒီကလံုး ေရေမႊးေဖာ္စပ္ရာ၌ ထိုလိေမၼာ္ပြင့္ဆီကို  ထည့္သြင္း အသံုးျပဳၾက ပါသည္။

လိေမၼာ္ဆီႏွင့္က်န္းမာေရး

          လိေမၼာ္ခြံ၌ ရနံ႔သင္းေသာ Limonenဆီအျပင္၊ ဂလူးကို႔စ္ ႏွင့္ တင္နင္ဓာတ္မ်ား ပါရွိပါသည္။ မိမိေနအိမ္၌ လိေမၼာ္ခြံကို အဆီထုတ္ျပီး ေဆးေဖာ္ႏိုင္ပါသည္။ လိေမၼာ္ခြံကို ပါးပါးလွီးျပီး ေနရာင္ျခည္ တိုက္ရိုက္မက်ဘဲ၊ အရိပ္ရေသာ ေနရာတြင္ အေျခာက္ခံျပီးေနာက္ အုန္းဆီသို႕မဟုတ္ ႏွမ္းဆီျဖင့္ ဆီစိမ္၍ထည့္ထားပါ။ ေရႊ၀ါေရာင္ လိေမၼာ္ဆီအျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြားပါမည္။ ထိုလိေမၼာ္ဆီ၏ ေဆးစြမ္းကား  အံ့မခန္းအသုံး၀င္၏။ လိေမၼာ္ပြင့္မွ ထုတ္ယူရရွိေသာ အဆီကလည္း အမူးအေမာ္ အတြက္ အလြန္ေကာင္း၏။

·         AIDS ေ၀ဒနာရွင္မ်ား၏ လွ်ာ၌ျဖစ္ေသာ မွက္ခရုနာ မ်ားအတြက္ လိေမၼာ္ဆီကို နားက်ပ္ေသာ ဂြမ္းစႏွင့္တို႔၍ သုတ္လိမ္းေပးၿခင္းၿဖင့္ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပါသည္။

·         ခြဲစိတ္ထားေသာ ခ်ဳပ္ရိုးမွ ျပည္ျပန္တည္ၿပီး  မေပ်ာက္ကင္းေသာ အနာမ်ားေပၚတြင္၊ ကြမ္းရြက္မီးကင္၍ လိေမၼာ္ဆီ သုပ္လိမ္းျပီး ကပ္ထားၿခင္းၿဖင့္ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္၏။ (ေရလံုး၀မထိေစရပါ) ဤနည္းအတိုင္း ႏွစ္ရက္ တစ္ခါ အသစ္လဲေပးပါ။

·         ဆီပူေလာင္နာ၊ ေရေႏြးပူေလာင္နာ၊ စက္ပစၥည္းေၾကာင့္ ပူေလာင္နာ..စသည့္ အပူေလာင္ၿခင္း အမ်ိဴးမ်ိဳးတို႔ အတြက္ လိေမၼာ္ဆီ ရႊဲရႊဲစြတ္ေပးျခင္းျဖင့္ ယူပစ္သလို ေပ်ာက္ကင္း ေစပါသည္။ အမာရြတ္မက်န္၊ အပူေလာင္ အရည္ၾကည္ဖုမ်ား လဲမထြက္ေစပါ။ (ငွက္ေပ်ာရြက္တြင္ လိေမၼာ္ဆီသုတ္၍ အသံုးျပဳႏိုင္ပါက ပိုမိုအစြမ္းထက္၏)

·         ၀ဲႏွင္းခူ အစို/အေၿခာက္ မ်ားအတြက္ ကြမ္းရြက္မီးကင္၍ လိေမၼာ္ဆီတို ့့ၿပီး အနာေပၚ ကပ္ထားၿခင္းၿဖင့္ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ ပါသည္။ (ေရလံုး၀မထိေစရပါ)

·         ရင္က်ပ္ေသာအခါ၊ လိေမၼာ္ဆီ၊ ကြမ္းရြက္သထၳုဳရည္၊ ပရုပ္ဆီသို ့မဟုတ္လင္ဇီး အနည္းငယ္ထည့္၍ ရင္ဘတ္ႏွင့္ တစ္ကိုယ္လံုးကို ခပ္ပါးပါး လိမ္းေပးျခင္းျဖင့္ လက္ငင္းေကာင္းက်ိဳး ျပဳပါသည္။ (ကေလးသူငယ္ မ်ားေရာ၊ လူၾကီးမ်ားပါ သံုးစြဲႏိုင္၏)

·         အေၾကာတင္း၊ အေၾကာေရာင္၊ အေၾကာက္တက္  စသည့္ အေၾကာေ၀ဒနာ အမ်ိဳးမ်ိဳးတို ့အတြက္ လိေမၼာ္ဆီကို ပရုပ္ဆီလင္ဇီး (ေဆးအပူ)  အနည္းငယ္ေရာ၍ လိမ္းေပးႏိုင္ပါသည္။

·         အစာအိမ္နာ ႏွင့္ ဗိုက္နာျခင္းမ်ား အတြက္ လိေမၼာ္ဆီကို လိမ္းေပးၿခင္းၿဖင့္ သက္သာေပ်ာက္ကင္း ႏိုင္ပါသည္။ အင္အားတိုးပြား၍ အစာေၾက ေစရန္ အတြက္လည္း လိေမၼာ္ဆီကို ေသာက္လို ့ရပါသည္။

·         ေနေလာင္၍ အသားအရည္ မြဲေျခာက္ျခင္းႏွင့္ မစိုေျပျခင္းတို ့အတြက္ လိေမၼာ္ဆီ လိမ္းေပးျခင္းျဖင့္ အသားအရည္ ၀င္းပ၍ ျဖဴစင္လွပ လာေစႏိုင္၏။

·         ေရယံုနာ၊ က်ီးကန္းးပါးစပ္ အနာမ်ားကို  လိေမၼာ္ဆီရႊဲရႊဲ သုတ္လိမ္းေပးၿခင္းၿဖင့္ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္၏။

·         လိေမၼာ္ဆီက ပိုးမႊားမ်ားကို ေသေစကာ၊ သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ ေစေသာ အာနိသင္ရွိသျဖင့္ လိေမၼာ္ဆီျဖင့္ ျပဳလုပ္ေသာ ကိုယ္တိုက္ ဆပ္ျပာမ်ား ထုတ္လုပ္ေနၾကပါျပီ။

လိေမၼာ္သီးႏွင့္အသားအရည္ထိန္းသိမ္းနည္း

·         လိေမၼာ္သီးထဲတြင္ ဗီတာမင္စီဓာတ္ ၾကြယ္၀ကာ မလိုလားအပ္ေသာ free radicals မ်ားကုိလဲ တို္က္ထုတ္ ေပးျခင္းေၾကာင့္ မွန္မွန္စားေပးျခင္းျဖင့္ အေရးအေၾကာင္းမ်ားကို ေျပေပ်ာက္ေစျပီး အရြယ္တင္ႏုပ်ိဳ ေစပါသည္။

·         လိေမၼာ္ရည္ကို သခြားသီးေဖ်ာ္ရည္ ႏွင့္ေရာစပ္ကာ ဂ်င္းအနဲငယ္ထဲ့၍ ေသာက္ေပးပါက အသားအေရ တင္းရင္း စိုျပည္လာေစ ပါသည္။

·         မၾကာခဏ ၀က္ျခံေပါက္ျပီး အသားအေရ မညက္ေညာသူ မ်ားသည္၊ ညအိပ္ယာ ၀င္ခါနီးတိုင္း၊ လတ္ဆတ္ေသာ လိေမၼာ္သီးခြံကို ခ်ိဳးညႇစ္၍ ထြက္လာေသာ ေခၽြးရည္ကို ဆားနဲနဲထဲ့ျပီး သနပ္ခါးရည္က်ဲျဖင့္ မ်က္ႏွာအႏွံ ့လိမ္းေပးျခင္းျဖင့္ အသားအေရ ေခ်ာေမြ႔လာေစ၏။

·         အသားပပ္ျခင္း၊ အသားၾကမ္းျခင္း တို ့အတြက္၊ လိေမၼာ္ခြံကို ညႇစ္၍လိမ္းေပးႏိုင္၏။

·         တင္းတိပ္ ေပါက္သူမ်ားသည္ လိေမၼာ္ခြံကို မီးျဖင့္ေခတၱမွ် အပူေပးျပီးေနာက္ ညႇစ္၍ရေသာ ေခၽြးရည္ျဖင့္ တင္းတိပ္ေပါက္ေသာ ေနရာတြင္ အသာအယာ ပြတ္ေပးျခင္းျဖင့္  သက္သာ ေပ်ာက္ကင္းေစႏိုင္၏။

·         မ်က္ႏွာ၊ ေျခ၊ လက္တို႔တြင္ အျဖဴ၊ အနီ၊ အနက္ စေသာ အကြက္မ်ား ထြက္ပါက လိေမၼာ္ခြံကို ေနရိပ္၌ ေျခာက္ေသြ႔ေအာင္ လွန္း ျပီး ေရျဖင့္ေသြးလိမ္းေပးပါ။ တစ္ေန႔သံုးႀကိမ္ ခပ္ထူထူလိမ္းေပးရံုမွ်ျဖင့္ ေပ်ာက္ကင္းေစႏိုင္၏။

·         ဆံရင္းအစပ္ ဦးေရျပား အႏွံ႔ယားနာ ေပါက္သူမ်ားအတြက္ လိေမၼာ္ရြက္ကို ထုေထာင္း၍ပ်ားရည္ႏွင့္ ေရာစပ္ျပီး လိမ္းေပးျခင္းျဖင့္ သက္သာ ေပ်ာက္ကင္းေစ၏။

·         ေျခသည္း၊ လက္သည္း ပိုးကိုက္ခံရသူမ်ား ႏွင့္ ေပြး၊ ႏွင္းခူ၊ ညႇင္းေပါက္သူမ်ား စိတ္မပူပါႏွင့္။ ထိုေပြးကြက္ မ်ားကို လိေမၼာ္ ခြံႏွင့္ အသာအယာ ျခစ္ေပးျပီးေနာက္ လိေမၼာ္ခြံ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ ကိုအရည္ညွစ္ လိမ္းေပးျခင္းျဖင့္ အနာ တျဖည္းျဖည္း ပါးလာျပီးလံုး၀ ေပ်ာက္ကင္းေစ ႏိုင္၏။

သတိျပဳရန္

          (က) အခ်ဥ္ဓာတ္ကဲေသာ လိေမၼာ္သီးကို အလြန္အကၽြံ စားလွ်င္ အသီးထဲရွိ citrus မ်ားကခႏၶာကိုယ္ ထဲရွိ ကယ္လ္စီယမ္ကို ဆုံးရံႈးေစေသာေၾကာင့္ အရိုးႏွင့္ သြားမ်ားကို ပ်က္စီးေစႏိုင္ သည့္ျပင္၊ အပူကန္လာျပီး အာခံတြင္းႏွင့္ သြားဖံုးတဝိုက္ တို ့တြင္္ ေရာင္ရမ္းနာ ျဖစ္ေစတတ္၏။ ထို ့ေၾကာင့္ အခ်ဥ္ဓာတ္ကဲေသာ လိေမၼာ္သီးမ်ိဳးကို တစ္ေန႔တစ္လံုးသာ စားသင့္၏။  (ခ) ပင္လယ္စာမ်ားကို လိေမၼာ္သီးႏွင့္ တြဲဖက္၍စားသင့္၏။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ပင္လယ္ စာထဲမွ Histamine ဓာတ္မ်ားက ခႏၶာကိုယ္ႏွင့္ ႏႈတ္ခမ္းတေလွ်ာက္ အဖုအပိန္႔မ်ား ထြက္လာျပီး ယားယံတတ္ျခင္းကို လိေမၼာ္သီး၏ Antibistmi သတၱိက အကာအကြယ္ ေပးႏိုင္ပါသည္။(ဂ) ပ်ားလိေမၼာ္ကဲ့သို ့အခ်ိဳဓာတ္မ်ားေသာ လိေမၼာ္သီးကို အလြန္အကြ်ံ စားပါက သလိပ္ကပ္၊ ေခ်ာင္းဆိုး၍ ကိုယ္ပူေစတတ္၏။ ထိုအခ်ိဳသီးမ်ိဳးကို ဆားအနည္းငယ္ႏွင့္ တို႔၍စားလွ်င္ သလိပ္ရႊင္၍ ဆီးမ်ားေစပါသည္။ (ဃ) အသီးမ ွတိုက္ရိုက္ေဖ်ာ္ေသာ လိေမၼာ္ရည္သည္ က်န္းမာေရးအတြက္ လြန္စြာ အေထာက္အကူျပဳ ပါသည္။ သို ့ေသာ္ လိေမၼာ္ရည္ကို ၾကာရွည္ခံေစရန္ သၾကား/ေဆာ္ဒါ တို႔ထဲ့ကာ ျပဳျပင္ထားေသာ လိေမၼာ္ရည္ ပုလင္းမ်ားတြင္ fructose အက္ဆစ္ ပါရွိေပရာ၊ အလြန္အကြ်ံ ေသာက္ပါက ခႏၶာကိုယ္ထဲရွိ ယူရစ္အက္ဆစ္ ပမာဏကို တိုးပြားေစသျဖင့္ ေဂါက္ေရာဂါ ျဖစ္ေစတတ္၏။(င) စိုက္ခင္းမ်ားတြင္ ပိုးသတ္ေဆးမ်ား ပက္ဖ်န္းေလ့ရွိရာ၊ ေစ်းမွ၀ယ္လာေသာ လိေမၼာ္သီးတို ့ကို မစားသံုးမီ ဦးစြာပထမ ေရစင္ စင္ေဆးေၾကာသင့္ ပါသည္။ ျဖစ္ႏုိင္လ်ွင္ ေအာ္ဂဲနစ္သီးတို ့ကိုသာ ေရြးခ်ယ္၀ယ္ယူပါ။ (စ) လိေမၼာ္သီး စားျပီးေနာက္၊ တနာရီအတြင္း ႏြားႏို႔ မေသာက္ပါႏွင့္။ အေၾကာင္းမွာ ႏြားႏို႔၌ ပါဝင္သည့္ ပရိုတင္းမ်ားက လိေမၼာ္သီးထဲတြင္ ပါရွိေသာ အခ်ဥ္ဓာတ္ အက္ဆစ္ႏွင့္ ေပါင္းစပ္ျပီး ခဲသြားေသာအခါ အစာေၾကႏိုင္မႈ ေႏွာင့္ေႏွးေစျပီး၊ အစာထဲက အာဟာရ စုပ္ယူမႈကိုပါ ထိခိုက္ေစႏိုင္ေသာ ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။

မွတ္ခ်က္

        (က) အသီးကို ကို္င္ၾကည့္ေသာအခါ အခြံေျပာင္တင္းကာ အေလးခ်ိန္စီးျပီး ရနံ ့ပိုေမႊးေသာ အသီးသည္ အရည္ရႊမ္း၊ အရသာလဲ ပိုခ်ိဳပါသည္။ အနာအဆာ ရွိေသာအသီးမ်ားႏွင့္ အခြံေျခာက္ျပီး မလတ္ဆတ္ေသာ အသီးမ်ားကို ေရွာင္ပါ။(ခ) လိေမၼာ္သီး လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ ကို ေဖ်ာ္ရည္ညွစ္ေသာက္မည္ ဆိုပါက အရည္ညွစ္ျပီး ခ်က္ခ်င္း ေသာက္သင့္ပါသည္။ ခ်က္ခ်င္း မေသာက္ျဖစ္ေသး ပါက ေလတိုက္စားမႈေၾကာင့္ ဗီတာမင္စီ ဆံုးရံႈးတတ္ပါသည္။  အကုန္္မေသာက္ႏိုင္ဘဲ က်န္ေသာ ေဖ်ာ္ရည္ကို ေရခဲေသတၱာထဲတြင္ သိမ္းထားသင့္၏။ (ဂ) လတ္ဆတ္ေသာ အသီးမ်ားသည္ အခန္းအပူခ်ိန္တြင္ ႏွစ္ပတ္မွ် အထားခံပါသည္။ အကယ္၍ ၾကာၾကာခံ ေစရန္အတြက္ ေရခဲေသတၱာထဲတြင္ သိမ္းလိုပါက ဦးစြာ အသီးကို ေရေျခာက္ေနေအာင္ သုတ္ပါ။ လိေမၼာ္သီးတို ့ကို အိတ္ျဖင့္ အထူးတလည္ သိမ္းဆည္းစရာ မလိုပါ။ ေခြ်းထြက္ျပီး ပုပ္လြယ္ပါသည္။

        အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဆိုေသာ္ သဘာ၀သီးႏွံ ေၿမာက္မ်ားစြာ ရွိသည့္အနက္မွ လူသားတို႔အတြက္ ဘက္စံု ေကာင္းမြန္ေသာ အသီးတစ္မ်ိဳး ၿပပါဆိုလွ်င္ လိေမၼာ္သီးကို လက္ညိႈးထိုးျပမိမွာ ဧကန္မလြဲပါ။ အနံ႔အရသာႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ လိေမၼာ္သီးကို တစ္ႏွစ္ပတ္လံုးလိုလို ရရွိႏိုင္ျပီး အလြယ္တကူ အခြံႏႊာစားႏိုင္သျဖင့္ လူၾကိဳက္ အမ်ားဆံုးႏွင့္ ေပၚျပဴလာအျဖစ္ဆံုး သီးႏွံမ်ားထဲတြင္ လိေမၼာ္သီးလည္း တစ္မ်ိဳး အပါအ၀င္ျဖစ္ ပါသည္။ လိေမၼာ္သီးသည္ ခံတြင္းေတြ႔ေစေသာ သီးႏွံျဖစ္သျဖင့္ လူႀကီး၊ လူငယ္ အရြယ္သံုးပါး မေရြး ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ၾက ပါသည္။ ထို႔ျပင္ လိေမၼာ္သီး၏ အားသာခ်က္မွာ အျခားေသာ အသီးမ်ားထက္ အဆုတ္ က်န္းမာေရးကို လြန္စြာ ေကာင္းက်ိဳးျပဳသျဖင့္ ကိုဗစ္-၁၉ ေရာဂါျဖစ္ပြား ေနေသာကာလမွာ ေဆးဖက္၀င္ ေဆာင္းရာသီ သီးႏွံအျဖစ္ ပို၍ စားသံုး သင့္ပါေၾကာင္း။။

 

ေစတနာမ်ားစြာ

ေဆာင္းပါးရွင္ ေပါက္ေပါက္ ေရးသားသည္။