အာလူး စားသံုးျခင္း ႏွင့္ က်န္းမာေရး

အာလူး စားသံုးျခင္း ႏွင့္ က်န္းမာေရး

လူတစ္ေယာက္၏ က်န္းမာေရးသည္ ကံ၊ စိတ္၊ ဥတု၊ အာဟာရေပၚတြင္ တည္မီွလ်က္ ရိွသည္။ က်န္းမာစြာ အသက္ရွင္ေနထိုင္ေရး နွင့္ စံခိ်န္မီၾကီးထြား ဖြံ႕ၿဖိဳးရန္ အာဟာရဓာတ္မ်ား ျပည့္၀မွ်တစြာ မီွ၀ဲစားသံုးရန္ လိုအပ္သည္။ ဖံြ႕ၿဖိဳးဆဲနိုင္ငံ တစ္နိုင္ငံအေနျဖင့္ မိမိပတ္၀န္းက်င္၌ စိုက္ပိ်ဳးထုတ္လုပ္ ရရိွနိုင္ေသာ အစားအစာမ်ားကို အာဟာရျပည့္၀ မွ်တေအာင္ မည္သို့မီွ၀ဲစားသံုးသင့္ သည္ကို သိရိွထားသင့္ ေပသည္။

ကြ်န္ေတာ္တို႔ ျမန္မာနိုင္ငံတြင္ ေန႔စဥ္ စားသံုးေနေသာ အစားအစာမ်ားတြင္ အဓိက အားျဖင့္ ထမင္းနွင့္ဟင္းကိုသာ မီွ၀ဲစားသံုးေလ့ ရိွၾကသည္။ ၎အစားအစာ မ်ားထဲတြင္ အာလူးသည္ ကုန္က်စရိတ္ သက္သာ၍ အာဟာရတန္ဖိုး ျမင့္မားစြာပါ၀င္ေသာ အစားအစာ တစ္မိ်ဳးျဖစ္သည္။ အျခားအစားအစာ မ်ားျဖစ္ေသာ အမဲ၊ ၾကက္၊ ၀က္မ်ားနွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ပါက အသားဓာတ္ ပါ၀င္မႈနည္းပါးေသာ္လည္း က်န္းမာေရးအတြက္ လိုအပ္ေသာ အျခားအာဟာရ တန္ဖိုးမ်ားစြာ ပါ၀င္သည္ကို ေတြ႕ရိွရမည္ ျဖစ္သည္။

အာလူးကို ေဒသအမည္ (Aaloo, Batata) ၊ အဂၤလိပ္အမည္ (Potato)၊ မိ်ဳးရင္းအမည္ (Solanaceae)၊ ရုကၡေဗဒအမည္ (Solanun Tuberosm)  စသည္ျဖင့္ အမည္အမိ်ဳးအစား မ်ားခဲြျခားေခၚေ၀ၚျပီး အာလူးကို အရြယ္အစား ေပၚမူတည္ျပီး အၾကီး၊ အငယ္၊ အရွည္၊ အလံုးစသည္ျဖင့္ ပံုစံအမိ်ဳးမ်ိဳး ရိွၾကသည္။ အေရာင္ေပၚ မူတည္၍လည္း အနီမိ်ဳး၊ အျဖဴမ်ိဳး၊ ခရမ္းေရာင္မိ်ဳး စသည္ျဖင့္ အမိ်ဳးမ်ိဳးခဲြျခား ထားသည္ကို ေတြ႕ရိွရသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံ တြင္လည္း  တိုင္ေထာင္အာလူး၊ ေျမစိုက္အာလူး၊ စိုက္ပိ်ဳးသည့္ ေနရာေဒသအလိုက္ ျမစ္ၾကီးနားအာလူး၊ ေအာင္ပန္းအာလူး စသည္ျဖင့္ ေခၚေ၀ၚၾကသည္။

တိုင္းရင္းေဆး အာယုေဗဒအလို အားျဖင့္ အာလူးသည္ ေအး၏။ ခိ်ဳ၏။ ေျခာက္ကပ္၏။ ေၾကက်က္ခဲ၏။ ကိုယ္ကိုေလးလံ ထိုင္းမိႈင္းေစတတ္၏။ အားကိုျဖစ္ေစ၏။ ေသြးအန္ ေသြးက်နာ(ရတၱပိတ္)ကို နိုင္၏။ နို႔ကိုပြားမ်ားေစ၏။ ဆီးရႊင္ေစ၏။ အာလူး အနီမိ်ဳးသည္ေအး၏။ ခိ်ဳ၏။ သည္းေျခကိုနိုင္၏။ အပူကို ထုတ္ေဆာင္တတ္၏။ သုက္ကိုပြားမ်ားေစ၏။ အားကိုျဖစ္ေစ၏။ ၀ျဖိဳးေစ၏။ ေၾကက်က္ခဲ၏။ ၎အာလူးကို အလြန္အကဲစားမူ အစာမေၾက ေလျပည့္ေရာဂါ ျဖစ္ေစတတ္၏။ ထို့ေၾကာင့္ ၀မ္းမီးႏံု႔ေသာသူမ်ား သံုးစဲြရန္ မသင့္ျဖစ္ေလသည္ဟု အရွင္နာဂသိန္ ပံုျပေဆး အဘိဓာန္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

အာလူး၏ က်န္းမာေရး အကိ်ဳးေက်းဇူးမ်ား

အာလူးတြင္ Phytonutrients ဟုေခၚသည့္ ေအာ္ဂဲနစ္ကြန္ေပါင္း မ်ားျဖင့္ ျပည့္သိပ္ေနသည္။ အဆိုပါ ေအာ္ဂဲနစ္ကြန္ေပါင္း မ်ားမွာ Carotenoids, Flavonoids, Caffeic Acids မ်ားျဖစ္ျပီး က်န္းမာေရးအား အေထာက္အကူျပဳ သည္ဟု သိရသည္။ အာလူးတြင္ ပါ၀င္သည့္ ဗီတာမင္စီသည္ ဓာတ္တိုး ဆန့္က်င္ပစၥည္းအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေပးသည္။ ၎ဓာတ္တိုး ဆန္႔က်င္ပစၥည္းသည္ အခိ်ဳ႕ေသာဆဲလ္မ်ား ပ်က္စီးျခင္းကို ေနွာင့္ေနွးျခင္း၊ ကာကြယ္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေပးသည္။ ၎တို့သည္ အစာေျချခင္း၊ နွလံုးက်န္းမာေရးနွင့္ ေသြးဖိအားတို႔အျပင္ ကင္ဆာေရာဂါ တို့ကိုပင္ ကာကြယ္နိုင္စြမ္း ရိွသည္ဟု သိရသည္။

ခရမ္းေရာင္ အာလူးတြင္ Phytonutrients နွင့္ဓာတ္တိုးဆန့္က်င္ ပစၥည္းမ်ား ၾကြယ္၀စြာ ပါ၀င္ၾကသည္။ ခရမ္းေရာင္အာလူး ေျခာက္လံုးမွရွစ္လံုး တစ္ေန့နွစ္ၾကိမ္ စားသံုးျခင္းသည္ ေသြးတိုးေရာဂါ၊ နွလံုးေရာဂါနွင့္ ေလျဖတ္ျခင္း တို႔ကဲ့သို႔ေသာ ေရာဂါခံစားေန ရသည့္ အ၀လြန္သူမ်ားကို ေရာဂါသက္သာ ေစရန္ ကူညီေပးလ်က္ ရိွေၾကာင္း Journal of Agriculture and Food Chemistry မွ ၂၀၁၂ ခုနွစ္တြင္ျပဳလုပ္သည့္ သုေတသန၌ သိရိွရသည္။

အာလူးသည္ ေသြးေပါင္ခိ်န္ကို ေလ်ာ့က်ေစသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ အာလူးသည္ ေသြးထဲရိွ ကိုလက္စထေရာ နွင့္ေပါင္းျပီး ခနၶာကိုယ္မွ စြန္႔ထုတ္လိုက္သည့္ အတြက္ ျဖစ္သည္ဟု အာဟာရပညာရွင္ Victoria Jarzabkowski က ဆိုထားသည္။ အာလူးသည္ ပိုတက္ဆီယမ္ၾကြယ္၀စြာပါ၀င္သည္။ အာလူးတြင္ ပါ၀င္သည့္ ပိုတက္ဆီယမ္သည္ ငွက္ေပ်ာသီးတြင္ ပါ၀င္သည့္ ပိုတက္ဆီယမ္ ထက္ ပိုမိုပါ၀င္သည္ဟု သိရိွရသည္။ ၎ ပိုတက္ဆီယမ္သည္ ေသြးေၾကာကို က်ယ္ေစျပီး ေသြးေပါင္ခိ်န္ကို ေလ်ာ့က်ေစသည္။ အာလူးတြင္ ပါ၀င္သည့္ Vitamin B6 သည္ အာရံုေၾကာ က်န္းမာေရးကို အဓိကထိန္းညိွ ေပးသည္။

ထို့ေၾကာင့္ အာလူး စားသံုးျခင္းျဖင့္ စိတ္က်ေရာဂါ၊ စိတ္ပင္ပန္း နြမ္းနယ္ျခင္း စသည့္ေရာဂါမ်ား သက္သာေစသည္။ အာလူးတြင္ပါ၀င္ေသာ ကာဗိုဟိုက္ျဒိတ္သည္ ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္နွင့္ ဦးေနွာက္ လုပ္ငန္းေဆာင္တာ မ်ားကို ထိန္းညိွေပးသည္။ သၾကားဓာတ္ အေတာ္သင့္ပမာဏ တိုးတက္ျခင္းသည္ သင္ၾကားမႈ စြမ္းရည္နွင့္ မွတ္ဥာဏ္စြမ္းရည္ တို႕ကို တိုးတက္ ေကာင္းမြန္ေစသည္။ အာလူး အလတ္တစ္လံုးတြင္ ဗီတာမင္စီ ၄၅ ရာခိုင္နႈန္း ပါ၀င္သည့္ အတြက္ေၾကာင့္ သာမန္ဖ်ားနာျခင္းမွ အစျပု၍ ဗီတာမင္စီ ခ်ိဳ႕တဲ့ေရာဂါကဲ့သို႕ေသာ ေရာဂါမ်ားအထိ ကာကြယ္နိုင္စြမ္း ရိွသည္။ အာလူးတြင္ အမွ်င္ဓာတ္ၾကြယ္၀စြာ ပါ၀င္သည့္အတြက္ အလြယ္တကူ အစာေခ်ဖ်က္ နိုင္ေအာင္ ကူညီေပးသည္။

ထို႕ျပင္ နွလံုးေရာဂါကို တားဆီးကုသ ေပးေသာ ဓာတ္မ်ားတြင္ Caffeicchlorogenic acid and Anthocyanins ဓာတ္သတၱုမ်ား အာလူးတြင္ ပါရိွသည့္အတြက္ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားေစသည့္ ဓာတ္တိုးပစၥည္း မ်ားကို ဓာတ္တိုးဆန့္က်င္ ပစၥည္းအျဖစ္ တိုက္ဖ်က္ နိုင္စြမ္းရိွသည္။ ပိုတက္စီယမ္ဓာတ္ ပါ၀င္မႈေၾကာင့္ အာလူးသည္ နွလံုးေရာဂါ၊ ေသြးေၾကာနွင့္ ပတ္သက္သည့္ ေရာဂါမ်ားကို တားဆီးနိုင္သည့္ အစြမ္းရိွသည့္အျပင္ ေက်ာက္ကပ္တြင္ ေက်ာက္တည္ျခင္း တို႕ကိုလည္း ကာကြယ္ေပးသည္။ အာလူးတြင္ပါ၀င္သည့္ ဗီတာမင္စီ၊ B6၊ ပိုတက္စီယမ္၊ မဂၢနီစီယမ္၊ ဇင့္နွင့္ ေဖာစေဖာရပ္ တို႔သည္ အေရျပားကို နူးညံ့ေခ်ာမြတ္ ေစသည့္အတြက္ အေရျပား က်န္းမာေရးအတြက္ လည္း သင့္ေလ်ာ္သည့္ အစားအစာ ျဖစ္သည္။ ထို့ျပင္ အာလူးစားသံုးသူမ်ားသည္ အူမၾကီးကင္ဆာ ျဖစ္နိုင္ေျခကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးသည္ဟု Journal of Nutrition Biochemistry တြင္ ၂၀၁၇ ခုနွစ္၌ သုေတသနျပဳေတြ ႔ ရိွထားေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။

အာလူးမစားသံုးသင့္သည့့္အေျခအေနမ်ား

အာလူး၏ပင္စည္၊ အကိုင္းအခက္နွင့္ အသီးမ်ားသည္ အဆိပ္အေတာက္ ျဖစ္ေစသည္။ ၎တို႕တြင္ Alkaloids (eg. Arsenic, Chaconine, Solanine) စသည္တို႕ပါ၀င္သည္။ Solanine သည္ အလြန္ျပင္းထန္သည့္ အဆိပ္ျဖစ္ေၾကာင္း National Institutes of Health ကဆိုထားသည္။ အတြင္းသား အစိမ္းေရာင္ရိွေသာ အာလူးမ်ား တြင္လည္း အဆိပ္အေတာက္ ေတြ႕ရိွသည္ဟု National Institutes of Health ကဆိုထားသည္။ 

မွန္ကန္ေသာအာလူးခ်က္ျပဳတ္နည္း

အာလူးသည္ ဗီတာမင္စီ ၾကြယ္၀ေသာေၾကာင့္ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ စားသံုးသင့္သည္။ သို႕ေသာ္ ကာလၾကာရွည္ သိုေလွာင္ျပီးမွ ခ်က္ျပဳတ္လွ်င္ အာဟာရဓာတ္ ေလ်ာ့နည္းတတ္သည္။ မျပဳတ္မီ အခံြမႏႊာပါနွင့္၊ ဗီတာမင္စီ၊ ဘီ၊ သံဓာတ္၊ ပိုတက္စီယမ္၊ ကယ္လ္စီယမ္ နွင့္ မဂၢနီစီယမ္ဓာတ္ တို႕ကို အာလူးအခံြက ထိန္းသိမ္းေပး ထားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ေရေဆးျပီးအခံြနွင့္ တကြ ျပဳတ္ သို႕မဟုတ္ ေပါင္းပါ။ ျပဳတ္ျခင္းထက္ ေပါင္းစားသံုးျခင္းက ပိုမိုေကာင္းမြန္သည္။ ျပဳတ္လွ်င္ ဗီတာမင္မ်ား ေရထဲသို႕ ပါသြားနိုင္သည္။

က်န္းမာေရးအက်ဳိးဆက္

ၾသစေၾတးလ်လူမ်ိဳး Andrew Flinders Taylor က တစ္နွစ္ပတ္လံုး ဘာမွမစားသံုးဘဲ အာလူးသာ စားသံုးလွ်င္ တစ္နွစ္လွ်င္ ေပါင္ ၁၁၀ ၀န္းက်င္ ေလ်ာ့က် ေစနိုင္သည္ဟု ေျပာၾကားေသာေၾကာင့္ ၂၀၁၇ ခုနွစ္ထုတ္ Australian Popular Science Journal ၏ ဂ်ာနယ္ ေခါင္းၾကီးပိုင္းတြင္ ေဖာ္ျပခံခဲ့ရသည္။ သုိ႔ေသာ္ အာဟာရ ပညာရွင္မ်ားက အာလူး တစ္မ်ိဳးတည္းျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ လိုအပ္သည့္ Essential Amino Acids အမ်ိဴး ၂၀ နွင့္ ဗီတာမင္နွင့္ သတၱဳဓာတ္ အမ်ိဳး ၃၀ မရနိုင္ဟု ဆိုထားသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ကြ်နု္ပ္တုိ႔ က်န္းမာေရးအတြက္ အေထာက္အကူ ျပဳမည့္ အသီးအနံွနွင့္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားကို ေန႕စဥ္ စားသံုးရမည့္အျပင္ အာလူးကို မျဖစ္မေန ထည့္သြင္းစားသံုး သင့္ေၾကာင္း ေဆြးေႏြး တင္ျပအပ္ပါသည္။ ။

ေဒါက္တာ မ်ိဳးသိန္း

ျမ၀တီေန႔စဥ္