Carcinogens မ်ားအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

Carcinogens မ်ားအေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

အခု ၂၁ရာစုမွာ ကမၻာနဲ႔တစ္၀န္း ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္တဲ့သူေတြ ပိုၿပီးမ်ားလာပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ကင္ဆာေရာဂါ ဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းက ထုတ္ျပန္ ထားေသာ အခ်က္အလက္ ေတြအရ အခုေခတ္တြင္ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ေခ် ႏႈန္းမွာ ေယာက်္ားကေလး ႏွစ္ေယာက္တြင္ တစ္ေယာက္၊ မိန္းကေလး သုံးေယာက္တြင္ တစ္ေယာက္ ရွိလာၿပီျဖစ္ေၾကာင္း သိရပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလဲ ကင္ဆာျဖစ္ပြားမႈက၂၁ ရာစု ေနာက္ပိုင္းမွာ သိသိသာသာကို ျမင့္တက္လာပါတယ္။ ကင္ဆာဆိုတာ ဘာလဲ။ အၾကမ္းဖ်င္း အေနနဲ႔ ေျပာရင္ေတာ့ အေၾကာင္းအရာ တစ္ခုခု၊ အေျခအေန တစ္ခုခုေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္က ဆဲလ္ေတြ လက္လြတ္စပယ္ အထိန္းအခ်ဳပ္ အကန္႔အသတ္မရွိ ပြားလာတာကို ကင္ဆာလို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီလိုမ်ဳိး ခႏၶာကိုယ္က ဆဲလ္ေတြကို အထိန္းအခ်ဳပ္မရိွ ပြားေစၿပီး ကင္ဆာျဖစ္ ေစေသာ အေၾကာင္းအရာ၊ အေျခအေန ေတြကိုေတာ့ ကာစီႏိုဂ်င္ (Carcinogens ) လို႔ေခၚပါတယ္။

ကာစီႏိုဂ်င္ (Carcinogens) ေခၚ ကင္ဆာ ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ၊ အေျခအေနေတြ ကေတာ့ အမ်ားႀကီးပါ။ ကာစီႏိုဂ်င္ (Carcinogens) ေတြကို သိသေလာက္ အေနနဲ႔ ေျပာရရင္ေတာ့ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။

၁။ Carcinogens ေခၚ ဓာတုပစၥည္းမ်ား 

ဒီေန႔ေခတ္ဟာ ေခတ္မီတိုးတက္ လာတာနဲ႔အညီ လူသားေတြဟာ ေန႔တိုင္းေန႔တိုင္း ဓာတုပစၥည္းေတြနဲ႔ ထိေတြ႕ ေနရပါတယ္။ အခုေခတ္မွာ အစားအေသာက္ ေတြကို မ်က္စိပသာဒ ျဖစ္ေအာင္၊ အေရာင္လွေအာင္ ၾကာရွည္ခံေအာင္ ထည့္တဲ့ ပစၥည္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ဟာ ဓာတုပစၥည္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

င႐ုတ္ဆီ၊ ပုစြန္ခ်ဥ္၊ ငါးေျခာက္၊ အမဲေျခာက္၊ ၀က္ေပါင္ေျခာက္၊ အခ်ဥ္ေပါင္းထုပ္၊ သၾကားလံုး၊ ၀က္အူေခ်ာင္း၊ သစ္သီးေျခာက္၊ အခ်ဳိ စည္သြတ္ဘူးေတြ၊ သစ္သီးယိုနဲ႔ ေဖ်ာ္ရည္ေတြ၊ လက္ဖက္စို၊ င႐ုတ္သီး အေရာင္တင္မႈန္႔ စတဲ႔အရာေတြမွာ ၾကာရွည္ခံေအာင္၊ အေရာင္လွေအာင္၊ မႈိမတက္ေအာင္ (ဆိုးေဆးေတြ၊ နိုက္ထ႐ိုစမင္း ေခၚ ယမ္းစိမ္းေတြ) ဓာတုပစၥည္းေတြ ထည့္လာၾကပါတယ္။

ဒါ႔ျပင္ အခုေခတ္မွာ စပါး၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊ သစ္သီး၀လံစတဲ့ သီးပင္၊ စားပင္ေတြ စိုက္တဲ့အခါမွာ အပင္ႀကီးျမန္ေအာင္၊ အထြက္ ေကာင္းေအာင္ဆိုၿပီး ဓာတ္ေျမၾသဇာ ထည့္သံုးလာၾက ပါတယ္။ အဲဒါဟာ လဲ ျပႆနာ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဓာတ္ေျမၾသဇာ သံုးၿပီး စိုက္ထားတဲ့ အပင္ထြက္ ပစၥည္းေတြကို ေရရွည္ စားသံုးပါက ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ႏိုက္ထ႐ိုစမင္း ဓာတ္ေတြ မ်ားလာကာ ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားနိုင္ေျခ ျမင့္မားလာတယ္ လို႔ သုေတသန တစ္ခုက ေျပာထားပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ အခုကမၻာကို ဓာတုပစၥည္း ကမၻာလို႔ေတာင္ ေခၚဆိုလို႔ရေနပါၿပီ။ ဓာတုပစၥည္း အားလံုးဟာ ကင္ဆာ ျဖစ္ေစတယ္လို႔ေတာ့ ယတိျပတ္ေျပာ လို႔မရပါဘူး။ ကမၻာမွာ ဓာတုပစၥည္း အမ်ဳိးစံုကို မရပ္မနား ထုတ္လုပ္ေနေပမယ့္ ထက္၀က္ ေလာက္ကိုပဲ ကာစီႏိုဂ်င္ ဟုတ္၊ မဟုတ္ စစ္ေဆးႏိုင္ ပါေသးတယ္။ ျဖစ္ေစတယ္လို႔ သက္ေသ သာဓက ျပႏိုင္တဲ့ပစၥည္း ေတြလဲရွိတယ္။ တပ္အပ္ေသခ်ာ မေျပာႏိုင္ဘဲ သံသယ ျဖစ္ဖြယ္ေတြလဲ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။

၂။ ေဆး႐ြက္ႀကီး (Tobacco)

ေဆးရြက္ႀကီးနဲ႔ ေဆးရြက္ႀကီးထြက္ ပစၥည္းေတြပါတဲ့ ေဆးလိပ္ေသာက္တာ၊ ကြမ္းစားတာ ဟာလဲ ကင္ဆာျဖစ္ပြားမႈကို အားေပးတဲ့ အေၾကာင္းအရာ တစ္ခုပါပဲ။

ေဆးရြက္ႀကီးနဲ႔ ေဆးရြက္ႀကီးထြက္ ပစၥည္းေတြပါတဲ့ ေဆးလိပ္ေသာက္တာ၊ ကြမ္းစားတာေတြ လုပ္တဲ့အခါ ေဆးရြက္ႀကီးမွာ ပါတဲ့ ျဒပ္ေပါင္း ေတြေၾကာင့္ ႏႈတ္ခမ္း၊ ခံတြင္း၊ လွ်ာ၊ လည္ေခ်ာင္း၊ ေလႁပြန္၊ အစာႁပြန္၊ အဆုတ္စတဲ့ တိုက္႐ိုက္ထိေတြ႕ ေနတဲ့ အစိတ္အပိုင္းေတြမွာ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္တဲ႔ အျပင္ တျခားေနရာ ေတြျဖစ္တဲ႔ ေက်ာက္ကပ္၊ ဆီးအိမ္၊ သရက္ရြက္ စတဲ့ အစိတ္အပိုင္း ေတြမွာလဲ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြား ေစႏိုင္ပါတယ္။ သုေတသနေတြ အရ ေဆးရြက္ႀကီးဟာ ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားရာမွာ ၃၀ ရာႏႈန္းခန္႔ပါ၀င္ ပတ္သက္ေနတာ ေတြ႕ရပါတယ္။

၃။ အကင္ေတြ၊ ဆီေၾကာ္ေတြ

ကင္ထား က်ပ္တိုက္၊ က်ပ္တင္ထားတဲ့ အစားအစာေတြမွာ ကာဗြန္ဓာတ္ေတြ ပါလို႔ ထိုအစားအစာ ေတြကို ေရရွည္ ေန႔တိုင္းနီးပါး စားသံုးတာ ဟာလဲ ကင္ဆာကို ျဖစ္ေစနိုင္ပါတယ္။ အလားတူပဲ ထပ္တလဲ ေၾကာ္တဲ့ဆီ၊ တူးေနတဲ့ အစားအစာ ေတြဟာလဲ ကာဗြန္ ပါတာေၾကာင့္ ကင္ဆာျဖစ္ဖို႔ အားေပးတယ္လို႔ သုေတသန တစ္ခုက ဆိုထားျပန္ ပါတယ္။

၄။ ေဆး၀ါးမ်ား

ေရာဂါအတြက္ သံုးတဲ့ ေဆး၀ါးတခ်ဳိ႕ကလဲ သူတို႔ရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိး အေနနဲ႔ ကင္ဆာျဖစ္ေစ ႏိုင္တယ္။ ကင္ဆာကုသရာမွာ သံုးတဲ့ ေဆးတခ်ဳိ႕ (Melphalan, Cyclophosphamide) တို႔ဟာ သံုးတာၾကာလာရင္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိး အေနနဲ႔ ေသြးကင္ဆာနဲ႔ ဆီးအိတ္ကင္ဆာ တုိ႔ ျဖစ္ေစႏုိင္ ပါတယ္။ သဘာ၀ မဟုတ္ဘဲ လူကဖန္တီးထားတဲ့ အမ်ဳိးသမီး ေဟာ္မုန္း (အီစတိုဂ်င္)ကို မိခင္ျဖစ္သူက ကိုယ္၀န္ေဆာင္ စဥ္မွာ စားမိခဲ့ရင္ ေမြးလာတဲ့ သမီးေတြမွာ သားအိမ္ေခါင္း ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ဖို႔ ပိုမ်ားတယ္။ ဒါက ကာစီႏိုဂ်င္ေတြ က အခ်င္းကိုျဖတ္ၿပီး သေႏၶသားဆီကို ေရာက္ႏိုင္တယ္ ဆိုတာသက္ေသပါပဲ။

ေနာက္မီးယပ္ေသြးဆံုး တဲ့ေ၀ဒနာ ခံစားရသူေတြ သို႔မဟုတ္ ကိုယ္၀န္တားေဆး စားသူေတြမွာလဲ ခုနကေျပာတဲ့ အီစတိုဂ်င္ ေသာက္ရ တတ္တယ္။ သူရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိး အေနနဲ႔ ေရရွည္သံုးရင္ ရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ကို ပိုမ်ားေစတယ္။ ဒီေတာ့ ေရာဂါကို ေပ်ာက္ေအာင္ဆိုၿပီး သံုးတဲ့ ေဆးေတြကလဲ အႏၲရာယ္ေတြနဲ႔ ပါပဲ။ ေဆးေၾကာင့္ ပုိလုိ႔ ေဘးမျဖစ္ေအာင္ ဆရာ၀န္ တြက္ဆခ်င့္ခ်ိန္ၿပီး လူနာက သာတဲ့ဘက္မွာ ရွိေနေအာင္ ကုရပါတယ္။

၅။ ဓာတ္ေရာင္ျခည္မ်ား

ႏ်ဴကလီးယား ဓာတ္ေပါင္းဖို မေတာ္တဆ ေပါက္ကြဲရာက ထြက္လာတဲ့ ေရာင္ျခည္၊ ေနေရာင္ျခည္ ထဲမွာပါတဲ႔ Ultraviolet Rays(UV Rays) ေခၚ ခရမ္းလြန္ ေရာင္ျခည္၊ စမ္းသပ္ စစ္ေဆးကုသ ရာမွာသံုးတဲ့ ဓာတ္ေရာင္ျခည္စတဲ့ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ ေတြနဲ႔ထိေတြ႔မႈ ေတြတာဟာလဲ ကင္ဆာျဖစ္ပြား ႏိုင္ေျခကို ျမင့္တက္ေစတဲ့ အေၾကာင္းတစ္ခု ပါပဲ။

၆။ ပတ္၀န္းက်င္ေလထု ညစ္ညမ္းမႈ

ေလထု ညစ္ညမ္းမႈျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းေတြ ကေတာ့ ဒီဇယ္၊ ဓာတ္ဆီစတဲ့ ေလာင္စာဆီ ေတြကိုအသံုး ျပဳတဲ့ကား၊ ဆိုင္ကယ္ စက္ပစၥည္းေတြ မ်ားလာတာေၾကာင့္၊ စက္႐ံုေတြ မ်ားလာတာေၾကာင့္၊ ေဆးလိပ္ အေသာက္မ်ား လာတာေၾကာင့္၊ အမိႈက္ေတြကို မီး႐ိႈ႕တာေၾကာင့္၊ ေက်ာက္မီးေသြး စြမ္းအင္ အသံုးျပဳတာ ေၾကာင့္၊ သစ္ေတာမ်ား ျပဳန္းတီးလာမႈေၾကာင့္၊ ေတာမီး႐ိႈ႕ တာေၾကာင့္၊ ေဆာင္းရာသီမွာ ဆိုရင္ ထင္းတို႔ သစ္ကိုင္းေျခာက္၊ သစ္ရြက္တို႔ကို မီး႐ိႈ႕ၿပီး မီးလႈံၾက တာေၾကာင့္ဆိုၿပီး စသည္ျဖင့္ အေၾကာင္းေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ ဘယ္လို အေၾကာင္းေၾကာင့္ပဲ မီးခိုးနဲ႔ အမႈန္အမႊား ထြက္ထြက္ ထြက္လာတဲ့ မီးခိုးေငြ႕နဲ႔ အမႈန္အမႊားေတြဟာ ပတ္၀န္းက်င္ရွိ ေလထုကို ညစ္ညမ္းမႈ ျဖစ္ေစပါတယ္။

ပတ္၀န္းက်င္ေလထု မသန္႔ရွင္းဘဲ ညစ္ညမ္းမႈ မ်ားလာရင္ နဂို ဘာေရာဂါမွ မရွိတဲ့ သူေတြေတာင္ တျဖည္းျဖည္း အသက္႐ွဴက်ပ္ လာတာ၊ ေမာလာတာ၊ အသက္႐ွဴမ၀တာ၊ အဆုတ္ပြတာေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ ပါတယ္။ ေရရွည္မွာဆိုရင္ အဆုတ္ေရာဂါ အသက္႐ွဴ လမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ ေရာဂါေတြပါ ခံစားလာရႏိုင္ၿပီး အသက္႐ွဴ လမ္းေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္ ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္ ေျခ ကိုလဲ ျမင့္တက္ လာေစပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြကေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ သိသေလာက္ Carcinogens ေခၚ ကင္ဆာျဖစ္ပြား ႏိုင္ေျခကိုမ်ား ေစေသာ အားေပးေသာ အေၾကာင္းျခင္းရာ ေတြပါ။

အဆံုးသတ္အေနနဲ႔ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ကင္ဆာျဖစ္ပြားႏုိင္ေျခ ေလ်ာ့နည္းေအာင္ စာဖတ္ပရိသတ္မ်ား အေနနဲ႔ အစားအစာေတြကို လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ စားပါ။ ဟင္းရြက္၊သစ္သီး ေတြဆိုလဲ ေအာ္ဂဲနစ္နည္း စနစ္နဲ႔စိုက္တဲ့ ဟာေတြကို စားႏိုင္ရင္ ပိုေကာင္းပါတယ္။ ေဆးေတြကိုလဲ မိမိသေဘာနဲ႔ ေလွ်ာက္မေသာက္ပါနဲ႔။ ေဆးလိပ္ျဖတ္ပါ။ ေနာက္ၿပီး ကိုယ့္ပတ္၀န္းက်င္ကို လည္း သန္႔ရွင္းေအာင္ ကိုယ္တတ္ႏိုင္တဲ့ ဘက္က ကိုယ္စီကိုယ္စီ ၀ိုင္း၀န္း လုပ္ေဆာင္ၾက ပါလို႔ တိုက္တြန္း ခ်င္ပါတယ္။

ေဒါက္တာ သက္ေအာင္