အမ်ိဳးသမီးထုနွင့္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေ၀ဒနာ
ယေန့ေခတ္၏ စားေသာက္ ေနထိုင္မႈမ်ားေၾကာင့္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ ေကာင္းေသာ ကင္ဆာေရာဂါ ကို အနည္းနွင့္ အမ်ား ခံစားေနၾက ရသည္။ အမိ်ဳးသမီးမ်ား တြင္မူ ရင္သားကင္ဆာ သည္ အျဖစ္အမ်ားဆံုး အျဖစ္ ေနရာယူလ်က္ ရိွသည္။ ဒုတိယ အျဖစ္အမ်ား ဆံုးေသာ ေ၀ဒနာမွာ သားအိမ္ေခါင္း တြင္ျဖစ္ေသာ ကင္ဆာ ေရာဂါပင္ ျဖစ္သည္။ သားအိမ္ေခါင္း တြင္ျဖစ္ေသာ ကင္ဆာဆိုသည္မွာ တိုင္းရင္းေဆး ပညာအရ သားအိမ္ေခါင္း တြင္ျဖစ္ေသာ အပူလြန္ သနၷိပါတ္နာ ျဖစ္သည္။
ေတေဇာဓာတ္ သည္ ခနၶာကိုယ္ အတြင္းရိွ ကလာပ္စည္းမ်ား ေလာင္ကြ်မ္းရာမွ ဓာတ္ေလးပါး သို့မဟုတ္ ၾတိေဒါသတို့ ေပါင္းစံုျပီး သနၷိပါတ္စံု ေနသည့္ အနာမ်ိဳး ျဖစ္သည္။ အာယုေဗဒ ေဆးပညာ အားျဖင့္ အဗၺဳဒ ဟုေခၚသည္။ အေနာက္တိုင္း ေဆးပညာအရ Carcinoma of Cervix ျဖစ္သည္။ သားအိမ္ ကင္ဆာသည္ အာရွနိုင္ငံ မ်ားတြင္ ေလးမိနစ္လွ်င္ တစ္ေယာက္နႈန္း ေသဆံုးေနေသာ ေရာဂါတစ္ခု ျဖစ္သည္။ အသက္အရြယ္ အားျဖင့္ ၃၅ နွစ္မွ ၅၅ နွစ္အတြင္းတြင္ အျဖစ္မ်ားသည္။ ၃၅ နွစ္မွ ၅၅ နွစ္ အတြင္းတြင္ ၅၀ ရာခိုင္နႈန္း ေတြ့ရျပီး အသက္ ၆၅ နွစ္တြင္ ၂၀ ရာခိုင္နႈန္းေတြ႔ ရသည္။ အသက္ ၃၀ ေအာက္တြင္ ရွားရွားပါးပါး ေတြ႔ရတတ္သည္။
(က) သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာ ျဖစ္နိုင္ေျခ ရိွသူမ်ား ။ ။ အသက္ ၁၆ နွစ္ေအာက္ အိမ္ေထာင္က်သူ၊ အိမ္ေထာင္ဆက္ မ်ားသူ၊ လိင္ဆက္ဆံေဖာ္ မ်ားသူ၊ လိင္ဆက္ဆံမႈ ဆိုင္ရာ ကူးစက္ေရာဂါ တစ္ခုခုရိွသူနွင့္ ဆက္ဆံမိသူ၊ သားဆက္မ်ားသူ၊ မ်ိဳးပြား လမ္းေၾကာင္းတြင္ အနာရိွသူ၊ မူမမွန္ အျဖဴ မၾကာခဏ ဆင္းသူ၊ မ်ိဳးရိုးရိွသူ ၊ ေသြးဆံုးျပီးသူ၊ သားသမီးလံုး၀ မေမြးဖြားဖူးေသာ အိမ္ေထာင္ရွင္ အမ်ိဳးသမီးတို႕ ျဖစ္သည္။
(ခ) ခံစားရေသာ လကၡဏာမ်ား ။ ။ ေမြးလမ္းေၾကာင္း မွပံုမွန္မဟုတ္ေသာေသြးဆင္းျခင္း၊ ဆိုး၀ါးေသာ အနံ့မ်ားနွင့္ အျဖဴမ်ားဆင္းျခင္း၊ ေယာနိပူျခင္း၊ ယားျခင္း၊ အဖုအပိမ့္မ်ား ထြက္ျခင္း၊ လိင္ဆက္ဆံမႈ အျပီးတြင္ ေသြးဆင္းျခင္း၊ ေသြးဆံုးျပီး အျဖဴဆင္းျခင္း၊ ေသြးဆံုးျပီးမွ ေသြးဆင္းျခင္း၊ ေရာဂါျပင္းထန္ လာပါက ေန႔စဥ္ ေသြးဆင္းျခင္း၊ ခါးနွင့္ဆီးအိမ္တို႔ လြန္စြာ ကိုက္ခဲျခင္း၊ အအိပ္အစား ပ်က္ျခင္း၊ အားအင္ ကုန္ခန္းျခင္း၊ ေသြးအားနည္း၍ ကိုယ္သားကိုယ္ေရ ေဖ်ာ့ေတာ့ျခင္း၊ ပင္ပန္း ေမာဟိုက္ျခင္း၊ ၀မ္းဗိုက္ေဖာင္း ျခင္းနွင့္ ေလပြျခင္း၊ မၾကာခဏဆီး ပံုမမွန္သြားျခင္း၊ ပင္ပန္း နြမ္းနယ္ျခင္း၊ ခါးေအာက္ပိုင္း နာက်င္ျခင္း၊ အလြန္အမင္း ၀မ္းခ်ဳပ္ျခင္း တို႔ျဖစ္သည္။
(ဂ) ကုထံုးေဆးခ်က္ ။ ။ သားအိမ္ကင္ဆာ ကို တိုင္းရင္းနည္းျဖင့္ ေဆးတိုက္ ေကြ်းမည္ ဆိုလွ်င္ နံနက္နွင့္ ညတြင္ ေဆးအမွတ္(၆) ဟလိဒၵစုဏၰ ငန္းေဆး နွစ္ပဲသားနွင့္ ေဆးအမွတ္(၂၃) ေဆးပုလဲ ကလာပ္နွစ္ပဲသား တို့ကို ေရေနြးျဖင့္ ေပးနိုင္ သည္။ ေန့တြင္ တပင္တိုင္ျမနန္း ေလးပဲသားကို ေရေနြးနွင့္ ေပးနိုင္သည္။ အကယ္၍ ကိုက္ခဲေနမည္ ဆိုလွ်င္ စတုရဂ္ကို ကြမ္းရြက္ ျပဳတ္ရည္နွင့္ ေပးနိုင္သည္။
ခါးေအာက္ပိုင္း ကိုက္ခဲျခင္းမ်ားကို သက္သာေစရန္ ေဆးအမွတ္(၄၃) အကင္းဆယ္ပါး ေဆးကို သနပ္ခါး ျဖင့္ လိမ္းေပးနိုင္သည္။ ၾတိဖလျပဳတ္ရည္ ေႏြးျဖင့္ သားဖြား လမ္းေၾကာင္းကို ေဆးေၾကာေပး ရမည္။ လူနာသည္ ေသြးမဆံုးေသး ပါက အေထာက္အကူ ျပဳေဆးခ်က္ အျဖစ္ သၾကားကဲ မီးယပ္ေဆးကို ေပးရမည္။ ေသြးဆံုးျပီး ျဖစ္ပါက သၾကားေရစင္ ေဆးကို ေပးရမည္။ မိယွေလာဟိတ ေတေဆး ကိုလည္း ေကြ်းနိုင္သည္။ သားအိမ္ထဲသို့ ၾတိဖလခ်က္ဆီ ထည့္ေပး နိုင္သည္။
(ဃ) ေဆာင္ရန္၊ ေရွာင္ရန္မ်ား ။ ။ ပါစက မျဖစ္ေစေသာ အသားကင္မ်ား၊ အသားစိမ္း၊ ငါးစိမ္းမ်ား စားျခင္း၊ အသားခ်ဥ္မ်ား စားျခင္း၊ လက္လုပ္ ခ်ဥ္မ်ားစားျခင္း၊ ကြမ္းစားျခင္း၊ ေဆးလိပ္ ေသာက္ျခင္း၊ လိင္ဆက္ဆံေဖာ္ မ်ားျခင္း၊ အသက္ ၁၆ နွစ္အရြယ္ မတိုင္မီ အိမ္ေထာင္ျပဳျခင္း၊ မသန့္ရွင္းေသာ အမ်ိဳးသမီး လစဥ္သံုး ပစၥည္းမ်ား သံုးစဲြျခင္းတို့ကို ေရွာင္ၾကဥ္ ရမည္။
ေဆာင္ရန္ အေနျဖင့္ ေၾကက်က္လြယ္ေသာ အစားအစာ မ်ားသာ စားေသာက္ျခင္းကို ျပဳလုပ္ရမည္။ ကိုယ္က်င့္တရား ေကာင္းမြန္ေအာင္ ေနထိုင္ရမည္။ အရည္ရႊမ္းေသာ သဘာ၀ အသီးအနံွ မ်ားကို စားသံုးေပးရမည္။ ဥပမာ - အစိမ္းေရာင္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ မ်ားျဖစ္သည့္ ဆလတ္ရြက္၊ ဟင္းနုနယ္ရြက္၊ မုန္ညင္း၊ တရုတ္နံနံ၊ ပန္းပြင့္စိမ္း၊ ၾကက္သြန္ျဖဴ တို့သည္ ကင္ဆာဆဲလ္ မ်ားကို တားဆီးနိုင္စြမ္း ရိွျခင္းေၾကာင့္ စားသံုးေပး သင့္သည္။
(င) ကင္ဆာေရာဂါမ်ားနွင့္ သတိျပဳစရာမ်ား ။ ။ သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာသာမက အျခားကင္ဆာ အားလံုးသည္ ကုသျခင္းထက္ ကာကြယ္ျခင္းက ပိုမို အက်ိဳး သက္ေရာက္မႈ ရိွသည္ကို အထူးသတိျပဳ ေစလိုသည္။ ကင္ဆာနွင့္ ပတ္သက္၍ WHO ၏သတိေပး နိႈးေဆာ္ခ်က္ အခ်ိဳ႕ကို တင္ျပေပးလိုသည္။ ကင္ဆာ ေရာဂါသည္ အရမ္းေၾကာက္ စရာ မလိုေတာ့ဘဲ ကာကြယ္နိုင္၊ ကုသနိုင္ျပီ ျဖစ္သည္။ သို့ေသာ္ ေနာက္မက် ေစရန္ အထူး လိုအပ္သည္။
ထို့အတူ ေလထု ညစ္ညမ္းမႈ၊ ေဆးလိပ္၊ အရက္၊ မူးယစ္ေဆး၀ါးမ်ား၊ အစားအစာမ်ား၊ ေဆး၀ါးမ်ား၊ ဓာတ္ေရာင္ျခည္သင့္ ျခင္းမ်ား၊ လုပ္ငန္းခြင္၊ ပတ္၀န္းက်င္ လူေနမႈဘ၀ အတြင္းမ်ားမွာ ကင္ဆာ ျဖစ္ေစေသာ အေၾကာင္းရင္းမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္းကိုျဖင့္ သတိျပဳ ေစလိုသည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။
ကင္ဆာေရာဂါ မ်ားနွင့္ ပတ္သက္၍ ေနာက္ဂရုျပဳ ရမည့္ အခ်က္တစ္ခ်က္မွာ ကင္ဆာဟု သိလိုက္သည္ ဆိုသည္နွင့္ ကြ်မ္းက်င္ေသာ ေဆးပညာရွင္ မ်ားနွင့္သာ ဦးစြာ ျပသင့္သည္။ ရပ္ကြက္ထဲမွ ပါးစပ္သတင္းမ်ား နွင့္ကုသ ေနမည္ဆိုလွ်င္ ေနာက္က်မွ လြန္သြားသည့္ အဆင့္မ်ားသို့ ေရာက္ရိွသြားေသာ လူနာမ်ားကို ေတြ႔ရိွမႈမ်ား ေနရျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ကင္ဆာေရာဂါ မ်ားကို စိတ္ေျဖေလွ်ာ့ အနားယူျခင္း၊ တရားထိုင္ျခင္း၊ အစားအစာမ်ား ေရြးခ်ယ္ စားေသာက္ျခင္း၊ ကိေလသာ၊ တဏွာ၊ ေဒါသ၊ ေမာဟ၊ ေလာဘ တို့ကို ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း၊ ေယာဂက်င့္ျခင္း၊ ေဆးပညာရွင္ မ်ား၏ ညႊန္ၾကားမႈမ်ား အတိုင္း လိုက္နာ ေဆာင္ရြက္ ျခင္းမ်ားျဖင့္ ျပည့္စံုေသာ ကုထံုး၊ ကုသမႈမ်ားကို ရရိွ ပိုင္ဆိုင္နိုင္မည္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း တင္ျပရင္း အမို်းသမီး ထုနွင့္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ ေ၀ဒနာ သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာ အေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရ ပါသည္။ ။
မုဒိတာ (ေတာင္သာ)
ဓာတ္ပံု - အင္တာနက္
No comments:
Post a Comment