ဆီးခ်ိဳေရာဂါ နွင့္ ေျခေထာက္က်န္းမာေရး

 

ဆီးခ်ိဳေရာဂါ နွင့္ ေျခေထာက္က်န္းမာေရး

 

ဆီးခ်ိဳလူနာရွင္ေတြ အဓိက ဂရုစိုက္ရမယ့္ ေနရာက ေျခေထာက္ ဂရုစိုက္ျခင္းပဲ ျဖစ္တယ္။  ေျခေထာက္ဟာ ဆီးခို်လူနာေတြ ဒဏ္ရာ အနာတရ အျဖစ္လြယ္ဆံုး ေနရာျဖစ္တယ္။ ေျခေထာက္ဟာ ထိခိုက္မႈတိုင္း မသိလိုက္တာ ပါတယ္။ အာရံုခံစားမႈ နည္းပါးျခင္း၊ ေျခေထာက္ အေနအထား မမွန္ျခင္း၊ ေျခေထာက္မွာ အခိ်န္ၾကာျမင့္စြာ အနာျဖစ္ျခင္း၊ ဆီးခ်ိဳ ေရာဂါေၾကာင့္ အာရံုေၾကာ မ်ားပ်က္စီးေနလို့ အာရံုခံစားမႈ နည္းပါးျပီး ခဲလံုးနင္း မိျခင္း၊ ဆူးစူးမိျခင္း၊ အပူေလာင္ျခင္း၊ ပြတ္တိုက္ျခင္း တို့ေၾကာင့္ အနာျဖစ္ျခင္း၊ အေရၾကည္ဖု ျဖစ္ျခင္းေတြ ျဖစ္လာနိုင္ပါတယ္။

ဆီးခ်ိဳ ေသြးခ်ိဳ ထိန္းသိမ္းဖို့ လိုတယ္။ က်န္းမာတဲ့ ေနထိုင္မႈဘ၀ ျဖစ္ေစေရး အတြက္ ေသြးေပါင္ခိ်န္ ပံုမွန္ ထိန္းရမယ္။ ေသြးခ်ိဳ ပံုမွန္(၇၅-၁၇၅) မီလီဂရမ္ ရာခိုင္နႈန္းပဲ ျဖစ္တယ္။ ေသြးအတြင္း အဆီေတြ ပံုမွန္အဆင့္ ျဖစ္ေအာင္ ထိန္းထားရမယ္။ ဆီးခ်ိဳ ထိန္းထားရင္  ဆီးခ်ိဳရဲ့ ေနာက္ဆက္တဲြ ဆိုးက်ိဳးေတြ ျဖစ္တဲ့ မ်က္စိမႈန္ျခင္း၊ ေက်ာက္ကပ္ ထိခိုက္ျခင္း၊ နွလံုး ရုတ္တရက္ အတိုက္ခိုက္ခံ ရျခင္း၊ ဦးေနွာက္ ရုတ္တရက္ အတိုက္ခိုက္ခံ ရျခင္းတို့မွ ကာကြယ္နိုင္ ပါတယ္။

ဆီးခ်ိဳေဆး မက္ဖိုမင္ (Metformin 500 mg) တစ္လံုးနဲ့ ဂလိုက္ဇင္ (Glitz 80 mg) တစ္ျခမ္းကို နံနက္၊ ညတစ္စံု ေသာက္သင့္တယ္။ သို့မဟုတ္ ဆရာ၀န္ ညႊန္ၾကားတဲ့ အတိုင္း ေဆးကိုပံုမွန္ ေသာက္သင့္ပါတယ္။ အဆီနည္းျပီး အမွ်င္ဓာတ္ပါတဲ့ ဟင္းသီး ဟင္းရြက္မ်ား၊ အမွ်င္ဓာတ္ ေပါၾကြယ္တဲ့ အစာမ်ား မွန္မွန္စား ရမယ္။ ဆီးခ်ိဳမွန္မွန္ စစ္ေဆးရမယ္။ အိပ္ရာက နိုးခိ်န္ နံနက္ ေျခာက္နာရီ  ထမင္းစားျပီးခိ်န္မွာ တိုင္းတာ သင့္ပါတယ္။ ေဟမိုဂလိုဘင္ ေအ၀မ္းစီ (HbA1C) တိုင္းသင့္ပါတယ္။ ေန့စဥ္ေလ့က်င့္ခန္း နာရီ၀က္မွ တစ္နာရီ အေျပး၊ လမ္းေလွ်ာက္၊ ရြရြေျပး၊ စက္ဘီးစီး၊ ေရကူးျခင္း တစ္ခုခု ေဆာင္ရြက္ရမယ္။ ေဆးလိပ္၊ ကြမ္း ျဖတ္ရမယ္။ အရက္၊ ဘီယာ ေရွာင္ရမယ္။ ေရဆာရင္ ေရပဲေသာက္ျပီး အရက္၊ ဘီယာ၊ အခ်ိဳရည္ မေသာက္သင့္ပါ။ ေက်ာက္ကပ္၊ နွလံုးနွစ္စဥ္ စစ္ေဆးသင့္တယ္။ မ်က္လံုးအျမင္ကို နွစ္စဥ္ စစ္သင့္ပါတယ္။

ဆီးခ်ိဳလူနာဟာ ကိုယ့္ေျခေထာက္ကို ပံုမွန္စစ္ေဆး သင့္ပါတယ္။ နာက်င္မႈ မခံစားရဘဲ အနာျဖစ္နိုင္တယ္။ အနာမက်က္ဘဲ ရိွေနတတ္တယ္။ ေန့တိုင္း ေျခေထာက္ မွာရွနာ၊ ထိခိုက္ဒဏ္ရာ၊ အေရာင္ေျပာင္းျခင္း၊ ေရာင္ရမ္းျခင္း၊ ေျခသည္း ပိုး၀င္ျခင္းရိွ၊ မရိွ ပံုမွန္စစ္ေဆး သင့္တယ္။ ေျခဖ၀ါးကို ၾကည့္ဖို့ခက္ခဲရင္ မွန္ေထာင္ ၾကည့္နိုင္ပါတယ္။ ေျခေထာက္ကို ေန့စဥ္ပံုမွန္ ေဆးေၾကာ ေပးရမယ္။ ေရပူမသံုးသင့္ဘဲ ပံုမွန္ ေရခ်ိဳးဆပ္ျပာနဲ့ အနာရိွ၊ မရိွ စစ္ေဆးကာ စနစ္တက် ေဆးေၾကာသင့္တယ္။ ေရေဆးျပီးရင္ ေျခေခ်ာင္းေတြၾကား ေျခာက္ေသြ့ေအာင္ ေသခ်ာ သုတ္ဖို့လိုပါတယ္။

ေျခေထာက္ အေရျပားကို ေခ်ာမြတ္ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းေအာင္ ထားရမယ္။   ေျခေထာက္ ေခ်ာမြတ္ေစဖို့ လိုးရွင္း၊  ခရင္မ္ လိမ္းေပးနိုင္တယ္။ ေပါင္ဒါမႈန့္ျဖဴးကာ ေျခအိတ္ ၀တ္သင့္တယ္။ ေျခေထာက္မွာ  အသားမာနဲ့ ငါးမ်က္စိတို့ရိွရင္ ဆရာ၀န္ သို့မဟုတ္ သူနာျပဳ နဲ့ တိုင္ပင္ကာ ကုသမႈ ခံယူသင့္တယ္။ အသားမာေတြ၊ ငါးမ်က္စိေတြကို ကိုယ့္ဘာသာ ဘလိတ္ဓားနဲ့ လီွးျဖတ္ျခင္း၊ အက္စစ္မ်ား ထည့္ျခင္းဟာ အေရျပားကို ပ်က္စီး ေစနိုင္လို့ ေရွာင္ၾကဥ္သင့္ ပါတယ္။ ေျခသည္း လက္သည္း ပံုမွန္စနစ္တက် လီွးျဖတ္သင့္ ပါတယ္။ ကိုယ့္ရဲ့ေျခသည္း ေတြ ထူေနရင္၊ ၀ါေနရင္၊ အတြင္းကို စိုက္၀င္ေနရင္၊ ေျခသည္းညွပ္ဖို့ အခက္အခဲရိွရင္   ဆရာ၀န္နဲ့ တိုင္ပင္သင့္တယ္။ ကိုယ့္ဘာသာ ညွပ္ရင္ ေျခေထာက္ ေရေဆးျပီးခိ်န္ ညွပ္သင့္တယ္။ ေျခသည္း အနားမ်ား တံစဥ္းနဲ့ ပြတ္တိုက္ ရမယ္။

ဆီးခ်ိဳလူနာဟာ အခိ်န္တိုင္း ဖိနပ္စီးဖို့ လိုအပ္ပါတယ္။ ကိုယ့္ရဲ့ ေျခေထာက္ဟာ   ထိခိုက္လြယ္လို့ ဖိနပ္မပါဘဲ လမ္းမေလွ်ာက္ သင့္ပါဘူး။ အိမ္တြင္းအိမ္ျပင္ ဖိနပ္ စီးသင့္တယ္။ ကိုယ္နဲ့ေတာ္တဲ့ ဖိနပ္စီးရမယ္။ ထိပ္ပိတ္ ဖိနပ္ေတြစီးရင္ မစီးခင္ ကတည္းက ကိုယ္နွင့္ေတာ္၊ မေတာ္၊ ဖိနပ္က မာေနသလား၊ ခဲလံုးပါ၊ မပါေသခ်ာစြာ ၾကည့္ရပါမယ္။

ဆီးခ်ိဳလူနာရဲ့ ေျခေထာက္ေတြ အပူအေအးမွ ကာကြယ္သင့္ ပါတယ္။ ပူေနတဲ့ မ်က္နွာျပင္မွာ ဖိနပ္ စီးသင့္တယ္။ ေျခဖ်ားေတြ ေအးေနရင္  မီးမလံႈသင့္ဘူး။ ေျခေထာက္ကို ေရေနြးအိတ္ မကပ္သင့္ပါဘူး။ ေျခေထာက္ေတြ ေအးေနရင္ ေျခအိတ္စြပ္ျခင္းနဲ့ ေနြးေထြးစြာ ထားသင့္ပါတယ္။

ေျခေထာက္ ေသြးလည္ပတ္မႈ ေကာင္းေစသင့္တယ္။ အခိ်န္ၾကာျမင့္စြာ ထိုင္မယ္ဆိုရင္ ေျခေထာက္ကို အနည္းငယ္ ျမွင့္ထားရမယ္။ ေျခေခ်ာင္းေလးေတြ လႈပ္ရွားျခင္းကို တစ္ၾကိမ္မွာ ငါးမိနစ္၊ တစ္ေန့ နွစ္ၾကိမ္၊ သံုးၾကိမ္ေလာက္ ျပဳလုပ္ေပး သင့္ပါတယ္။  ေျခခ်င္း၀တ္ကို အေပၚေအာက္၊ ေဘးတိုက္ လႈပ္ရွားျခင္း တို့ျပဳလုပ္ေပး သင့္တယ္။ ေျခေထာက္ ခိ်တ္ကာ အခိ်န္ၾကာျမင့္စြာ မထိုင္သင့္ပါဘူး။ အလြန္ က်ပ္တည္းလွတဲ့ ေျခစြပ္ေတြ မ၀တ္သင့္ပါဘူး။

            ေဆးလိပ္၊ ကြမ္း ျဖတ္သင့္တယ္။ ေဆးလိပ္၊ ကြမ္း မွာပါတဲ့ ေဆးရြက္မွာ ဓာတုပစၥည္း ေလးေထာင္ေက်ာ္ ပါ၀င္ကာ အဆုတ္ကင္ဆာ မျဖစ္ခင္ အသက္ရွဴ လမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ ေရာဂါေတြ ျဖစ္နိုင္ပါတယ္။ ထို့ျပင္ ေျခေထာက္ကို သြားတဲ့ ေသြးေၾကာေတြကို က်ဥ္းေစျခင္း၊ ဘားဂါးေရာဂါ စုျဖစ္ေစျခင္း၊ ေျခေထာက္ျဖတ္ျခင္း ကင္းေ၀းေစဖို့ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ ကြမ္းစားျခင္း ေရွာင္သင့္ ပါတယ္။ မိမိရဲ့ ေျခေထာက္ ေသြးလည္ပတ္မႈ ေကာင္းေစဖို့ ဆီးခ်ိဳ၊ ေသြးေပါင္ခိ်န္နဲ့ ေသြးအတြင္း အဆီဓာတ္ေတြ ပံုမွန္ျဖစ္ေစဖို့ လိုအပ္ပါတယ္။

မိမိနဲ့ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ရိွတဲ့ ပံုမွန္ လႈပ္ရွားမႈမ်ိဳး ျပဳလုပ္ေပး သင့္ပါတယ္။ လမ္းေလွ်ာက္ျခင္း၊ ေရကူးျခင္း၊ စက္ဘီးစီးျခင္း ဟာ ေျခေထာက္ကို ဒဏ္မျဖစ္ေစတဲ့ ေလ့က်င့္ခန္း ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပင္းထန္စြာ ေျပးျခင္း၊  ခုန္ျခင္းဟာ ေျခဖ၀ါးေပၚမွာ ဒဏ္ျဖစ္ေစလို့ ေရွာင္ၾကဥ္ သင့္ပါတယ္။ ကိုယ္နဲ့ သင့္ေလ်ာ္တဲ့ အားကစားဖိနပ္ ေရြးသင့္တယ္။

ဆီးခ်ိဳလူနာ အေနနဲ့ ဆရာ၀န္နဲ့ ျပသခိ်န္တိုင္း စစ္ေဆးဖို့ လိုတယ္။  ေျခေထာက္ရဲ့ အာရံုေၾကာနဲ့ ေသြးေၾကာေတြ အနည္းဆံုး တစ္နွစ္တစ္ၾကိမ္ စစ္ေဆးမႈ ခံယူဖို့လိုတယ္။ အထူးျပဳလုပ္တဲ့ ဖိနပ္လို၊  မလို  ဆရာ၀န္နဲ့ တိုင္ပင္သင့္တယ္။ ယခုမွစကာ ေျခေထာက္ကို ဂရုစိုက္ရမယ္။ ေန့စဥ္ ေျခေထာက္ စစ္ေဆးဖို့ အတြက္ အခိ်န္တစ္ခု သတ္မွတ္ရမယ္။ ဆရာ၀န္နဲ့ ေနာက္တစ္ၾကိမ္ ျပန္လည္ျပသရမယ့္ ရက္ကို မွတ္သား ထားရမယ္။ ဆီးခ်ိဳ ဌာနမွာ မွန္မွန္ျပသကာ လိုအပ္တဲ့ ကုသမႈ ခံယူသင့္တယ္။ မိမိနဲ့ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ရိွမယ့္  ဖိနပ္ကို စီးျခင္းက  ဆိုးရြားတဲ့ ေျခေထာက္ ျပႆနာ ေတြကို ကာကြယ္နိုင္ ပါတယ္။ ဓာတုပစၥည္းနဲ့ ျပဳလုပ္တဲ့ ဖိနပ္မ်ား၊ ပလတ္စတစ္နဲ့ ျပဳလုပ္ထားတဲ့ ဖိနပ္မ်ား  မစီးသင့္ဘူး။ ဖိနပ္၀ယ္ရင္ သက္ေသာင့္ သက္သာရိွတဲ့၊ ေျခေခ်ာင္းေတြ လႈပ္ရွားဖို့ ေနရာရိွတဲ့ ဖိနပ္ကို၀ယ္ယူ သင့္တယ္။ ထိပ္ဦးခြ်န္နဲ့ ေဒါက္ျမင့္ဖိနပ္ ေတြမစီးသင့္ ပါဘူး။ မ၀ယ္သင့္ဘူး။

ကိုယ့္ရဲ့ ေျခေထာက္ကို ဆိုးရြားတဲ့ ေျခေထာက္အနာ ျဖစ္နိုင္ေျခရိွ၊ မရိွ ဆရာ၀န္က ၾကည့္ရႈ စစ္ေဆးေပး သင့္တယ္။ သတိထားသင့္ တာက ကိုယ့္ေျခေထာက္ ထိခိုက္ ဒဏ္ရာရရင္ နာက်င္မႈမရိွဘဲ ျဖစ္ေနတတ္တယ္။ ေျခေထာက္မွာ ျပတ္ရွျခင္း၊ နာက်င္ျခင္း၊ အေရၾကည္ဖု ထျခင္း၊ ေသြးျခည္ဥျခင္း၊ အနာမက်က္ျခင္း ရိွရင္ ဆရာ၀န္နဲ့ ျပကာ တိုင္ပင္ သင့္တယ္။

ဆီးခ်ိဳ အစားအစာ၊ အခ်ိဳေပါ့၊ အငန္ေလွ်ာ့ အဆီနည္းတဲ့ အစာ ျဖစ္သင့္တယ္။ ဆီးခ်ိဳဆန္၊ ဆီးခ်ိဳနို့မႈန့္၊ ဆီးခ်ိဳ ဘီစကြတ္ စားေပးနိုင္တယ္။ ပံုမွန္ ထမင္းဆိုရင္ လည္း ေရငဲွ့ခ်က္ စားသင့္တယ္။ ထမင္း ၁၂ ဇြန္းနဲ့ ဟင္းသီး ဟင္းရြက္သုပ္၊ စြပ္ျပဳတ္ရည္ ကီလိုကယ္လိုရီ  ၁၀၀၀ ဆိုရင္ လံုေလာက္ပါတယ္။ ဆီျပန္ငါးဟင္း ဆိုလွ်င္လည္း ငါးကိုဆယ္ျပီး စားနိုင္ပါတယ္။ ဒါမွသာ ေျခေထာက္ က်န္းမာေရး ေကာင္းမြန္ျပီး ဆီးခ်ိဳေရာဂါ အတြက္ ကာကြယ္နိုင္မွာ ျဖစ္ေၾကာင္း ေရးသားလိုက္ရ ပါတယ္။   ။

 

ေဒါက္တာလြင္သန့္

ဓာတ္ပံု - အင္တာနက္

ခရက္ဒစ္ - mwddaily