ပုဂံ သုိ႔မဟုတ္ ကမၻာ့အေမြအႏွစ္ေဒသ

ပုဂံ သုိ႔မဟုတ္ ကမၻာ့အေမြအႏွစ္ေဒသ

၂၀၁၉ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာတို႔၏အေမြ ပုဂံေျမကား ဂုဏ္က်က္သေရ မဂၤလာအျဖာျဖာႏွင့္ ျပည့္စံုေသာ အေျခအေနသို႔ ေရာက္ခဲ့ေပၿပီ။ အေၾကာင္းကား ကမၻာ့ ကုလသမဂၢ ပညာေရး၊ သိပၸံႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈအဖြဲ႕အစည္း UNESCO က ၂၀၁၉ ခုႏွစ္ ဇြန္ ၃၀ ရက္မွ ဇူလိုင္ ၁၀ ရက္ထိ အဇာဘိုင္ဂ်န္ႏိုင္ငံ ဘာကူၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပေသာ ၄၃ ႀကိမ္ေျမာက္ ကမၻာ့ အေမြအႏွစ္ ေကာ္မတီ ညီလာခံ အစည္းအေ၀းက ကမၻာ့အေမြအႏွစ္ စာရင္း၀င္ ေဒသအျဖစ္ အတည္ျပဳေပး ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

ကမၻာ့အေမြအႏွစ္ဆိုသည္မွာ

ကမၻာ့အေမြအႏွစ္ ဆိုသည္မွာ လူသားတို႔၏ ယဥ္ေက်းမႈသမိုင္း တစ္ေလွ်ာက္ လူသားမ်ားက ဖန္တီး ျပဳလုပ္ထားေသာ စံျပဳေလာက္သည့္ ဂႏၳ၀င္ေျမာက္ အႏုပညာလက္ရာမ်ား၊ ဗိသုကာႏွင့္ နည္းပညာ လက္ရာမ်ား၊ ၿမိဳ႕ျပ တည္ေဆာက္မႈႏွင့္ တိုးတက္ ေျပာင္းလဲလာ မႈမ်ား၊ သမိုင္း၀င္ အေရးပါထင္ရွားေသာ အျဖစ္အပ်က္မ်ား၊ ရွင္သန္ေနဆဲ ျဖစ္ေသာ ထံုးဓေလ့ အေတြးအေခၚ ယံုၾကည္ခ်က္ အႏုပညာႏွင့္ စာေပလက္ရာမ်ား အက်ဳံး၀င္သည္။

အကဲျဖတ္သည့္စံ

ကမၻာ့အေမြအႏွစ္ ေဒသအျဖစ္ ေအာက္ပါစံျပဳခ်က္ သံုးရပ္ျဖင့္ သတ္မွတ္ေၾကာင္း သိရသည္။

• (၁) ယဥ္ေက်းမႈဆိုင္ရာအေမြအႏွစ္ (Cultural World Heritage)
• (၂) သဘာ၀ဆိုင္ရာအေမြအႏွစ္ (Natural World Heritage)
• (၃) ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ သဘာ၀ေရာေသာ အေမြအႏွစ္ (Mixed World Heritage Site)  တို႔ျဖစ္သည္။

ပုဂံဟူေသာေ၀ါဟာရ

ပုဂံဟူေသာ ေ၀ါဟာရ၏ အဓိပၸာယ္မွာ ပုဂါမ၊ ပ်ဴဂါမမွ လာၿပီး ပ်ဴရြာ ဟုဆိုေၾကာင္း အစဥ္အလာ အမွတ္အသားရွိသည္။

“ ပုဂံဟာ ပ်ဴတည္ေထာင္တဲ့ရြာ ဒါမွမဟုတ္ ခံၿမိဳ႕ျဖစ္ဖို႔မ်ားတယ္။ ခရစ္ႏွစ္ေပၚဦးစ နဲ႔ ဒါထက္ပိုေစာတဲ့ အခါကပဲျဖစ္ႏိုင္တယ္။ “

(ေဒါက္တာသန္းထြန္း၊ ပုဂံေခတ္ႏိုင္ငံေရးသမိုင္းစာ-၅)

ပုဏၰဂါမ၊ ပုဏၰ၊ ပုဂံ(ေ၀ါဟာရလိနတၳဒီပနီက်မ္း)

ေက်ာက္စာမ်ားတြင္ ပုဂံအမည္ကို ေအဒီ ၁၀၅၀ ျပည့္ႏွစ္ထိုး ဓမၸာ (ယခင္ ေတာင္ဗီယက္နမ္) သကၠတ ေက်ာက္စာတြင္ စတင္ေတြ႕ရွိရၿပီး ေအဒီ ၁၀၉၃ ခုႏွစ္ ထိုး က်န္စစ္သားမင္း၏ မြန္ဘာသာျဖင့္ ေရးထိုးေသာ ေက်ာက္စာတြင္ ေပါကါမ္၊ ပုကါမ္၊ ဗုကါမ္ ဟုစာလံုး ေပါင္းသည္။

သကၠရာဇ္ ၁၃၂၃ ပင္းယငါးစီးရွင္ မယ္ေတာ္၏ ပုဂံေက်ာင္း ေက်ာက္စာ၌ “ ၀တၳဳကာမတို႔ႏွင့္ ျပည့္စံုသည္ျဖစ္၍ ပုဏၰကာမ (ပုဂံ) ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ ရန္သူတို႔ကို ေခ်မႈန္းေလ့ရွိေသာ၊ ရဲရင့္စြမ္းပကား ရွိသူတို႔၏ ေနရာဌာန ျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ အရိမဒၵနာ ဟူ၍ ေခၚဆိုေၾကာင္း” ေရးထိုးထားသည္။

ပုဂံ၏ေျခရာ

သကၠရာဇ္တို ၂၉ မွာ သမုတိရာဇ္မင္း သည္ ယုန္လႊတ္ကၽြန္း အရပ္၌ ရြာေပါင္း တစ္ဆယ့္ကိုးရြာကို စုစည္းၿပီး ပထမပုဂံကို တည္ပါသည္။ အရိမဒၵနာပူရ ဟု အမည္တြင္သည္။ (ယုန္လႊတ္ကၽြန္း ဆိုသည္မွာ ျမစ္အလယ္၌ ေပၚေသာကၽြန္း မဟုတ္။ ယုန္လႊတ္ကၽြန္းၿမိဳ႕ ေဟာင္းရာသည္ ဧရာ၀တီျမစ္မွ ခုနစ္မိုင္ခန္႔ ကြာေ၀းသည္။) မင္းဆက္ ေျခာက္ဆက္ရွိသည္။ သကၠရာဇ္ ၂၆၆ ေသဥ္လည္ေၾကာင္မင္း လက္ထက္တြင္ ေလာကနႏၵာ အရပ္၌ ပုဂံၿမိဳ႕ကို အသစ္တည္ျပန္သည္။ “ သီရိပစၥယာ’’ ဟု သမုတ္သည္။ ဒုတိယတည္ေသာ ပုဂံျဖစ္ၿပီး မင္းဆက္ငါးဆက္ ရွိသည္။

သကၠရာဇ္ ၄၃၈ သိုက္တိုင္မင္း လက္ထက္တြင္ သီရိပစၥယာၿမိဳ႕ ကိုပစ္၍ သမထီးအရပ္ တြင္ ၿမိဳ႕သစ္တည္ၿပီး တမၸ၀တီ ဟုသမုတ္သည္။ တတိယ တည္ေသာ ပုဂံျဖစ္၍ မင္းဆက္ ၂၂ ဆက္ရွိသည္။

ပုဂံမင္းဆက္ ၃၄ ဆက္ေျမာက္ ပ်ဥ္ျပားမင္း လက္ထက္ သကၠရာဇ္ ၈၄၉ တြင္ စတုတၳပုဂံ ဟုအမည္တြင္ေသာ ယခုပုဂံၿမိဳ႕ကို တည္ခဲ့သည္။ အုတ္ၿမိဳ႕႐ုိးႏွင့္ တည္ေသာ နန္းေတာ္ျဖစ္၍ တံခါး ၁၂ ရပ္ က်ဳံး၊ ၿမိဳ႕႐ိုး အစံုအလင္ျဖင့္ ခံ့ညားထည္၀ါေသာ ရာဇဌာနီ မင္းေနျပည္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ မင္းဆက္ ၂၂ ဆက္ရွိခဲ့သည္။

ယခင္ကမင္းမ်ား တည္ခဲ့ေသာ ပထမ၊ ဒုတိယ၊ တတိယ ပုဂံနန္းေတာ္ရာ မ်ားသည္ အထင္ကရ မက်န္ရွိခဲ့၍ သစ္နန္းေတာ္မ်ား ျဖစ္ဟန္တူသည္ဟု သုေတသီမ်ား ခန္႔မွန္းၾကသည္။

မင္းဆက္ ၄၂ ဆက္ေျမာက္ နန္းတက္ေသာ အေနာ္ရထာမင္း (ေအဒီ ၁၀၄၄-၁၀၇၇) လက္ထက္တြင္ ပုဂံျပည္ႀကီးသည္ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံ စည္းလံုးညီၫြတ္ေရး၊ အင္အား ေတာင့္တင္းေသာ တိုင္းႀကီးျပည္ႀကီး ျဖစ္ခဲ့သည္။ ထူးျခားေသာ ၀ိေသသမွာ ရဟန္းေတာ္ ရွင္အရဟံ ၏ လမ္းၫႊန္မႈ၊ အေနာ္ရထာ မင္းႀကီး၏ စြမ္းေဆာင္မႈေၾကာင့္ ဗုဒၶသာသနာ သည္ ေနလို၊ လလိုထြန္းလင္းခဲ့သည္။

အေနာ္ရထာမင္း နန္းတက္စက ပုဂံေနျပည္ေတာ္ ၏ အက်ယ္အ၀န္းမွာ ပုဂံ၊ ျမင္းၿခံ၊ စစ္ကိုင္း၊ မႏၲေလး၊ ရမည္းသင္း၊ မေကြး၊ ပခုကၠဴ တစ္၀ိုက္သာ ျဖစ္သည္။ အေနာ္ရထာမင္း ႏိုင္ငံ တည္ေထာင္ၿပီးေသာ အခါ ပုဂံ၏ ဧရိယာမွာ ေျမာက္ဘက္တြင္ ဗန္းေမာ္ထိ၊ ေတာင္ဘက္တြင္ ထား၀ယ္ထိ၊ အေရွ႕ဘက္တြင္ သံလြင္ျမစ္ထိ၊ အေနာက္ဘက္တြင္ အေနာက္႐ိုးမ ထိ ရိွသည္။

ပုဂံသည္ ဧရာ၀တီျမစ္မွ တစ္ဆင့္ ပင္လယ္လမ္း ေပါက္သည္။ ပင္လယ္ရပ္ျခား တိုင္းျပည္မ်ား ျဖစ္ေသာ သီဟိုဠ္ (သီရိလကၤာ)၊ ယုိးဒယား၊ တ႐ုတ္ျပည္၊ မေလးကၽြန္းဆြယ္ တို႔ႏွင့္ ကုန္းလမ္းခရီး ေရလမ္းခရီး တို႔ျဖင့္ အဆက္အသြယ္မ်ား ျပဳခဲ့သည္။

အေနာ္ရထာမင္း လက္ထက္တြင္ သီဟုိဠ္မင္း ၀ိဇယဗာဟု က ေက်းကုလား တို႔ကို ႏွိမ္နင္းရန္ ပုဂံမွစစ္ကူ ေတာင္းျခင္း၊ သီဟိုဠ္ သာသနာေတာ္ ထြန္းကားေအာင္ ပုဂံမွ ရဟန္းသံဃာေတာ္ မ်ား၊ သီဟုိဠ္ ေနျပည္ေတာ္သုိ႔ သံေစလႊတ္၍ ရာဇမဟာမိတ္ ဖြဲ႕ျခင္း၊ မဇၩိမေဒသ ဂယာအရပ္ရွိ မဟာေဗာဓိ ေစတီေတာ္ ပ်က္စီးေနသည္ ကို ပုဂံမွရဟန္းရွင္လူ အဖြဲ႕ေစလႊတ္၍ ျပဳျပင္ေပးျခင္း တို႔ေၾကာင့္ အေနာ္ရထာမင္း လက္ထက္ ပုဂံသည္ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံျခားဆက္ဆံေရး တို႔တြင္ အင္အား ေတာင့္တင္းေသာ တုိင္းႀကီးျပည္ႀကီး ျဖစ္ခဲ့သည္။

ပထမျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္သံုးသပ္ခ်က္

ပုဏၰကာမ၊ အရိမဒၵနာပူရ အမည္ရွိေသာ ပုဂံ ေနျပည္ေတာ္ႀကီး သည္ အေနာ္ရထာမင္း (ေအဒီ ၁၀၄၄- ၁၀၇၇) မွ နရသီဟပေတ့မင္း (ေအဒီ ၁၂၅၆-၁၂၈၇) ထိ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀ေက်ာ္တုိင္တိုင္ ႀကီးက်ယ္ခမ္းနား ခဲ့သည္။

အေနာ္ရထာမင္း လက္ထက္တြင္ ေထရ၀ါဒဗုဒၶ သာသနာ ထြန္းလင္း ေတာက္ပမႈသည္ အထင္ကရ မွတ္တိုင္ ျဖစ္သည္။

သာဓကအားျဖင့္ ပုဂံရွိ ေကာင္းမႈေတာ္ ေရႊစည္းခံု ကို တည္ေတာ္မူျခင္းႏွင့္ အေနာ္ရထာမင္း၏ ေကာင္းမႈေတာ္ အုတ္ခြက္ဘုရား မ်ားကို အထက္ ကသာ မွ ေအာက္ျမန္မာျပည္ တြံေတးထိ ေတြ႕ရွိရျခင္းသည္ ခိုင္မာေသာ သာဓက ျဖစ္သည္။ အုတ္ခြက္ ဘုရားမ်ားတြင္ ဘူမိဖႆ ပုံေတာ္အျပင္ ေလာကနာထ ဘုရားေလာင္း ၾကာပန္းကိုင္ ညာေျခတြဲလဲ “လိလာသန” ပံုေတာ္ မ်ားကိုပါ ေတြ႕ရသျဖင့္ ေထရ၀ါဒႏွင့္ မဟာယာန ႏွစ္ဂိုဏ္းလံုးကို အားေပးသည္ဟု ဆိုႏိုင္သည္။

အေနာ္ရထာမင္း သထံုျပည္ကို စစ္ျပဳျခင္းသည္ ေထရ၀ါဒဗုဒၶ သာသနာေတာ္ အတြက္ျဖစ္သည္။ ဟံသာ၀တီ (ပဲခူး)ကိုမူ သထံုသို႔ စစ္ခ်ီရာ၌ နန္းက်၍ သိမ္းယူျခင္း ျဖစ္ဟန္ရွိသည္ ဟု ဆရာႀကီး ဦးဘသန္း “ ျမန္မာရာဇ၀င္” က ဆိုသည္။

ပုဂံ၏ ဗိသုကာႏွင့္ ပန္းဆယ္မ်ဳိး အႏုပညာသည္ သေရေခတၱရာ မွ ပ်ဴအတတ္ ပညာရွင္မ်ား၊ သထံုမွမြန္ အတတ္ပညာရွင္ မ်ားႏွင့္ ပုဂံသား ျမန္မာတို႔၏ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မႈ အသီးအပြင့္ပင္ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာတုိ႔သည္ ဗိသုကာႏွင့္ အႏုပညာတို႔ကိုအိႏိ္ၵယမွ နည္းယူ တတ္ေျမာက္ခဲ့ သည္မွာ မွန္ေသာ္လည္း ျမန္မာ့ေျမ၌ ဗိသုကာ အေဆာက္အအံု တို႔ကို တည္ေဆာက္သည့္ အခါ ျမန္မာ့ဟန္ႏွင့္ လိုက္ေလ်ာ ညီေထြမႈ ရွိေအာင္ ျပဳျပင္ယူႏိုင္ ခဲ့သည္။ သာဓကအားျဖင့္ “ သပ္စီေပါင္းကူး ႏွင့္ခံုးကို ပုဂံဗိသုကာတြင္ ထိေရာက္စြာ အသံုးျပဳႏိုင္ ခဲ့သည္။ ”

(သမိုင္းသုေတသန ဦးစီးဌာန၊ ပုဂံေစတီပုထိုးမ်ား နိဒါန္း)

တ႐ုတ္ျပည္သုိ႔ အေနာ္ရထာမင္း ခ်ီသည္မွာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ စြယ္ေတာ္ကို ေတာင္းလို၍ ခ်ီျခင္းျဖစ္သည္။ ေရွးဦး၌ တ႐ုတ္မင္း ဥတည္ဘြား က မေလးမစား ေနၿပီး ေနာင္မွ ေရႊထမင္းအိုး၊ ေငြထမင္းအိုး တို႔ျဖင့္ သံုးလတိုင္တိုင္ ေန႔စဥ္ထြက္ နပ္ေပးလာသည္။

(ဦးဘသန္း၊ ျမန္မာရာဇ၀င္ စာ-၃၀)

အေနာ္ရထာႏွင့္ သီဟုိဠ္ကၽြန္း သခၤေဗာဓိ ေခၚ ဓာတုေသနမင္း ႏွင့္ နန္းၿပိဳင္ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ အေနာ္ရထာမင္း လက္ထက္ သီဟိုဠ္ႏိုင္ငံ၊ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံ (ဆြန္မင္းဆက္)၊ မဇၩိမေဒသ တို႔ႏွင့္ သံတမန္ အဆက္ အသြယ္မ်ား ရိွခဲ့သည္။

အေနာ္ရထာသည္ ေက်ာက္ဆည္နယ္ရွိ ေဇာ္ဂ်ီႏွင့္ ပန္းေလာင္ျမစ္ တို႔ကို အေျခခံ၍ ဆည္ႀကီး ခုနစ္ဆည္ တည္ေဆာက္ ခဲ့သည္။ ဆည္မ်ားကို ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ရန္ လယ္တြင္းခ႐ိုင္ မ်ားႏွင့္ ေရလႊဲခ႐ိုင္မ်ားကို ဖြဲ႕စည္း တည္ေထာင္ ခဲ့သည္။

ကမၻာ့အေမြအႏွစ္ေဒသ အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခံရျခင္း

မ်က္ေမွာက္ကာလတြင္ ပုဂံေဒသသည္ ထူးျခားေသာ ယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္မ်ား စံႏႈန္း သတ္မွတ္ခ်က္ မ်ားႏွင့္ ျပည့္စံုေနပါေၾကာင္း ႏိုင္ငံတကာ အေဆာက္ အအံုႏွင့္ ေနရာေဒသမ်ား ေကာင္စီ (ICOMOS) က အႏႈိင္းမဲ့ ကမၻာ့အေမြအႏွစ္ ေဒသအျဖစ္ ေထာက္ခံ တင္ျပခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္ ကမၻာ့အေမြအႏွစ္ စာရင္း၀င္အျဖစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပုဂံေဒသ အပါအ၀င္ ကမၻာအႏွံ ႕တင္သြင္းလာမႈ မ်ားမွ ၂၉ ခုကို ယူနက္စကို အဖြဲ႕ႀကီးက အတည္ျပဳ ေရြးခ်ယ္ခဲ့သည္။

ပုဂံေဒသကိုေရြးခ်ယ္ရသည့္အေၾကာင္း

ပုဂံယဥ္ေက်းမႈ အေမြအႏွစ္ ေဒသသည္ ၄၃ စတုရန္း ကီလုိမီတာ က်ယ္၀န္းၿပီး ေရွးေဟာင္း အေဆာက္အအံု ေပါင္း ၃၈၂၂ ခု တည္ရွိ ေနေသးျခင္း၊ စစ္မွန္ေသာ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶသာသနာ ထြန္းကားရာ အရပ္ျဖစ္ျခင္း၊ ဗုဒၶသာသနာ ကိုအေျချပဳကာ ပ်ဴ၊ မြန္၊ ျမန္မာစာေပမ်ား ထြန္းကားခဲ့ျခင္း၊ ေစတီ၊ ပုထိုး၊ ေက်ာင္းမ်ားကို အရည္အေသြး ျမင့္မားသည့္ ဗိသုကာ လက္ရာမ်ားႏွင့္ တည္ထား ကိုးကြယ္ခဲ့ျခင္း၊ သာသနိက အေဆာက္အအံု မ်ားကို အေျချပဳ၍ ဗုဒၶဘုရားရွင္ႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ နံရံေဆးေရး ပန္းခ်ီမ်ားရွိျခင္း၊ ပန္းဆယ္မ်ဳိး အတတ္ပညာ အထူးသျဖင့္ အဂၤေတ (ပန္းေတာ့) လက္ရာ၊ ေက်ာက္ဆစ္(ပန္းတေမာ့) လက္ရာ၊ စဥ့္ကြင္းမ်ား၊ ဗုဒၶ ဆင္းတုေတာ္မ်ား၊ ေျမမီးဖုတ္ အုပ္ခ်ပ္မ်ား ရွိေနျခင္း၊ ထုိ႔ျပင္ ပ်ဴေခတ္ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ပုဂံေခတ္ေႏွာင္း ပင္းယ၊ အင္း၀ေခတ္ အႏုပညာ လက္ရာမ်ားကိုပါ ေလ့လာႏိုင္ျခင္း စသည့္ အခ်က္မ်ားက ပုဂံေဒသကို ကန္႔ကြက္မဲ မရွိဘဲအဖြဲ႕၀င္ ၂၁ ႏိုင္ငံလံုးက ေထာက္ခံ အတည္ျပဳေပး ခဲ့သည္။

မ်က္ေမွာက္ကာလ မူလတန္း ေအာက္ဆင့္တြင္ ပထမ ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ႏွင့္ အေနာ္ရထာ မင္းႀကီး၏ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ားကို အက်ဥ္းနည္းျဖင့္ ျပ႒ာန္းသင္ၾကား ေနၿပီျဖစ္သည္။ က်န္ေသာ အေျခခံ ပညာအတန္း မ်ားတြင္လည္း ေျပာင္းလဲလာေသာ ပညာေရး စနစ္အရ၊ လူမႈေရးႏွင့္ သမိုင္းဘာသာရပ္ တြင္ အသက္အရြယ္ႏွင့္ အတန္း ကိုက္ညီေအာင္ သင္ၾကားေပးရန္ အႀကံျပဳ ေရးသား လိုက္ရေပသည္။

စာကုိး

(၁) ျမန္မာ့သမုိင္းသုေတသနဦးစီးဌာန = ပုဂံေစတီပုထုိးမ်ား (၂၀၀၄)

(၂) ဦးဘသန္း ျမန္မာရာဇ၀င္ ၊ သတင္းႏွင့္ စာနယ္ဇင္းလုပ္ငန္း ၊ ျပန္ၾကားေရး၀န္ႀကီးဌာန (၁၉၉၁)

(၃) ေဒါက္တာသန္းထြန္း “ပုဂံေခတ္ႏုိင္ငံေရးသမုိင္း” (၂၀၀၅)

(၄) ျမန္မာမွဴးမတ္ပညာရွိမ်ား ၊ မွန္နန္းမဟာရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး (ပထမတဲြ)၊ သတင္းႏွင့္ စာနယ္ဇင္း လုပ္ငန္း၊ ျပန္ၾကားေရး ၀န္ႀကီးဌာန (၁၉၉၂)

သန္းစုိးေအာင္

ဓာတ္ပံု = အင္တာနက္