အဏၰဝါေဂဟစနစ္အတြက္အေရးပါေသာ အစိမ္းေရာင္တံတိုင္းႀကီးမ်ား သို႔မဟုတ္ ဒီေရေတာ

 

 အဏၰဝါေဂဟစနစ္အတြက္အေရးပါေသာ အစိမ္းေရာင္တံတိုင္းႀကီးမ်ား သို႔မဟုတ္ ဒီေရေတာ

          ဒီေရေရာက္သစ္ေတာ (ေခၚ) ဒီေရေတာ (Mangrove Forest) ဆိုသည္မွာ လမုေတာမ်ား အစုအဖြဲ႔ တည္ရွိသည့္ ကမ္းရိုးတန္းေဒသရွိ ေရဝပ္ေဒသ သို႔မဟုတ္ ေရတိမ္ေဒသ (Wetland) မ်ားကို ေခၚဆိုျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ပင္လယ္ကမ္း႐ိုးတန္းႏွင့္ ထိစပ္လ်က္ရွိေသာ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ မ်ားတြင္ သဘာ၀ ဒီေရေတာမ်ား ထိန္းသိမ္းေရး ႏွင့္ ဒီေရေတာ စိုက္ခင္းမ်ား တည္ေထာင္ေရးသည္ လြန္စြာ အေရးႀကီးသည့္ျပင္ ဒီေရေတာမ်ားကို စနစ္တက် ကာကြယ္ျခင္းသည္ အဏၰဝါေဂဟစနစ္ တည္ၿငိမ္မႈအတြက္ အေရးပါသည့္ ေဂဟစနစ္ တစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါသည္။

          ထို႔ေၾကာင့္ ယခုႏွစ္ မိုးရာသီအတြင္း ျပည္နယ္ႏွင့္ တိုင္းေဒသႀကီး တို႔တြင္ ဒီေရေတာဧက ၂၅၀၀ ေက်ာ္ စိုက္ပ်ိဳးထားေၾကာင္း သစ္ေတာဦးစီးဌာနမွ သိရသည္။ စိုက္ပ်ိဳးမည့္ ဒီေရေတာ သစ္မ်ိဳး၀င္ အပင္အမ်ိဳးအစား မ်ားမွာ ကနစို၊ လမု၊ လမဲ့၊ သစ္ရာ၊ ပင္လယ္အုန္း၊ ျဗဴး၊ ေရႊဝါ၊ ျဗဴးအုပ္ေဆာင္း၊ အိတ္မသြယ္၊ သမဲ့ႀကီး အစရွိသည္တို႔ ျဖစ္သည္။ အဆိုပါ သစ္အမ်ိဳးအစားမ်ား စိုက္ပ်ိဳးသည့္ ဒီေရေတာမ်ားမွာ တနသၤာရီတိုင္း ေဒသႀကီးရွိ ေအာင္ဘာဒီ ေရေတာႀကိဳးျပင္ ကာကြယ္ေတာ၊ ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္း ေက်ာက္ျဖဴ၊ ရမ္းၿဗဲ၊ ၀မ္းဗိုက္ႀကိဳးဝိုင္း ဒီေရေတာ ႏွင့္ ဧရာ၀တီတိုင္း ေဒသႀကီး အတြင္းရွိ ဒီေရေတာမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ထို႔ျပင္ ေမလစတုတၱပတ္ အတြင္းမွာလည္း ေတာင္ကုတ္ၿမိဳ႕နယ္ ဒီေရေတာ၌ ဗ်ဴးေျခေထာက္ပင္ မ်ားကိုစိုက္ပ်ိဳး ထားေၾကာင္း သိရပါသည္။

အေရးပါေသာဒီေရေတာ

          ဒီေရေတာမ်ားသည္ လူသားတို႔အတြက္ တိုင္းတာ၍ မရေသာ အက်ိဳးေက်ဇူး ေျမာက္မ်ားစြာကို ေပးစြမ္းႏိုင္သျဖင့္   သက္ရွိကမၻာႀကီး အတြက္ ဒီေရေတာ၏ အေရးပါပံုမွာ အံ့ခ်ီးမကုန္ ႏိုင္ေပ။

·         ဒီေရေတာ အမ်ားစုကို ၎အပင္တို႔၏ ထူထပ္ေသာ အျမစ္မ်ားျဖင့္ သတိျပဳမိနိုင္ ပါသည္။ ထိုအျမစ္မ်ားသည္ နိစၥဒူဝ ဒီေရအတက္က်တြင္ ေျမဆီလႊာ အနည္အႏွစ္မ်ား ေမ်ာပါမသြားေအာင္ ကာကြယ္ေပးသည္။

·         ဒီေရေတာ အပင္မ်ား၏ အျမစ္စနစ္သည္ ငါးမ်ားႏွင့္ အျခားသတၱဝါ မ်ားအတြက္ နားခိုရာအျဖစ္ စြမ္းေဆာင္ေပး သကဲ့သို႔ ငါး၊ ပုစြန္၊ ကဏန္း စသည့္ ဇီ၀မ်ိဳးစံုမ်ိဳးကြဲမ်ား ရွင္သန္ေပါက္ဖြားရာ ေနရာလည္း ျဖစ္သည္။

·         ကမ္း႐ိုးတန္း သယံဇာတ ျဖစ္ေသာ ဒီေရေတာမ်ားသည္ ဒီေရလိႈင္းဒဏ္ကို ခံႏိုင္ရည္္ရွိသျဖင့္ ကမ္းရိုးတမ္း ေဒသတြင္ ဒီေရလိႈင္းမ်ား၊ ျပင္းထန္ေသာ ေရစီးေၾကာင္းမ်ား ႏွင့္ မုန္တိုင္းမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ေျမတိုက္စားမႈ အႏၲရာယ္မွ ကာကြယ္ေပးသည္။

·         ပင္လယ္ကမ္း႐ိုးတန္း တစ္ေလွ်ာက္တြင္ ရွိေသာ ေက်းရြာမ်ားကို ေလမုန္တိုင္း တိုက္ခတ္ျခင္း၊ ဒီေရလိႈင္း ႐ိုက္ခတ္ျခင္း စသည့္ သဘာ၀ ေဘးအႏၲရာယ္မ်ားမွ ဒီေရေတာအပင္ မ်ားျဖင့္ တံတိုင္းႀကီး တစ္ခုသဖြယ္ ကာကြယ္တားဆီး ေပးႏိုင္သည္။ ဥပမာျပရေသာ္ ဒီေရေတာ မ်ားသည္ ဆူနာမီ ကဲ့သို႔ေသာ သဘာ၀ ေဘးအႏၱရာယ္မ်ားကို ကာကြယ္ေပး ႏိုင္သည္။

·         ဒီေရေတာမ်ားသည္ ကုန္းေျမ၊ သမုဒၵရာႏွင့္ ေလထုၾကားတြင္ တည္ရွိၿပီး ယင္းစနစ္၏ စြမ္းအင္စီးဆင္းမႈ တြင္ အေရးပါသည္။ ေရလႊမ္းမိုးမႈ ကာကြယ္ေရး၊ အာဟာရ ႏွင့္ စြန႔္ပစ္ပစၥည္းမ်ား ျပန္လည္အသုံးခ်ေရး၊ စိုက္ပ်ိဳးေရး စသည့္ ေဂဟစနစ္ ဆိုင္ရာ လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ ဒီေရေတာမ်ားက မ်ားစြာ အေထာက္အပံံ့ ေပးႏိုင္ပါသည္။

·         ဒီေရေတာမ်ားသည္ ပင္လယ္ျပင္မွ ျဖစ္ေပၚလာေသာ သဘာ၀ ေဘးအႏၱရာယ္ မ်ားကို တံတိုင္းသဖြယ္ ကာကြယ္ေပး ႏိုင္သည့္အျပင္ လယ္ယာေျမမ်ား အတြင္း ပင္လယ္ဆားငန္ေရ ၀င္ေရာက္မႈ ကိုလည္း တားဆီးေပး ႏိုင္သည့္အတြက္ သီးႏွံမ်ား ပ်က္စီးဆံုးရံႈးမႈကို ကာကြယ္ေပး ႏိုင္သည္။

·         ဒီေရေတာမ်ားသည္ အပင္မ်ိဳးစံု ေပါက္ပြားရာ အရပ္ျဖစ္ၿပီး ေျမဆီလႊာကို ထိန္းသိမ္းေပးျခင္း၊ ေရတိုက္စား မႈေၾကာင့္ ကမ္းၿပိဳမႈကို ကာကြယ္ေပးျခင္း၊ လိႈင္းဒဏ္ေလဒဏ္ တို႔ကို ကာကြယ္ေပးသည့္ ခံတပ္ႀကီးမ်ား ျဖစ္ျခင္းတို႔အျပင္ လူ႔အသံုးအေဆာင္ ပစၥည္းမ်ား ျဖစ္ၾကေသာ ထင္း၊ မီးေသြး ႏွင့္ သစ္မ်ား ထုတ္ယူနိင္ျခင္းျဖင့္ လည္း ေကာင္းက်ိဳးျပဳသည္။

·         ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈကို အဓိကျဖစ္ေစေသာ ဖန္လံုအိမ္အာနိသင္ ျဖစ္ေစသည့္ ကာဗြန္ဒိုင္ ေအာက္ဆိုဒ္ ဓာတ္ေငြ႔မ်ားကို ဒီေရေတာႏွင့္ ကမ္း႐ိုးတန္း ေဂဟစနစ္မ်ားက အေျမာက္အမ်ား စုပ္ယူသိုေလွာင္ထား ႏိုင္သည္။ ဤအက်ိဳးဆက္က ေဒသအတြင္းရွိ ေရေျမသဘာ၀ ႏွင့္ ရာသီဥတုကို မွ်တေစပါသည္။

·         ဇီီ၀မ်ိဳးစံု ႏွင့္ ေဂဟစနစ္ကို ေရရွည္တည္တံ့ ေစၿပီး ေဒသစိမ္းလန္း စိုျပည္ေရး ႏွင့္ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ကို အေထာက္အကူျပဳ ေစသည္။ အဆိုပါ အက်ိဳးဆက္က ဒီေရေတာ နယ္နမိတ္ အတြင္းသစ္ေတာ၊ ေရ၊ ေျမ၊ သားငွက္ တိရစၧာန္မ်ား အတြက္ ေဘးကင္းလံုျခံဳ၍ တည္ျငိမ္ေသာ ေဂဟစနစ္ကို ျဖစ္ေပၚ လာေစျခင္း၊ ေဒသခံ ျပည္သူမ်ား၏ လူမႈစီးပြားဘ၀ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္မႈကို အေထာက္အကူ ျပဳျခင္းစသည့္ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားကို ရရွိႏိုင္ပါသည္။

·         ထို႔႔ေၾကာင့္ ဒီေရေတာမ်ားက လူသားမ်ား အတြက္ တန္ဖိုးမျဖတ္ ႏိုင္သည့္ သဘာ၀ လက္ေဆာင္မြန္ ျဖစ္သည္။        

အနီးစပ္ဆံုးသာဓက

          ၂၀၂၂ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလဆန္း တြင္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ တမီလ္နာဒူးျပည္နယ္ ရွိရြာတစ္ရြာသည္ ဂင္းနစ္ ကမၻာ့စံခ်ီန္သစ္ မွတ္ တမ္း၀င္လို သျဖင့္ ရြာ၏ ကမ္းေျခ တစ္ေလွ်ာက္တြင္ ၂၄ နာရီအတြင္း ကဗြီးပ်ိဳးပင္ေပါင္း ၈၀၂၄၄ ပင္ စိုက္ပ်ိဳးခဲ့သည္။ ႏွစ္ႏွစ္အၾကာ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၂၆ ရက္တြင္ ဆူမားၾတား၌ ငလ်င္လႈပ္ခတ္ ခဲ့သျဖင့္ တမီလ္နာဒူး ကမ္း႐ိုးတန္းသို႔ ဆူနာမီ ၀င္ေရာက္ခဲ့သည္။ အနီးနားရွိ ေဒသမ်ားသို႔ ႀကီးမားေသာ လိႈင္းလံုးႀကီးမ်ား ၀င္ေရာက္ခဲ့သျဖင့္ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ ရွိလူအမ်ားအျပား ထိခိုက္ ဒဏ္ရာရၿပီး ေသဆံုးသူ ၈၀၀၀ ၀န္းက်င္ခန္႔ ရွိခဲ့သည္ ။သို႔ရာတြင္ အဆိုပါ ရြာကေလးသည္ ဆူနာမီဒဏ္ကို ၾကံ႕ၾကံ႕ခံႏိုင္ ခဲ့သည္။ လူအေသအေပ်ာက္ လည္းမရွိခဲ့ေပ။ အေၾကာင္းရင္းမွာ ရြာသူရြာသားမ်ား စိုက္ပ်ိဳးခဲ့ေသာ ကဗြီးပင္ေတာအုပ္ က ၎တို႔၏ အသက္ကို ကယ္တင္ေပး ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ ဒီေရေတာအေျခအေန

          ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ဒီေရေတာဧရိယာ ၁ သမ ၁ သန္းေက်ာ္ရွိၿပီး ကမၻာေပၚတြင္ သတၱမေျမာက္ ႏွင့္ အေရွ႕ေတာင္ အာရွတြင္ တတိယေျမာက္ ဒီေရေတာ အမ်ားဆံုး ပိုင္ဆိုင္ေသာ ႏိုင္ငံျဖစ္သည္။ သစ္ေတာဦးစီးဌာန အေနျဖင့္ ဒီေရေတာ ေဂဟစနစ္ ေရရွည္တည္တံံ့ ေစရန္၊ သဘာ၀ေဘး အႏၲရာယ္ က်ရာက္မႈမွ ကာကြယ္ေပး ႏိုင္ရန္၊ ဒီေရေတာကို အမွီျပဳေနေသာ ဇီီ၀မ်ိဳးစံု မ်ိဳးကြဲမ်ား ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္ရန္ ႏွင့္ ေဒသခံ ျပည္သူမ်ား အတြက္ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းမ်ား ရရွိေစရန္ ရည္ရြယ္၍ ရန္ကုန္တိုင္း ေဒသႀကီး ပင္လယ္ကမ္း႐ိုးတန္း တစ္ေလွ်ာက္ အစိမ္းေရာင္ တံတိုင္းအျဖစ္ ဒီေရေတာ ႀကိဳးျပင္ ကာကြယ္ေတာ ၇ ခု (၂၃၈၅၅ ဧက)ကို ဖြဲ႔စည္း တည္ေထာင္ထားၿပီး၊ တစ္ႏိုင္ငံလံုး အတိုင္အတာ အေနျဖင့္ ဒီေရေတာ ႀကိဳးဝိုင္း/ႀကိဳးျပင္ ကာကြယ္ေတာ ၄၄ ခု(၇၁၇၂၃၈ ဧက) ကိုဖြဲ႔စည္းထားၿပီး ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

          သို႔ရာတြင္ ေနရာအႏွံ႔ရွိ ဒီေရေတာမ်ားသည္ လူသားတို႔၏ မဆင္မျခင္ လုပ္ေဆာင္မႈ မ်ားေၾကာင့္ ပံုစံ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ၿခိမ္းေျခာက္ခံ ေနရဆဲ ျဖစ္သည္။ ကမၻာ့ဒီေရေတာ ဧရိယာ၏ ၃ ဒသမ ၃ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ပိုင္ဆိုင္ထားေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အေၾကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ယိုယြင္းပ်က္စီး လ်က္ရွိသည္။ လူဦးေရ တိုးပြားလာမႈႏွင့္ အတူ ေရတိုအက်ိဳးစီးပြား အတြက္ မဆင္မျခင္ ခုတ္ယူျခင္း၊ စားနပ္ရိကၡာႏွင့္ စိုက္ပ်ိဳးေျမ အတြက္ ေျမယာတိုးခ်ဲ႕ျခင္း၊ ငါးကန္၊ ပုစြန္ကန္မ်ား ေမြးျမဴရန္အတြက္ အေျပာင္ ခုတ္ထြင္ရွင္းလင္းျခင္း၊ ေဒသဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္တို႔၏ စီမံခန္႔ခြဲမႈ အားနည္းျခင္းႏွင့္ မသမာမႈမ်ား ရွိေနျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ပ်က္စီးဆံုးရံႈးမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလ်က္ ရွိသည္။

ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္သင့္ေသာဒီေရေတာ

                ႏွစ္စဥ္ ဇူလိုင္လ ၂၆ ရက္ေန႔သည့္ “အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ဒီေရေတာ ေဂဟစနစ္ ထိန္းသိမ္းေရးေန႔ - International Mangrove Ecosystem Conservation Day ျဖစ္ပါသည္။

          ဒီေရေတာမ်ား ပ်က္စီးျပဳန္းတီး ခဲ့လွ်င္ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈကို တစ္ဖက္တစ္လမ္းက ပိုမိုဆိုးရြားေစမည္ ျဖစ္ၿပီး ထိခိုက္လြယ္သည့္ ကမ္း႐ိုးတန္း သယံဇာတမ်ား မွာလည္း အလ်င္အျမန္ ပ်က္စီး ျပဳန္းတီးသြားမည္ ျဖစ္သည္။ ထို႔အတူ ကမ္း႐ိုးတန္း တစ္ေလွ်ာက္ရွိ ဒီေရေတာမ်ားအား ပရမ္းပတာ ခုတ္ယူသံုးစြဲျခင္း ေၾကာင့္လည္း ကမ္းပါးၿပိဳ တိုက္စားမႈ၊ ႏုန္းအနည္က် မႈမ်ား ျဖစ္ ေပၚေစကာ ေရထုအတြင္းရွိ ငါးမ်ား၏ ရွင္သန္ရပ္တည္မႈကို ထိခိုက္ပ်က္စီး ေစမည္ ျဖစ္သည္။

          ထို႔ေၾကာင့္ ယေန႔ကာလတြင္ ပင္လယ္ကမ္းေျခကို ပိုင္ဆိုင္ထားေသာ ႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕သည္ ကမ္းပါးၿပိဳ တိုက္စားမႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ရာ၌ ကြန္ကရစ္ အေဆာက္အအံုမ်ား ေဆာက္လုပ္၍ ကာကြယ္ေလ့ရွိသည္။ သို႔ရာတြင္ ယင္းလုပ္ငန္းသည္ ေငြေၾကးကုန္က်မႈ မ်ားျပားေသာ လုပ္ငန္းျဖစ္၍ သဘာ၀အေျခခံ ေျဖရွင္းသည့္ နည္းလမ္းမ်ား ျဖစ္ေသာ ဒီေရေတာမ်ား တည္ေထာင္ စိုက္ပ်ိဳးျခင္း၊ သဘာ၀ ဒီေရေတာမ်ား ထိန္းသိမ္း ကာကြယ္ျခင္း စသည့္ အစိမ္းေရာင္ အကာအရံတံတိုင္းမ်ား အဓိကထား၍ ျပဳစုတည္ေထာင္ လာၾကသည္။ အေရးပါသည့္ ေနရာမ်ားကို အစိမ္းေရာင္ တံတိုင္း ဒီေရေတာ ႀကိဳးျပင္ ကာကြယ္ေတာမ်ား အျဖစ္ သတ္မွတ္ကာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ ထိန္းသိမ္း လာၾကသည္။

          အထက္တြင္ ဆိုထားသည့္အတိုင္း ဒီေရေတာႏွင့္ ကမ္း႐ိုးတန္း ေဂဟစနစ္ မ်ားသည္ သဘာ၀ ခံတပ္ႀကီးမ်ား ျဖစ္သည့္ျပင္ ယေန႔ကမၻာကို ေျခာက္လွန္႔ေနေသာ ဖန္လံုအိမ္ အာနိသင္ ျဖစ္ေစသည့္ ကာဗြန္ဒိုင္ ေအာက္ဆိုဒ္ ဓာတ္ေငြ႔ အေျမာက္အမ်ားကို စုပ္ယူသိုေလွာင္ ထားႏိုင္သည္။ သို႔ရာတြင္ ကမၻာအႏွံ႔ရွိ ဒီေရေတာ မ်ားသည္ လူသားမ်ား၏ မဆင္မျခင္ လုပ္ေဆာင္မႈေၾကာင့္ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ၿခိမ္းေျခာက္ခံ ေနရသည္။ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ ၄၀ အတြင္း ကမၻာတစ္၀န္းရွိ ဒီေရေတာ ဖံုးလႊမ္းေနသည့္ ဧရိယာ ထက္၀က္ နီးပါးေလ်ာ့က် သြားခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။ ပ်က္စီးမႈႏႈန္းသည္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ ရွိႏိုင္ၿပီး ၁၉၈၀ ျပည့္ႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ကမၻာတစ္၀န္းရွိ ဒီေရေတာမ်ား၏ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္း မွ ၃၅ ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ဆံုးရံႈးခဲ့ေၾကာင္း ကြ်မ္းက်င္သူမ်ားက ခန္႔မွန္းထားသည္။

ပလတ္စတစ္ညစ္ညမ္းမႈ အထူးသတိျပဳ

          ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ ေဒသ ပင္မကုန္းေျမတြင္ ရွိေသာ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အႀကီးဆံုး ႏိုင္ငံျဖစ္ၿပီး ေဂဟစနစ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းတည္ရွိ ေနသည္။ ဒီေရေတာ၊ သႏၲာေက်ာက္တန္း ႏွင့္ ပင္လယ္ျမက္ခင္း စသည့္ ေဂဟစနစ္မ်ား ရွိၿပီး ၎တို႔သည္ ႏိုင္ငံ၏ ထုတ္ကုန္ ပစၥည္းႏွင့္ ၀န္ေဆာင္မႈ အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ကို ပံ့ပိုးေပးရာ အရင္းအျမစ္လည္း ျဖစ္သည္။ ယခုအခါ ကမ္း႐ိုးတန္း ေဒသရွိ ျမန္မာ့ ဒီေရေတာမ်ားသည္ အေၾကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖင့္ လ်င္ျမန္စြာ ယိုယြင္း ပ်က္စီးလ်က္ ရွိသည္။

          အဓိက အေၾကာင္းရင္းမွာ ကမ္းနံေဘး တစ္ေလွ်ာက္ ေနထိုင္သူ မ်ားသည္ ျမစ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ ေခ်ာင္းမ်ား အတြင္းသို႔ ႏွစ္စဥ္ ပလတ္စတစ္ အမိႈက္ တန္ေပါင္းမ်ားစြာ ပစ္ခ်ေနသကဲ့သို႔ ကမ္းေျခသို႔ အပန္းေျပသြားသူ အမ်ားစုမွာလည္း ပလတ္စတစ္ ထုတ္ကုန္မ်ားကို ကမ္းေျခ၌ စည္းကမ္းမဲ့ စြန္႔ပစ္ ေနၾကသည္။

          ပလတ္စတစ္ ထုတ္ကုန္မ်ားသည္ ကမၻာေပၚတြင္ ေစ်းအေပါဆံုးႏွင့္ ၿပိဳကြဲပ်က္စီးရန္ ႏွစ္ေပါင္းရာခ်ီ ၾကာျမင့္စည့္ ပစၥည္းျဖစ္သည္။ ယခုအခါ ပလတ္စတစ္ကို ကမၻာတစ္၀န္းရွိ ျမစ္ေခ်ာင္း အင္းအိုင္မ်ား ႏွင့္ သမုဒၵရာအားလံုး၌ ေတြ႕ျမင္ေနရသည္။ ေလ့လာမႈမ်ားက လက္ရွိ သမုဒၵရာမ်ားအတြင္း ပလတ္စတစ္တန္ခ်ိန္ ၇၅ သန္းမွ ၁၉၉ သန္းခန္႔အထိ ရွိႏိုင္သည္ဟု ခန္႔မွန္းထားသည္။ ပလတ္စတစ္ ထုတ္လုပ္မႈ၊ သံုးစြဲမႈႏွင့္ စြန္႔ပစ္မႈပံုစံမ်ားကို မေျပာင္းလဲပါက ေရေန ေဂဟစနစ္ အတြင္းသို႔  ပလတ္စတစ္ အမိႈက္ ၀င္ေရာက္မႈ ပမာဏသည္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ တန္ခ်ိန္ ၁၉ သန္းမွ ၂၃ သန္း အထိရွိေနၿပီး ၂၀၄၀ ျပည့္ႏွစ္တြင္ သံုးဆနီးပါး တိုးလာႏိုင္သည္ ဟု ကုလသမဂၢ ပတ္၀န္းက်င္ အစီအစဥ္က ထုတ္ျပန္ ထားသည္။

          ပင္လယ္ ႏွင့္ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသ မ်ားကို စနစ္တက် ထိန္းသိမ္းႏိုင္ျခင္း သည္ ႏိုင္ငံ၏ စားနပ္ရိကၡာ ဖူလံုေရး၊ ျပည္သူမ်ား၏ လူမႈစီးပြားဘ၀ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရး ႏွင့္ သဘာ၀ေဘး အႏၲရာယ္မ်ားမွ ကာကြယ္ေရးတို႔ကို အေထာက္အကူ ျပဳျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ ကမ္း႐ိုးတန္း သယံဇာတမ်ား စည္းကမ္းမဲ့ ထုတ္လုပ္ သံုးစြဲေနမႈ၊ ကမ္းေျခမ်ား သန္႔ရွင္းေရး ႏွင့္ ပလတ္စတစ္ အမိႈက္မ်ား စနစ္တက် စြန္႔ပစ္မႈကို႔ကို ထိန္းသိမ္း ၾကပ္မတ္ရန္ ပ်က္ကြက္ပါက ကမ္း႐ိုးတန္း ေဂဟစနစ္မ်ား ပ်က္စီးျပဳန္းတီးမႈ ကိုသာ ဦးတည္ေစမည္ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေသာမတ္ဂ်က္ဖာဆင္ ၏ “သဘာ၀ရဲ႕ ကြင္းဆက္တစ္ခုကို ဆံုးရံႈးလွ်င္ အျခားအရာ တစ္ခုလည္း ဆံုးရံႈးၿပီး တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ကြယ္ေပ်ာက္ လာရေတာ့တာ ပါပဲ” ဟူသည့္ မွတ္ခ်က္စကားကို အားလံုးက သတိမူၾကရမည္ ျဖစ္သည္။

          အခ်ဳပ္ဆိုရလွ်င္ ကမ္း႐ိုးတန္း ဒီေရေတာမ်ား ဆံုးရံႈးမႈသည္ ကုန္းေန သစ္ေတာမ်ားထက္ သံုးဆမွ ငါးဆ ပိုမ်ားေနပါသည္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္က ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ နာဂစ္မုန္တိုင္းတြင္ ျမစ္၀ကြ်န္းေပၚ ေဒသ၌ လူအေသအေပ်ာက္ မ်ားျပားခဲ့မႈမွာ ဒီေရေတာမ်ား ျပဳန္းတီးေနျခင္းက အေျခခံ အေၾကာင္းတရား ျဖစ္ခဲ့သည္။ လက္ရွိတြင္ ဒီေရေတာမ်ား ဧကမ်ားစြာ ျပဳန္းတီးေနေသာ္ လည္း ျပန္လည္ စိုက္ပ်ိဳးႏိုင္မႈက နည္းပါးေနေသး သည္မွာ အနာဂတ္ ေဂဟစနစ္ အတြက္ စိုးရိမ္ရသည့္ အေျခအေန ျဖစ္ေနပါ သည္။ လက္ရွိကာလတြင္ ဒီေရေတာ စနစ္ကို အခ်ိန္မီ မထိန္းသိမ္းႏိုင္ ပါက သဘာ၀ေဘး ေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္သည့္ အႏၱရာယ္ အခ်ိဳ႕ကို ျပင္းထန္စြာ ခံစားရမည္မွာ မလြဲဧကန္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။

          သို႔ပါ၍ သက္ရွိကမၻာႀကီး ရွင္သန္ရန္အတြက္ လြန္စြာ အေရးပါေသာ ဒီေရေတာမ်ားကို အမ်ိဳးသားေရး တာ၀န္ တစ္ရပ္ အျဖစ္ အခ်ိန္မေႏွာင္းခင္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္သင့္ ပါေၾကာင္း အၾကံျပဳလိုက္ရ ပါသည္။

 

ေစတနာမ်ားစြာ

ေဆာင္းပါးရွင္ တင္ထက္ထက္ေဇာ္ ေရးသားသည္။