ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳ ႏွင့္ အျမင္အာ႐ံု
ကမၻာေပၚမွာ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳ လူနာဟာ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ ၂၈၅ သန္းရွိကာ ၂၀၃၀ ျပည့္ႏွစ္မွာ ၂ ဆတုိးလာႏိုင္ ေၾကာင္း ခန္႔မွန္းထားသည္။ တစ္ကမၻာလံုး ျဖစ္ပြားမႈ ျမင့္မားလာၿပီး ယခင္ ဖံြ႕ၿဖိဳးၿပီး ႏုိင္ငံေတြမွာ ျမင့္တက္ ေနေပမယ့္ ဖံြ႕ၿဖိဳးဆဲ ႏိုင္ငံေတြမွာပါ တရိပ္ရိပ္ တက္လာသည္။ လူေနမႈပံုစံ ေျပာင္းလဲကာ အေနာက္ႏုိင္ငံရဲ႕ စားေသာက္မႈပံုစံ ေျပာင္းလဲလာတယ္။ စင္စစ္ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳ ဟာ ဇီ၀ကမၼ ျဖစ္စဥ္ ခ်ိဳ႕ယြင္းလုိ႔ ျဖစ္ပၚလာတဲ့ ေသြးအတြင္း အခ်ိဳဓာတ္မ်ားတဲ့ ေရာဂါျဖစ္သည္။
ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ိဳ ေရာဂါမ်ိဳး႐ုိး ရွိသူမ်ား ၊ အ၀လြန္ကဲသူမ်ား ၊ ကုိယ္ကာယ လႈပ္ရွားမႈ နည္းသူမ်ား ၊ ေသြးအတြင္း အဆီဓာတ္မ်ား သူမ်ား ၊ ေသြးတုိးေရာဂါ ရွိသူမ်ားနဲ႔ အသက္ ၄၀ ေက်ာ္ အမ်ိဳးသမီး မ်ား ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ မ်က္စိေရာဂါက ဆီးခ်ိဳေၾကာင့္ အျမင္အာ႐ံု ဆံုး႐ႈံး ေစတဲ့ အေရးႀကီး ေရာဂါေတြမွာ တစ္ခုျဖစ္သည္။
ဆီးခ်ဳိရဲ႕ ေရာဂါလကၡဏာ ေတြက ေရငတ္ျခင္း ၊ ဆီးမ်ား မၾကာခဏ သြားျခင္း ၊ ကုိယ္အေလးခ်ိန္ က်ကာပိန္ျခင္း ၊ ကုိယ္လက္ ယားယံျခင္း ၊ အဂၤါစပ္ နားယားယံျခင္း ၊ အနာက်က္ ခဲျခင္း၊ အမ်ိဳးသမီး အျဖဴဆင္းျခင္း ၊ ဆီးသြားတဲ့ ေရာရာမွာ ပုရြက္ဆိတ္အံု ေနတတ္ျခင္း ၊ ေျခလက္ေတြ တုန္ေနတတ္ျခင္း ၊ ေျခလလက္ ေဖာေရာင္ျခင္း တို႔ျဖစ္သည္။
အသက္အရြယ္ မေရြး ၊ က်ား/မ မေရြး ျဖစ္ႏုိင္လုိ႔ ဆီးခ်ဳိေသြးခ်ိဳ ရွိ-မရွိ ေသြးအတြင္း သၾကားဓာတ္မ်ား ၊ မမ်ားကုိ ေသြးေဖာက္စစ္မွ သိႏုိင္သည္။ ဆီးအတြင္း သၾကားဓာတ္ရွိ - မရွိ စမ္းသပ္႐ံုနဲ႔ မရပါဘူး။ အစားအစာ စားေသာက္ျခင္းဟာ ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ကုိ ေျပာင္းလဲေစသည္။ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳ မွာ အစာမစားမီ ၁၂၆ မီလီဂရမ္ ရာခုိင္ႏႈန္း ၊ ႀကံဳႀကိဳက္တဲ့ အခ်ိန္ ေသြးအတြင္း အခ်ိဳးအစား ၁၇၅ -၂၀၀ မီလီဂရမ္ ရာခုိင္ႏႈန္း အထက္ရွိရင္ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳ ဟု ေခၚဆုိႏုိင္သည္။ သာမန္ ၇၅-၁၇၅ မီလီဂရမ္ ရာခုိင္ႏႈန္း ရွိရမယ္။ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳ ေသခ်ာေအာင္ နံနက္ ၆ နာရီမွာ ေရမေသာက္ ၊ အစာမစားဘဲ အေစာဆံုး ေသြးေဖာက္ စစ္ေဆးရင္ ၅ ဒသမ ၇ ရာခုိင္ႏႈန္း ေအာက္ ရွိဖုိ႔ လုိပါတယ္။ ၅ ဒသမ ၇ ရာခုိင္ႏႈန္းထက္ ပုိရင္ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳ ေရာဂါလုိ႔ သတ္မွတ္ႏိုင္ၿပီ ျဖစ္သည္။
ေသြးအတြင္း အခ်ိဳဓာတ္ကုိ ေသြးေဖာက္ စစ္ေဆးတဲ့ အခ်ိန္ကာလရွိ ေသြးအတြင္း အခ်ိဳဓာတ္ ပမာဏ ကုိသာ ေဖာ္ျပႏုိင္ၿပီး က်န္တဲ့ အခ်ိန္မွာ အခ်ိဳဓာတ္ ပမာဏ မ်ားလြန္းျခင္း ၊ နည္းလြန္းျခင္း ကုိ မေဖာ္ျပ ႏုိင္ပါဘူး။ ေဟမုိဂလုိဘင္ ေအ၀မ္းစီ ကုိ တုိးတာျခင္း ဟာ ၃ လအတြင္း ေသြးခ်ိဳ ပမာဏ ထိန္းထားျခင္း ရွိ-မရွိ သိႏုိင္သည္။ ေသြးနီဥ ရဲ႕ သက္တမ္းဟာ ရက္ေပါင္း ၁၂၀ ရွိတာေၾကာင့္ ၃ လအတြင္း ဆုိလုိျခင္း ျဖစ္သည္။
မစားသံုးသင့္တဲ့ အစာေတြက သၾကား ၊ ႏုိ႔ဆီ ၊ ေကာ္ဖီမစ္ ၊ တီးမစ္ ၊ အုိဗာတင္း ၊ မုိင္လုိ ၊ ေဟာလစ္ ၊ အုိက္ခရင္ ၊ အခ်ိဳရည္ဘူးမ်ား ၊ ထန္းလ်က္ ၊ ႀကံသကာ ၊ မလုိပါတဲ့ အစာမ်ား ၊ ခ်ိဳတဲ့ အသီးမ်ား ၊ ျပည့္၀ဆီနဲ႔ အုန္းဆီ အမ်ိဳးမ်ိဳး တို႔ျဖစ္သည္။ စားသံုးသင့္တဲ့ အစား အစာေတြက ဆန္နဲ႔ ျပဳလုပ္တဲ့ အစားအစာ ၊ ဂ်ဳံနဲ႔ ျပဳလုပ္တဲ့ အစားအစာ ၊ အမွ်င္ပါတဲ့ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ မ်ား ၊ အသားမွာ ငါးအမ်ိဳးမ်ိဳး ၊ အမဲသား ၊ ဆိတ္သာ ၊ ၀က္သား ၊ အဆီမပါ စားေသာက္ႏုိင္ေသာ ဘဲသား ၊ ၾကက္သား (အေရခြံမပါ) နဲ႔ ေျမပဲဆီ ၊ ေနၾကာဆီ ၊ ႏွမ္းဆီ ၊ ပင္လယ္ငါး မွ ရတဲ့ အဆီမ်ား စားႏုိင္ပါသည္။
ဆီးခ်ိဳေရာဂါ ရဲ႕ ေနာက္ဆက္တဲြ ေရာဂါမွာ အျမင္အာ႐ံု ဆံုး႐ႈံး ေစတဲ့ အေရးႀကီးေရာဂါ တစ္ခု ပါ၀င္ပါသည္။ ဆီးခ်ိဳေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ မ်က္စိေရာဂါ ေတြက ျမင္လႊာ ကုိ ထိခုိက္ႏုိင္တဲ့ ေရာဂါ ၊ အတြင္းတိမ္ ၊ ေရတိမ္ ၊ မ်က္စိ ေသြးေၾကာ ပိတ္ဆုိ႔မႈ ေၾကာင့္ အျမင္အာ႐ံု ထိခုိက္ေရာဂါ တုိ႔ ျဖစ္သည္။
ဆီးခ်ိဳေၾကာင့္ အျမင္အာ႐ံု ဆံုး႐ႈံးျခင္းကုိ ကာကြယ္ဖုိ႔ နည္းလမ္းေတြ ရွိပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳ ကုိ ေကာင္းမြန္ေအာင္ စနစ္တက် ကုသ ထိန္းသိမ္းသင့္တယ္။ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ သာမန္ ၁၂၀/၈၀ မီလီမီတာ ရွိသင့္တယ္။ ေဆးလိပ္ ၊ ကြမ္း ျဖတ္ရမယ္။ မ်က္စိ မွန္မွန္ စစ္ေဆးရမယ္။ လုိအပ္တဲ့ ကုသမႈ ခံယူရပါမယ္။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ ရွိသူတုိင္း မ်က္စိမွန္မွန္ စစ္ေဆးသင့္ ပါတယ္။ အခ်ိန္ မွန္မွန္ မ်က္စိ စစ္ထားျခင္းက ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳ ေရာဂါေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ မ်က္စိေရာဂါ ေတြကုိ ေဆာလ်င္စြာ သိရွိႏုိင္သည္။ ထိေရာက္တဲ့ ကုသမႈ ေပးလွ်င္ အျမင္အာ႐ံု ဆံုး႐ႈံးမႈကုိ ေလ်ာ့ေစႏုိင္သည္။
အမ်ိဳးအစား(၁) ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳ အတြက္ ေရာဂါရွိေၾကာင္း စသိခ်ိန္မွ ၃-၅ ႏွစ္အတြင္း နဲ႔ ဆီးခ်ိဳ အမ်ိဳးအစား (၂) မွာ ေရာဂါရွိတယ္ လုိ႔ စတင္သိရွိတဲ့ အခ်ိန္နဲ႔ ႏွစ္စဥ္ သုိ႔မဟုတ္ ဆရာ၀န္ ညႊန္ၾကားခ်က္ အတုိင္း မွန္မွန္ စစ္ေဆးသင့္သည္။ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳ ေရာဂါအတြက္ ကုိယ္၀န္ ၂၈ ပတ္တြင္ စစ္ေဆးသင့္သည္။
မ်က္စိ စစ္ေဆးႏုိင္တဲ့ ေနရာေတြက မ်က္စိ စစ္ေဆးျခင္းကုိ မ်က္စိ အထူကု ေဆး႐ံုႀကီးမ်ား ၊ မ်က္စိ အထူးက ဆရာ၀န္ရွိ ေဆး႐ံု ၊ ဌာန ၊ ေဆးခန္း တုိ႔တြင္ စစ္ေဆး ႏုိင္သည္။ မ်က္စိ စမ္းသပ္ စစ္ေဆးလွ်င္ အေဖာ္တစ္ဦး ေခၚလာဖုိ႔ လုိသည္။ သူငယ္အိမ္ က်ယ္လာေစဖုိ႔ မ်က္စဥ္းခတ္ ေပးရမယ္။ ေရတိမ္ရွိရင္ မ်က္စဥ္းခတ္ ပါက ပုိမုိဆုိး လာႏုိင္လုိ႔ ဆရာ၀န္ ၊ ဆရာမ ေတြကုိ ႀကိဳတင္ အသိေပးဖုိ႔ လုိပါသည္။ သည့္ေနာက္မွာ ေခတ္မီ မ်က္စိ စစ္ေဆးတဲ့ စက္ေတြနဲ႔ အျမင္လႊာကုိ ဓာတ္ပံု႐ုိက္ စစ္ေဆးေပး ရမွာ ျဖစ္တယ္။ မ်က္စိ စမ္းသပ္စစ္ေဆးတဲ့ ရလဒ္ကုိ မူတည္လုိ႔ ၆ လ သုိ႔မဟုတ္ တစ္ႏွစ္မွာ မ်က္စိ ျပန္ စစ္ေဆးဖုိ႔ သုိ႔မဟုတ္ မ်က္စိ အထူးကုနဲ႔ ျပကာ ကုသမႈေတြ ဆက္လက္ ခံယူဖို႔ ေဆာင္ရြက္ရမွာ ျဖစ္သည္။
မ်က္စိ စစ္ေဆးလုိ႔ ေဘးထြက္ဆုိးက်ိဳး မရွိပါဘူး။ မ်က္စဥ္းခတ္ၿပီး နာရီ အနည္းငယ္ခန္႔ မ်က္စိ၀ါးေနတယ္ ၊ မ်က္စိ စမ္းသပ္တဲ့ ေန႔မွာ ကုိယ္တုိင္ ကားမေမာင္းဖုိ႔ ၊ အနည္းဆံုး အေဖာ္တစ္ဦး ေခၚလာဖုိ႔ လုိသ္။ ဆီးခ်ိဳ မထိန္းႏုိင္ရင္ အျမင္အာ႐ံု ဆုိးရြားစြာ ေျပာင္းလဲေနမယ္။ ဆီးခ်ိဳ ေရာဂါေၾကာင့္ ျမင္လႊာဗဟုိမွာ ဆံျခည္ေသြးဥ ေနမွာ ျဖစ္တယ္။ အျမင္အာ႐ံုး ဆံုး႐ႈံးျခင္းကုိ ကာကြယ္ဖုိ႔ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳ ကုိ စနစ္တက် ထိန္းသိမ္းကာ မ်က္စိ အထူးကု ဆရာ၀န္နဲ႔ ကုသသင့္သည္။
ဆီးခ်ိဳရဲ႕ ေနာက္ဆက္တဲြ ေရာဂါေတြက ဦးေႏွာက္ ေသြးေၾကာပိတ္ကာ ေလသင္တုန္း ျဖတ္ျခင္း ၊ မ်က္စိကြယ္ျခင္း ၊ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ ျဖစ္ျခင္း ၊ အာ႐ံုေၾကာ မ်က္စီ ထံုက်ဥ္ျခင္း ၊ ေျခေထာက္ ပုပ္ျခင္း ၊ ေရာဂါပုိးမႊား မၾကာခဏ ၀င္ေရာက္ျခင္း ၊ အနာက်က္ဖုိ႔ ခဲယဥ္းျခင္း ၊ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္ ျဖစ္ေပၚတဲ့ ေနာက္ဆက္တဲြ ဆင့္ပြားေၾကာင့္ မိခင္နဲ႔ ကေလးရဲ႕ က်န္းမာေရး အသက္ အႏၱရာယ္ ထိခုိက္ႏုိင္ျခင္း တုိ႔ ျဖစ္ၾကသည္။ ဆီးခ်ိဳ ေသြးခ်ိဳကုိ အျမစ္ျပတ္ေအာင္ မကုသႏုိင္ ပါဘူး။ ဆရာ၀န္ နဲ႔ ျပသကာ ဆီး ၊ ေသြး မွန္မွန္ စစ္ေဆးဖုိ႔ အပ္သည္သည္။ ေဆး ကုသမႈ ခံယူၿပီး စနစ္တက် ေနထုိင္ စားေသာက္လွ်င္ သက္တမ္းေစ့ ေနထုိင္ ႏုိင္သည္။
ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳ ေရာဂါသည္ တုိ႔ လုိက္နာဖုိ႔ တတ္ကၽြ္း နားလည္တဲ့ ေဆးပညာရွင္နဲ႔ ျပသၿပီး လမ္းညႊန္ခ်က္ တိတိက်က် လုိက္နာကာ ဆီးခ်ိဳ စနစ္တက် ထိန္းသိမ္းဖုိ႔ လုိအပ္သည္။ အစားအစာ နဲ႔ ေဆး၀ါးကို အခ်ိန္ကိုက္ၿပီး စားသံုးသင့္သည္။ မက္ေဖာ္မ္င ၅၀၀ မီလီဂရမ္နဲ႔ ဂလုိင္ဇင္ ၄၀ မီလီဂရမ္ ကုိ နံနက္တစ္ႀကိမ္ ၊ ညတစ္ႀကိမ္ ေသာက္ျခင္းက မက္ေဖာ္မင္ ယဥ္ပါးမႈကုိ ေရွာင္ရွားႏုိင္မွာ ျဖစ္သည္။ င်ဳံၾကမ္းနဲ႔ ျပဳလုပ္ထားတဲ့ ေပါင္မုန္႔ ၊ လံုးတီးဆန္ ၊ အသီးအရြက္သုပ္ တစ္ပဲြ ၊ စြပ္ျပဳတ္တစ္ခြက္ ေလာက္ဟာ အဆင္ေျပ ႏုိင္သည္။ အခ်ိဳ စားသံုးမႈကုိ တတ္ႏုိင္သမွ် ေရွာင္သင့္သည္။ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ ၊ ငါး ၊ အဆီမပါတဲ့ အသားမ်ား စားႏုိင္သည္။ စားသံုးဖုိ႔ မသင့္တဲ့ အခ်ိဳကဲတဲ့ အစာ ေရွာင္သင့္သည္။ မ်က္စိကုိ ၆ လတစ္ႀကိမ္ ျပသသင့္သည္။ ထိခုိက္ရွနာ ၊ ဒဏ္ရာျဖစ္လွ်င္ ဂ႐ုစိုက္ ကုသသင့္သည္။
ေသြးထဲမွာ သၾကားဓာတ္ မ်ားရင္ အႏၱရာယ္ ရွိသလုိ သၾကားဓာတ္ နည္းလြန္းလွ်င္ လည္း အႏၱရာယ္ ရွိႏုိင္သည္။ ဆီးခ်ိဳေသြးခ်ိဳ ေရာဂါရွင္တုိ႔ အေနျဖင့္ မစားသင့္တဲ့ အစားအစာ ကုိ စားသံုးလွ်င္ ေသြးအတြင္း သၾကားဓာတ္ လြန္ကဲ မ်ားျပား ႏုိင္သလုိ စားႏုိင္တဲ့ အစာေတြ လံုလံုေလာက္ေလာက္ မစားလွ်င္လည္း ေသြးအတြင္း အခ်ိဳဓာတ္ က်ဆင္းကာ သတိလစ္ေမ့ေျမာျခင္း ၊ အသက္ အႏၱရာယ္ ရွိိျခင္းထိ ျဖစ္လာႏုိင္လုိ႔ သတိျပဳ ဆင္ျခင္ဖုိ႔ လုိပါသည္။ ဆီးခ်ိဳေဆးကုိ နံနက္စာ မစားမီ ႏွင့္ ညစာမစားမီ နာရီ၀က္အၾကာ ေသာက္ၿပီးမွ သုိ႔မဟုတ္ အစာ စားေသာက္ၿပီး နာရီ၀က္ၾကာမွ ေသာက္ေပး သင့္ပါသည္။
ေဒါက္တာ လြင္သန္႔
ဓာတ္ပံု - အင္တာနက္
No comments:
Post a Comment