လူသားမ်ားႏွင့္ ခဲဆိပ္အႏၱရာယ္

လူသားမ်ားႏွင့္ ခဲဆိပ္အႏၱရာယ္

လူ႕ပတ္၀န္းက်င္တြင္ လူသားမ်ားကို အႏၲရာယ္ ျဖစ္ေစႏိုင္ေသာ သတၱဳဓာတ္မ်ား၌ “ခဲဓာတ္” သည္လည္းတစ္ခု အပါအ၀င္ျဖစ္သည္။ “ခဲဓာတ္”သည္ မီးခိုးေရာင္ရွိေသာ သတၱဳတစ္မ်ဳိးျဖစ္ၿပီး ထုလွ်င္ ဆန္႔ထြက္ျခင္းႏွင့္ တိုက္စားမႈအား ခံႏိုင္ရည္ရွိေသာ စြမ္းရည္မ်ား ရွိသည္။

“ခဲဓာတ္” ကို လူသံုးကုန္ ပစၥည္းမ်ားတြင္ ေရွးႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာကတည္းက တြင္က်ယ္စြာ အသံုးျပဳခဲ့ၾက ေသာ္လည္း ၎သည္ လူ႕ခႏၶာကိုယ္ အတြက္ ေကာင္းက်ဳိး မရွိေသာ ဓာတ္တစ္ခု ျဖစ္သည္။ ခဲဓာတ္ထိေတြ႕မႈ အႏၲရာယ္သည္ ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ နည္းပါးေသာ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီးႏိုင္ငံ မ်ားထက္ ပိုမိုမ်ားျပားေၾကာင္း ကမၻာ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႕မွ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္တြင္ အဆိုျပဳခဲ့သည္။

ခဲဓာတ္ ထိေတြ႕ႏုိင္ေသာ အရင္းအျမစ္ မ်ားသည္ လူ႕ပတ္၀န္းက်င္ ရွိေလထု၊ ေရထု၊ ေျမႀကီး၊ အိမ္ရွိဖုန္မ်ား ႏွင့္ အစားအေသာက္ မ်ားတြင္ ပါ၀င္ႏိုင္သည္။ ထို႔ျပင္ မိမိတို႔ေနအိမ္ မ်ားတြင္ နိစၥဓူ၀ အသံုးျပဳလ်က္ရွိေသာ လူသံုးကုန္ပစၥည္း မ်ားျဖစ္သည့္ အိမ္သံုး ဘက္ထရီမ်ား၊ ကားဘက္ထရီမ်ား၊ခဲဓာတ္ပါ၀င္ေနေသာအိမ္သုတ္ေဆး မ်ား၊ ဓာတ္ခဲအမ်ဳိးမ်ဳိး၊ ကေလးငယ္မ်ား ပါးစပ္ျဖင့္ ကိုက္ေလ့ရွိေသာ ကစားစရာ အ႐ုပ္မ်ား၊ ဓာတ္ဆီမ်ား၊ အခ်ဳိ႕ေသာ ဆံပင္ဆိုးေဆးမ်ား၊ တက္တူးမင္မ်ား၊ မ်က္လံုးဆိုးေဆးမ်ား၊ စဥ့္အိုးစဥ့္ခြက္ မ်ားျဖင့္ ၾကာရွည္ သိုေလွာင္ စားေလ့ ရွိေသာ အစားအစာမ်ား (ဥပမာ- မွ်င္ငပိ၊ ငပိရည္က်ိဳ၊ ငံျပာရည္၊ အခ်ဥ္ဖတ္မ်ဳိးစံု၊ ႀကံမဆိုင္၊ တညင္းသီး ဆားရည္စိမ္) မ်ားတြင္ ပါ၀င္ေလ့ရွိသည္။ “ခဲတံ” သည္ ခဲမဟုတ္ေသာ ဂရပ္ဖိုက္ဓာတ္ တစ္ခု ျဖစ္ေသာ္လည္း လူအမ်ားစုသည္ “ခဲတံ” အား ခဲပါ၀င္ေသာ အဓိကပစၥည္း အျဖစ္ မွတ္ယူထားၾကသည္။

ခဲဓာတ္ ထိေတြ႕မႈ အႏၲရာယ္သည္ လူသားအားလံုး တြင္ရွိႏိုင္ၿပီး အဓိက အႏၲရာယ္ရွိႏိုင္ေသာ လူအုပ္စု မ်ားတြင္ အသက္ ေျခာက္ႏွစ္ေအာက္ ကေလးငယ္မ်ား၊ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ မိခင္မ်ား ကိုယ္၀န္ေဆာင္စဥ္ အတြင္း အစားအစာ မဟုတ္ဘဲ အာသာျပင္းျပ သျဖင့္ စားေသာ အခ်ဳိ႕ေသာ အရာမ်ား (ဥပမာ-ေဆးလိပ္ျပာ လ်က္ျခင္း)၊ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ မိခင္မွ ကေလးထံသို႔ အခ်င္းမွ တစ္ဆင့္ ခဲဓာတ္ ေရာက္ရွိႏိုင္ျခင္း၊ စက္မႈဇုန္မ်ား အနီးတြင္ ေနထိုင္ေသာ သူမ်ား၊ လူေနရပ္ကြက္ မ်ားရွိ အိမ္တြင္း အေသးစား စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ား (ဥပမာ-ဘက္ထရီအိုး လုပ္ငန္း၊ ကားျပဳျပင္ လုပ္ငန္း) အနီးတြင္ ေနထိုင္ေသာ သူမ်ား ပါ၀င္သည္။

ထို႕ျပင္ အခ်ဳိ႕ေသာ ခဲႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ား (ဥပမာ-ဘက္ထရီ အမ်ဳိးမ်ဳိး အသစ္ထုတ္ျခင္း၊ ထုခြဲ ေခ်ဖ်က္ျခင္း၊ က်ဳိခ်က္ျခင္း လုပ္ငန္းမ်ား၊ ေမာ္ေတာ္ယာဥ္မ်ား၊ လက္နက္ ကိရိယာမ်ား ထုတ္လုပ္ျခင္း၊ ျပဳျပင္ျခင္း လုပ္ငန္းမ်ား၊ ဘက္ထရီ လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ခဲဂေဟတို႔ျခင္း၊ စဥ့္အိုးလုပ္ငန္း၊ သတၱဳက်ဳိလုပ္ငန္း) လုပ္ကိုင္ေသာ လုပ္သားမ်ား ပါ၀င္သည္။ ကေလးငယ္ မ်ားတြင္ လူႀကီး မ်ားထက္ ခဲဓာတ္ထိေတြ႕မႈ အႏၲရာယ္ ပိုရွိေစေသာ အေၾကာင္းအရာ အခ်ဳိ႕မွာ ကေလးသဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္အား စူးစမ္းလိုျခင္း၊ လက္ကို ပါးစပ္ထဲသို႔ ထည့္ကိုက္ ေလ့ရွိျခင္း၊ ကစားစရာ အ႐ုပ္ကိုက္ျခင္း၊ ေနရာ တစ္ခုတည္းတြင္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ ေနထိုင္ျခင္း၊ မိမိ၏ ပတ္၀န္းက်င္အား ေကာင္းစြာ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္း မရွိျခင္း တို႔ ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အစာအာဟာရ ဓာတ္ခ်ဳိ႕တဲ့ေသာ ကေလးငယ္ မ်ားတြင္ ခဲဆိပ္သင့္ျခင္း ပိုမိုျဖစ္ေစႏိုင္သည္။

အခ်ဳိ႕ေသာ ခဲႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ား (ဥပမာ ဘက္ထရီ လုပ္ငန္းမ်ား) တြင္ လုပ္ကိုင္ေသာ သူမ်ားသည္ ခ်မွတ္ထားေသာ ၫႊန္ၾကားခ်က္မ်ားအား တိက်စြာ မလိုက္နာျခင္း၊ လုပ္ငန္းခြင္ ၀တ္စံုမ်ားမွ တစ္ဆင့္ ခဲဓာတ္မ်ား ေနအိမ္သို႔ ေရာက္ရွိျခင္း၊ စက္႐ံု၊ အလုပ္႐ံုမွ လုပ္ငန္းခြင္ ၀တ္စံုမ်ားအား မိသားစု၀င္မ်ား၏ အ၀တ္အစား မ်ားႏွင့္ေရာေႏွာ ေလွ်ာ္ဖြပ္ျခင္း၊ စက္႐ံုစြန္႔ပစ္ ပစၥည္းမ်ား စြန္႔ပစ္ထားေသာ ျမစ္၊ေခ်ာင္း၊ ပင္လယ္မ်ားမွ ေရကို အသံုးျပဳျခင္း တို႔မွလည္း ခႏၶာကိုယ္ အတြင္းသို႔ ခဲဓာတ္မ်ား ၀င္ေရာက္ႏိုင္သည္။ ထို႔ျပင္ ၿခံစိုက္ျခင္း၊ ေပါင္းသင္ျခင္း ျပဳလုပ္ေနစဥ္ အတြင္း လက္မေဆးဘဲ အစားအစာ စားျခင္း၊ အစာမစားမီ ႏွင့္ အစားအစာမ်ား မျပင္ဆင္မီ လက္ကို ဆပ္ျပာျဖင့္ စင္ၾကယ္ေအာင္ မေဆးေၾကာျခင္း၊ ေနအိမ္ၾကမ္းျပင္ ႏွင့္ ျပတင္းေပါက္ ေပါင္ရွိ ဖုန္မ်ားမွ တစ္ဆင့္ ခဲမႈန္႕ခဲဓာတ္မ်ား ခႏၶာကိုယ္ အတြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္ ႏိုင္သည္။

ကေလးမ်ားတြင္ ႐ုတ္တရက္ ခဲဆိပ္သင့္လွ်င္ ျပင္းထန္စြာ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း၊ ဆုိးရြားေသာ တက္ျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ေအာ့အန္ျခင္း၊ ေသြးအားနည္းျခင္း ႏွင့္ ေမာပန္းလြယ္ျခင္း၊ သတိေမ့ေျမာ ျခင္းႏွင့္ ေသဆံုးျခင္း တို႔ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။ သို႔ေသာ္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ ခဲဓာတ္မ်ား ထိေတြ႕ေနလွ်င္ ႐ုတ္တရက္ ခဲဆိပ္သင့္ျခင္း ကဲ့သို႔ သိသာထင္ရွားေသာ ေရာဂါလကၡဏာ မျပေသာ္လည္း ၪဏ္ရည္ၪဏ္ေသြး နိမ့္ျခင္း၊ ပညာသင္ၾကားရန္ ခက္ခဲျခင္း၊ အာ႐ံုစူးစိုက္မႈ ခက္ခဲျခင္းႏွင့္ ကိုယ္ကာယ ႀကီးထြားဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ ေႏွးေကြးျခင္း တို႔ ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ မိခင္မ်ားတြင္ လမေစ့မီ ေမြးဖြားျခင္း၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလ်ာ့နည္းေသာ ကေလးေမြးျခင္း၊ ကိုယ္၀န္ပ်က္က်ျခင္း၊ ကေလးအေသ ေမြးျခင္းတို႔ ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။

လူႀကီးမ်ားတြင္ ႐ုတ္တရက္ ခဲဆိပ္သင့္ ျခင္းေၾကာင့္ ျပင္းထန္စြာ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း၊ တက္ျခင္း၊ သတိလစ္ျခင္းႏွင့္ ေသဆံုးသည္ အထိ ျဖစ္ေစႏိုင္ၿပီး အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ ခဲဆိပ္သင့္လွ်င္ ႂကြက္သားႏွင့္ အဆစ္မ်ား နာက်င္ျခင္း၊ ေသြးအားနည္းျခင္း ႏွင့္ ေမာပန္းလြယ္ျခင္း၊ မွတ္ၪဏ္ ေလ်ာ့လာျခင္းႏွင့္ ေက်ာက္ကပ္ စြမ္းရည္ ယုတ္ေလ်ာ့ လာျခင္းတို႕ ခံစားရႏိုင္သည္။ သုေတသန စမ္းသပ္ခ်က္မ်ား အရ လူႀကီးမ်ားတြင္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ ခဲဆိပ္သင့္လွ်င္ ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ေလျဖတ္ျခင္း၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာ ဆိုင္ရာ ေရာဂါမ်ားႏွင့္ ကင္ဆာေရာဂါမ်ား ျဖစ္ေစေၾကာင္း သိရသည္။

ယခုအခါ အခ်ဳိ႕ေသာ ခဲႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ား အလုပ္ခြင္ခဲဆိပ္သင့္မႈ အား ကာကြယ္ရန္ စက္႐ံု ၀န္ထမ္းမ်ားအား ကာကြယ္ေရး ၀တ္စံုမ်ား ၀တ္ဆင္ေစျခင္း၊ အခ်ိန္မွန္ ေဆးစစ္ေပးျခင္း၊ ကာကြယ္ျခင္း နည္းလမ္းမ်ား ပညာေပးျခင္း တို႔အား အရွိန္အဟုန္ျမႇင့္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိသည္။ ခဲပါ၀င္ေသာ သုတ္ေဆးမ်ားကို သံုးစြဲျခင္းအား ႏိုင္ငံအသီးသီးတြင္ ကန္႔သတ္လ်က္ ရွိေၾကာင္း ကမၻာ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႕မွ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလ တြင္ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ခဲဓာတ္ထိေတြ႕မႈ အႏၲရာယ္ ရွိေစေသာ အရင္းအျမစ္ မ်ားသည္ အလုပ္ခြင္မ်ားတြင္ သာမကဘဲ မိမိေနအိမ္တြင္ပင္ ရွိေနပါသျဖင့္ ဂ႐ုျပဳ ကာကြယ္ရန္ လိုအပ္သည္။

ခဲဓာတ္သည္ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ရွိ အဂၤါ အဖြဲ႕အစည္း မ်ားအား မ်ားစြာ အႏၲရာယ္ရွိသျဖင့္ က်န္းမာေရး ႐ႈေထာင့္အရ အေရးႀကီးသည္။ ခဲဆိပ္သင့္ျခင္း အႏၲရာယ္သည္ လူတိုင္း ဂ႐ုျပဳရန္ လိုအပ္ေသာ ျပည္သူ႔ က်န္းမာေရး ျပႆနာ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ခဲဓာတ္ ကာကြယ္မႈဆိုင္ရာ နည္းလမ္းမ်ားအား လူတိုင္းလိုက္နာ က်င့္သံုးသင့္သည္။ 

ခဲဆိပ္သင့္ျခင္းအႏ္ၲရာယ္သည္ ရာႏႈန္းျပည့္ ကာကြယ္ႏိုင္ ေသာေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ခဲဓာတ္ ထိေတြ႕မႈ ကာကြယ္ျခင္း ပညာေပး အစီအစဥ္မ်ား အရွိန္အဟုန္ျမႇင့္ ေဆာင္ရြက္သင့္ၿပီး ခဲဆိပ္ ထိေတြ႕မႈကို ႀကိဳတင္ ကာကြယ္ျခင္းျဖင့္ မလိုလား အပ္ေသာ က်န္းမာေရး ျပႆနာမ်ားအား တားဆီးႏိုင္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေရးသား အပ္ပါသည္။ ။

မဇင္မင္းေက်ာ္