နာတာရွည္ အဆုတ္ပြေလျပြန္က်ဥ္းေရာဂါ သတိျပဳကာကြယ္ကုသပါ

  

နာတာရွည္ အဆုတ္ပြေလျပြန္က်ဥ္းေရာဂါ သတိျပဳကာကြယ္ကုသပါ 

 

နာတာရွည္ အဆုတ္ပြ ေလျြပန္က်ဥ္း ေရာဂါသည္ လူတို့၏အဆုတ္၊ ေလျပြန္မ်ား တြင္ အျမဲေရာင္ရမ္း ေနေစကာ  ေလ၀င္၊   ေလထြက္ လမ္းေၾကာင္းတို့ က်ဥ္းသြားျခင္း ေၾကာင့္ ျဖစ္ရေသာ ျပႆနာျဖစ္သည္။   နာမည္ပါအတိုင္း နာတာရွည္ အဆုတ္ေရာဂါ တစ္မ်ိဳး ျဖစ္သည္။ တျဖည္းျဖည္း ေရာဂါဆိုးရြား နိုင္သည္။ အားလံုး သိထားၾကေသာ ပန္းနာရင္က်ပ္ ေရာဂါနွင့္မတူ  ကဲြျပားသည္။ ရင္က်ပ္ေရာဂါ သည္ ဓာတ္မတည့္ေသာ အေၾကာင္းအရာ တစ္ခုေၾကာင့္ ခ်က္ခ်င္း အဆုတ္ေလျပြန္မ်ား တစ္ခဏအတြင္း က်ဥ္းေျမာင္း လာမႈေၾကာင့္ ေရာဂါေ၀ဒနာ ခံစားရသည္။ ရင္က်ပ္ေရာဂါနွင့္ တူသလိုလိုနွင့္ ကဲြျပားသည္။

နာတာရွည္ အဆုတ္ေလျပြန္က်ဥ္း ေရာဂါ၏ အဓိကလကၡဏာ မ်ားမွာ    ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း၊ ေမာျခင္း၊  ေမာပန္း လြယ္ျခင္းနွင့္  ေခ်ာင္းဆိုး သလိပ္ပါျခင္း တို့ျဖစ္သည္။ နာတာရွည္ ေလျပြန္မ်ား ေရာင္ရမ္းကာ   က်ဥ္းလာမႈ တို့ေၾကာင့္ အသက္ရွဴ လိုက္တိုင္း တရီႊရီႊနဲ့ သံစံုၾကားရ တတ္သည္။ ေရာဂါေ၀ဒနာ ဆိုးရြားလာမႈက မိမိတို့၏ ေန့စဥ္လႈပ္ရွား သြားလာေနထိုင္မႈ မ်ား ထိခိုက္ လာရသည္။ ကန့္သတ္သြား ရသည္။ အနည္းငယ္ လမ္းေလွ်ာက္ရံုမွ်၊     ကိုယ့္ အ၀တ္အစားကို ၀တ္လိုက္ရံုမွ်ပင္  မခံမရပ္ နိုင္ေအာင္  လိႈက္၍ ေမာလာရသည္။ ေလငတ္လာသည္။ အခိ်န္တိုင္း ေမာေနေသာေၾကာင့္ စိတ္ဓာတ္ ခြန္အားမ်ားပါ ထိခိုက္လာရသည္။ နာတာရွည္ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း က   တစ္နွစ္တာ ပတ္လံုး   သံုးလထက္ ပိုကာ ခံစားေနရျပီး နွစ္နွစ္အထိ ရိွလာလွ်င္ နာတာရွည္ အဆုတ္ပြ ေလျပြန္က်ဥ္း ေရာဂါ ျဖစ္နိုင္သည္။

နာတာရွည္အဆုတ္ပြ ေလျပြန္က်ဥ္းေရာဂါ ျဖစ္ပြားရေသာ အဓိက အေၾကာင္းရင္းမွာ ေဆးလိပ္ ေသာက္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။    ေဆးလိပ္နွင့္ ေဆးရြက္ၾကီး တို့တြင္ ပါ၀င္ေသာ ဓာတ္ပစၥည္းမ်ား၊ ၎တို့ ေလာင္ကြ်မ္းမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ တံု့ျပန္ဓာတ္ မ်ားက အဆုတ္နွင့္ ေလျပြန္တို့ကို အခိ်န္ၾကာျမင့္စြာ ထိေတြ့မႈ ျဖစ္သည္။ ထိုမွတစ္ဆင့္ နာတာရွည္ ေရာင္ရမ္းမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚေစသည္။

အဆုတ္ေလျပြန္မ်ား က်ဥ္းေျမာင္းလာရျပီး အဆုတ္ အသားမ်ား ပ်က္စီးေစသည္။ ေဆးလိပ္၊ ေဆးေပါ့လိပ္မ်ား မေသာက္ပါဘဲ မီးခိုးေငြ့မ်ားနွင့္ အျမဲထိေတြ့ ေနရသူမ်ား၊ ေလထု ညစ္ညမ္းျခင္း၊ ထမင္းဟင္းခ်က္ ရာတြင္ ထင္းမီးခိုး၊ မီးေသြးမီးခိုးမ်ား အျမဲထိေတြ့ ေနရသူမ်ား တြင္လည္း နာတာရွည္ အဆုတ္ပြ ေလျပြန္က်ဥ္း ေရာဂါ   ျဖစ္နိုင္သည္။

သဘာ၀ တြင္းထြက္မ်ား၊ ဓာတ္ေငြ့မ်ား တူးေဖာ္ျခင္း၊ ေက်ာက္မိုင္းမ်ား၊ ခ်ည္မွ်င္နွင့္ အထည္စက္ စသည္တို့၏ လုပ္ငန္းခြင္ ေနာက္ဆက္တဲြ က်န္းမာေရး ျပႆနာတို့တြင္ နာတာရွည္ အဆုတ္ပြ ေလျပြန္က်ဥ္း ေရာဂါ ပါ၀င္သည္။

တစ္ခါက အဘြားတစ္ေယာက္ နာတာရွည္ အဆုတ္ပြ ေလျပြန္က်ဥ္း ေရာဂါနွင့္ ေဆးရံုကို လာေရာက္ျပသ၍ ေရာဂါရာဇ၀င္ ေမးၾကည့္ရာ အဘြားက ေဆးလိပ္လံုး၀ မေသာက္ေပ။ သို့ေပမယ့္ အဘြားက မိရိုးဖလာ နတ္ကြန္းတြင္ ေနထိုင္ အလုပ္လုပ္ ေနေသာ   နတ္ထိန္း ျဖစ္ေနသည္။ ေန့စဥ္ နတ္ကြန္းလာသူ မ်ား၏ ပူေဇာ္ပသမႈတြင္ ကူညီေဆာင္ရြက္ ေပးရသူျဖစ္သည္။ ေန့စဥ္နွင့္ အမွ် အသံုးျပဳ ေနေသာ အေမႊးတိုင္မ်ား၊ ျခင္ေဆးေခြ မ်ားကိုလည္း သတိထားသင့္ျပီဟုအၾကံျပဳ ပါရေစ။ မ်ိဳးရိုးေၾကာင့္လည္း    နာတာရွည္ အဆုတ္ပြ ေလျပြန္က်ဥ္း ေရာဂါျဖစ္နိုင္သည္။

ကမၻာ့လူဦးေရ    သန္းေပါင္း မ်ားစြာသည္ နာတာရွည္ အဆုတ္ပြ ေလျပြန္က်ဥ္း ေရာဂါကို ခံစားေနရသည္။ ေဒသတစ္ခုနွင့္ တစ္ခု ျဖစ္ပြားမႈ နႈန္းလည္း မတူညီၾကေပ။ ၂၀၁၉ ခုနွစ္ ျမန္မာနိုင္ငံ ျပည္သူ့က်န္းမာေရး တကၠသိုလ္မွ ျပဳလုပ္ထားေသာ     စစ္တမ္းအရ   ျဖစ္ပြားနႈန္းမွာ စစ္တမ္း လူဦးေရ၏ ၄ ဒသမ ၂ ရာခိုင္နႈန္း ရိွသည္။ ၂၀၁၈ ခုနွစ္ ျမန္မာနိုင္ငံ က်န္းမာေရး သတင္း အခ်က္အလက ္ဌာနခဲြ၏ စာရင္းအရ ေသဆံုးမႈ အေၾကာင္း အားလံုး၏ ၃ ဒသမ ၇ ရာခိုင္နႈန္းမွာ နာတာရွည္ အဆုတ္ပြ ေလျပြန္က်ဥ္း ေရာဂါေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

၂၀၁၅ ခုနွစ္တြင္ ကမၻာ့လူဦးေရ၏ ၂ ဒသမ ၄ ရာခိုင္နႈန္းသည္ နာတာရွည္ အဆုတ္ပြ ေလျပြန္က်ဥ္းေရာဂါ ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ လူေပါင္း ၃ ဒသမ ၂ သန္းအထိ အဆိုပါ ေရာဂါေၾကာင့္ အသက္ ဆံုးရံႈးခဲ့ရသည္။ အသက္ ၄၀ နွစ္အထက္ က်ား၊မ မေရြး ျဖစ္ပြားနိုင္ျပီး နာတာရွည္ ေ၀ဒနာရွင္အျဖစ္ ေရာက္သြား နိုင္သည္။ နာတာရွည္ အဆုတ္ပြ ေလျပြန္က်ဥ္း ေရာဂါ သည္ မျဖစ္ခင္က ၾကိဳတင္ ကာကြယ္ရမည့္ ေရာဂါ ျဖစ္သည္။ ေရာဂါျဖစ္ပြားျပီးမွ ကုသလွ်င္ အက်ိဳး သက္ေရာက္မႈ နည္းနိုင္သည္။ ကာကြယ္ျခင္းက ကုသျခင္းထက္ ပိုအေရးၾကီးသည္။   အဓိက ကာကြယ္၍ ရသည္မွာ  ေဆးလိပ္၊ ေဆးေပါ့လိပ္ ေရွာင္ရွားရမည္။ မိမိ ပတ္၀န္းက်င္ အနီးအနား တြင္  ေဆးလိပ္ေသာက္ ေနသူမ်ား ရိွေနပါက မိမိသည္ ကိုယ္တိုင္ ေဆးလိပ္မေသာက္ဘဲ ေဆးလိပ္နွင့္ ေဆးလိပ္ေငြ့ အနၱရာယ္တို့ကို ထပ္တူ ခံစားရနိုင္သည္။ ပတ္၀န္းက်င္ ေလထုသန့္ရွင္းေရး၊ လုပ္ငန္းခြင္ ပတ္၀န္းက်င္ သန့္ရွင္းေရး သည္လည္း နာတာရွည္ အဆုတ္ေလျပြန္က်ဥ္း ေရာဂါ ကာကြယ္ေရး အတြက္ အေရးပါသည္။

နာတာရွည္ အဆုတ္ပြ ေလျပြန္က်ဥ္း ေရာဂါတြင္ ေနာက္ဆက္တဲြ က်န္းမာေရး ျပႆနာမ်ားစြာ ရိွသည္။ ေလျပြန္မ်ား ေရာင္ရမ္းျခင္းေၾကာင့္ က်ဥ္းေျမာင္းလာကာ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေလအိတ္ေလး မ်ားကို  ထိခိုက္လာနိုင္သည္။  ေလ၀င္၊ ေလထြက္ ခက္ခဲျခင္းေၾကာင့္ ေလမ၀ေသာ ခံစားမႈမ်ား သိသာလာသည္။ အဆုတ္လည္း ပြလာသည္။    ပ်က္စီးလာသည္။    ထိုမွတစ္ဆင့္ တျဖည္းျဖည္း ဆိုးရြား လာနိုင္ကာ အဆုတ္ ေသြးေၾကာတြင္ ေသြးတိုးျခင္း၊ ညာဘက္နွလံုး အားနည္းျခင္း၊  အဆုတ္ မေကာင္းျခင္းေၾကာင့္ နွလံုးထိခိုက္ျခင္းတို့ ဆက္တိုက္ ျဖစ္ပြားလာ နိုင္သည္။    အသက္ အနၱရာယ္ကို    အခိ်န္မေရြး ျခိမ္းေျခာက္ နိုင္သည္။

နာတာရွည္ အဆုတ္ပြ ေလျပြန္က်ဥ္း ေရာဂါ ေ၀ဒနာရွင္တို့၏ ခ်က္ခ်င္း ေရာဂါျပင္းထန္မႈ က အေရးၾကီးသည္။ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲျခင္းနွင့္ အသက္ရွဴ လမ္းေၾကာင္းမွ တစ္ဆင့္   ကူးစက္တတ္ေသာ ေရာဂါပိုးတို့ေၾကာင့္ ခ်က္ခ်င္းေရာဂါ ျပင္းထန္နိုင္သည္။ နာတာရွည္ ေရာဂါတစ္မို်း ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေရာဂါပိုးမႊား တို့က ၀င္လြယ္ ေသးသည္။ ရာသီေပၚ တုပ္ေကြး သည္လည္း နာတာရွည္ အဆုတ္ပြ ေလျပြန္က်ဥ္း ေရာဂါကို ခ်က္ခ်င္းေရာဂါ ျပင္းထန္ေစသည္။

နာတာရွည္ အဆုတ္ပြ ေလျပြန္က်ဥ္း ေရာဂါကို ကုသမႈ နည္းလမ္းမ်ားစြာ ျဖစ္ထြန္း တိုးတက္လ်က္ ရိွသည္။ မိသားစု က်န္းမာေရး ဆရာ၀န္၊ အေထြေထြ အထူးကု ဆရာ၀န္၊ ျပန္လည္ သန္စြမ္းေရးဆိုင္ရာ အထူးျပဳ ဆရာ၀န္နွင့္ အဆုတ္နွင့္ ရင္ေခါင္းဆိုင္ရာ ေဆးကုသမႈ ပါရဂူမ်ားက စုေပါင္းကုသ ရမည္။

ေဆးျဖင့္ကုသျခင္း အျပင္ အျခားေသာ ကုသမႈ နည္းလမ္းမ်ား ပါ၀င္သည္။ ကုသေသာ ေဆး၀ါး တြင္လည္း အဆုတ္ေလျပြန္ ခဲ့်ေဆးနွင့္ ေလျပြန္ အေရာင္က်ေဆး တို့      အဓိက ပါ၀င္သည္။ ေသာက္ေဆးအျပင္ ရွဴေဆးမ်ားျဖင့္ ကုသရသည္။ အခ်ိဳ႕ ေဆးကုသမႈတြင္ လဲြမွားစြာ မွတ္သားမႈမ်ား ရိွသည္။ ရွဴေဆးျဖင့္ ကုသပါက ေရာဂါအလြန္ ဆိုးရြားေသာေၾကာင့္ ထင္မွတ္မွား ၾကသည္။ မဟုတ္ပါ။ ရွဴေဆး ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳး နည္းသြားျခင္း မဟုတ္၊ အခ်ိဳ႕ေသာ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးကို ေလွ်ာ့ခ်နိုင္သည္။

ေရာဂါ ကုသမႈတြင္  ေဆးလိပ္ ေသာက္သူ ျဖစ္ပါက  ေဆးလိပ္ျဖတ္ရန္၊  ေဆးလိပ္လံုး၀ မေသာက္ရန္  လြန္စြာ အေရးၾကီးသည္။  ပံုမွန္ ကိုယ္အေလးခိ်န္ ရိွရန္လည္း ေဆးကုသမႈ ရလဒ္ေကာင္းရန္ လိုအပ္သည္။ အျခားေသာ ကုထံုးမ်ား အေနျဖင့္ ေအာက္ဆီဂ်င္ ကုထံုး၊ ကာကြယ္ေဆးမ်ား ပံုမွန္ထိုးနံွျခင္း၊   အဆုတ္ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရး ေလ့က်င့္ခန္းမ်ား၊ ခဲြစိတ္ျခင္းမ်ားကို အထူးကု ဆရာ၀န္မ်ားက   လိုအပ္သလို ကုသေပးနိုင္ရန္ ရက္ခိ်န္းပံုမွန္ ျပသျပီး ညႊန္ၾကားခ်က္မ်ား အထူး လိုက္နာရန္ လိုပါသည္။

နာတာရွည္ အဆုတ္ပြ ေလျပြန္က်ဥ္း ေရာဂါအေၾကာင္း လူထုက က်ယ္က်ယ္ ျပန့္ျပန့္ သတိျပဳ လာနိုင္ၾကရန္၊ ကာကြယ္ ကုသမႈ နည္းလမ္းမ်ား ပိုမိုသိိရိွလာျပီး ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ၊ ေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးမႈမ်ား ေလွ်ာ့ခ်ရန္နွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာပိုင္မ်ား၊ မိသားစု က်န္းမာေရး ဆရာ၀န္ မ်ားအပါအ၀င္  က်န္းမာေရး ၀န္ထမ္းမ်ားနွင့္ ျပည္သူလူထုမ်ား ပူးေပါင္း၍ ကာကြယ္ကုသေရး လုပ္ငန္းမ်ား ပိုမို လုပ္ေဆာင္ရန္ ရည္ရြယ္ျပီး ၂၀၀၂   ခုနွစ္မွ စတင္ျပီး  နွစ္စဥ္ နို၀င္ဘာလ တတိယပတ္ (ဗုဒၶဟူးေန့)ကို  ကမၻာ့အဆုတ္ပြ ေလျပြန္က်ဥ္း ေရာဂါ အထိမ္းအမွတ္ေန့ အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ နွစ္စဥ္နွစ္တိုင္း ပိုမိုသတိျပဳ ေစရန္     အထိမ္းအမွတ္ ပဲြမ်ားျပဳလုပ္ခဲ့ ၾကျပီး ၂၀၂၀ ျပည့္နွစ္အတြက္ အထိမ္းအမွတ္ေဆာင္ပုဒ္ မွာ Living well with COPD, Eyerybody Everywhere ျမန္မာမႈအေနျဖင့္ ''အဆုတ္ပြ ေလျပြန္က်ဥ္းေရာဂါ လူနာတိုင္း...အစဥ္အျမဲ က်န္းမာ၊ ေနရာတကာ'' ျဖစ္သည္။

အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ေဆးလိပ္နွင့္ နာတာရွည္ အဆုတ္ပြ ေလျပြန္က်ဥ္းေရာဂါ မျဖစ္ပြားေအာင္ အထူးသတိျပဳ ဆင္ျခင္ၾကရမည္။ ကာကြယ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ရမည္။ ေရာဂါ ျဖစ္ပြားလွ်င္လည္း တတ္ကြ်မ္း နားလည္ေသာ    ဆရာ၀န္တို့၏ ညႊန္ၾကားခ်က္မ်ား အတိုင္း လိုက္နာ က်င့္သံုးျပီး သာယာေသာ ေန့စဥ္လူမႈဘ၀ ကို ျဖတ္သန္းနိုင္ေအာင္ ၾကိဳးစားၾက ရေပမည္။  ။

 

မင္းလိႈင္ေထာ

ဓာတ္ပံု - အင္တာနက္

ခရက္ဒစ္ - mwddaily