က်န္းမာခ်င္သူမ်ား ေ၀းေ၀းေရွာင္သင့္သည့္ အမွား ခုႏွစ္မ်ိဳး

 က်န္းမာခ်င္သူမ်ား ေ၀းေ၀းေရွာင္သင့္သည့္ အမွား ခုႏွစ္မ်ိဳး

 

ေန့စဥ္သံုး ပစၥည္းေတြဟာ ေန့စဥ္ေနထိုင္မႈ ပံုစံေတြထဲမွာ လူကိုမက်န္းမာေအာ င္လုပ္တာေတြ အမ်ားအျပား ပါ၀င္ေနတယ္။ ယင္းပစၥည္း ေတြနဲ့ ေ၀းေ၀းေနနိုင္ေလ ေကာင္းေလ၊ က်န္းမာေလ ပဲျဖစ္တယ္။ က်န္းမာေစဖို့ ေအာက္ပါ ခုနစ္ခ်က္ ေရွာင္ရွားသင့္ပါတယ္။

 

အခိ်ဳကဲတဲ့အစားအစာေတြ စားျခင္း

 

အခိ်ဳကဲတဲ့ အစားအစာေတြဟာ လူကို ဆီးခို်၊ အ၀လြန္ျခင္း၊ ေသြးတိုး၊ နွလံုးေသြးေၾကာ ေရာဂါမ်ား၊ ေလျဖတ္ျခင္း၊ ရင္က်ပ္ျခင္းမွ အ စေရာဂါအမို်းမို်း ၀င္ေအာင္လုပ္ေပး ေနသလို ျဖစ္တယ္။ အစာေျခ လုပ္ငန္းကိုလည္း   အေနွာင့္အယွက္ ေပးသလို  အစာအိမ္နဲ့ အူလမ္းေၾကာင္း ေရာဂါေတြ ကိုလည္း ျဖစ္ပြား ေစနိုင္တယ္။

 

တစ္ရက္ကို သၾကားဓာတ္ကဲတဲ့ အခို်ရည္နွစ္ဘူးနဲ့ အထက္ ေသာက္သံုးသူ ေတြမွာ နွလံုးေရာဂါျဖစ္ပြား နိုင္ေျခ ၃၀ ရာခိုင္နႈန္း ပိုမ်ားသလို အျခားဆက္စပ္ ေရာဂါေတြ အေနနဲ့ ေသဆံုးနိုင္ေျခ ၅၀ ရာခိုင္နႈန္း ပိုမ်ားလာေၾကာင္း ေသြးဆံုးျပီး အမို်းသမီး ေျခာက္ေသာင္းကို ေလ့လာခဲ့တဲ့  အိုဟိုင္းရိုး တကၠသိုလ္ သုေတသန အရ သိရပါတယ္။

 

အီလက္ထရြန္နစ္ပစၥည္းမ်ား

 

အီလက္ထရြန္နစ္ပ စၥည္းေတြကို ေနရာတကာမွာ ေတြ့နိုင္ပါတယ္။ ယင္းပစၥည္းမွ ထြက္ရိွတဲ့ ေရဒီယိုလိႈင္း ေတြကလည္း ေနရာတိုင္းမွာ ပံ့်နံွ့ေနတယ္။ လုပ္ေဆာင္ခ်က္တစ္ခုခု ရဲ့ဆိုးကို်းကို ေနာင္ဆယ္စု နွစ္မ်ားၾကာပါမွ လူသားတို့ သိရိွတတ္ၾကတယ္။ ဖုန္းမ်ား၊ ၀ိုင္ဖိုင္လိႈင္းမ်ားရဲ့ ဆိုးကို်းကလည္း နွစ္ေပါင္း ၾကာၾကာ ေလ့လာ သုေတသနျပုပါမွ  ရမွာျဖစ္ပါတယ္။

 

ေလ့လာမႈ စစ္တမ္းမ်ားစြာ ကလည္း ေရဒီယိုလိႈင္း ေတြက ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ေစတယ္လို့ ဆိုထားပါတယ္။ နိုင္ငံတကာ သုေတသနအဖဲြ့ (ကင္ဆာ) (IARC) ကလည္း ဖုန္း၊ ေရဒီယိုလိႈင္း ေတြက ကင္ဆာ ျဖစ္ေစတဲ့  လက္သည္ ျဖစ္တယ္လို့ ၂၀၁၁ ခုနွစ္ ကတည္းက ဆိုထားပါတယ္။ ကမၻာ့က်န္းမာေရး အဖဲြ့ၾကီး ကလည္းဖုန္း၊ ေရဒီယိုလိႈင္း ေတြက ကင္ဆာျဖစ္ ေစနိုင္တယ္လို့ ၀န္ခံထားပါတယ္။

 

ပိုးသတ္ေဆးမ်ား

 

ပိုးသတ္ေဆးေတြမွာ ပါတဲ့ ဓာတုပစၥည္း ေတြဟာ ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊ သစ္သီး၀လံ မ်ားကတစ္ဆင့္ လူ့ခနၶာကိုယ္ထဲ ေရာက္ရိွရင္ သေနၶသား အဂၤါမစံုျခင္း၊ ကင္ဆာ၊ ဦးေနွာက္စြမ္းရည္က်ေရာဂါ၊ ရင္က်ပ္ေရာဂါ အပါအ၀င္ ေနာက္ဆက္တဲြ ေရာဂါေတြျဖစ္ပြား ေစတတ္ပါတယ္။ လူသားေတြဟာ ပိုးသတ္ေဆး အလြန္အကံြ် အသံုးျပုေနလို့ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ အဆိပ္ခတ္လ်က္ ရိွေနသလို ျဖစ္ေနတယ္။

 

တစ္ကိုယ္ေရသံုးပစၥည္းမ်ား

 

အေရျပား၊ အလွလိမ္းေဆးမ်ား အစ၊ မ်က္နွာသစ္ ဆပ္ျပာအလယ္၊ ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္ အဆံုး တစ္ကိုယ္ေရသံုး ပစၥည္းေတြထဲမွာ ပါတဲ့ ဓာတုပစၥည္းေတြဟာ အေရျပားကို ဒုကၡေပးနိုင္တယ္။ ယင္း ပစၥည္းေတြထဲ မွာပါ၀င္တဲ့ ဓာတုပစၥည္းေတြဟာ အေရျပားဆဲလ္ လုပ္ငန္း ေတြကို အေနွာင့္အယွက္ျပု နိုင္ပါတယ္။ အကို်းဆက္အျဖစ္ ဆဲလ္မ်ား ဖဲြ့စည္းပံု မွားယြင္းကာ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ပြားေစပါတယ္။ ကေနဒါနိုင္ငံ မနီဆိုတာ တကၠသိုလ္ရဲ့ ေလ့လာမႈအရလည္း ေနေရာင္ ကာ လိမ္းေဆးေတြ ထဲမွာပါတဲ့ ဓာတုပစၥည္း အမ်ားစုဟာ အေရျပားဆဲလ္မ်ား ထဲ စိမ့္၀င္သြားေၾကာင္း  ေတြ့ရိွထားတယ္။

 

ေလသန့္ဖ်န္းေဆးမ်ား

 

က်န္းမာေရးနဲ့ ပတ္သက္လာရင္ အိမ္မွာ မထားသင့္ဆံုး က ေလသန့္ဖ်န္း ေဆးဘူးေတြ ျဖစ္တယ္။ ဖ်န္းလိုက္ရင္ အခန္းထဲ ေမႊးၾကိုင္သြားတာ မွန္ေပမယ့္ က်န္းမာေရး အတြက္ အဆိုးရြားဆံုး ရန္သူျဖစ္တယ္။  ယင္းဖ်န္းေဆး ေတြေၾကာင့္ အဆုတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားရသလို ကိုယ္တြင္း ကလီစာမ်ား အဆိပ္သင့္ ပ်က္စီးမႈ ျဖစ္ပြား နိုင္ပါတယ္။

 

ေလသန့္ဖ်န္းေဆးဘူး ေတြထဲမွာ အိမ္ထဲ၊ ရံုးခန္းထဲမွာ ေမႊးၾကိဳင္လန္းဆန္းျပီး က်န္းမာတဲ့ ေလထုရိွေန ေအာင္ ကုေပးနိုင္တယ္လို့ ေၾကာ္ျငာအား ေကာင္းေကာင္း နဲ့ေရာင္းခ်ေနတဲ့တိုင္ ဖ်န္းေဆးထဲမွာပါတဲ့ သယ္အိတ္ ဓာတုပစၥည္းဟာ ေဟာ္မုန္းပံုမမွန္မႈ၊ သေနၶသား အဂၤါမစံုမႈ၊ မို်းပြားမႈ အခက္အခဲ ေတြျဖစ္ပြား ေစနိုင္ေၾကာင္း ေလ့လာေတြ့ရိွ ထားပါတယ္။

 

ပလတ္စတစ္ဘူး ပလတ္စတစ္ခြက္ေတြ

 

အမို်းသမီးေတြမွာ မို်းပြားျခင္း၊ သေနၶတည္ျခင္းကို အေနွာင့္အယွက္ ေပးနိုင္တဲ့ EDC ဓာတုပစၥည္းေတြဟာ ပလတ္စတစ္ဘူးေတြ၊ ခြက္ေတြထဲမွာ ပါ၀င္ေနေၾကာင္း ဂ်ာမနီ သုေတသီေတြက ဆိုတယ္။ ပလတ္စတ စ္ပစၥည္း ေတြထဲမွာပါတဲ့ ဓာတုပစၥည္း ၂၄၅၂၀ ခန့္အနက္ DEHF ျဒပ္ေပါင္းဟာ လူ့ခနၶာကိုယ္အ တြင္းရိွ ေဟာ္မုန္းေတြ ကစဥ့္ကလ်ား ျဖစ္ေစနိုင္တယ္။ အကို်းဆက္အျဖစ္ ခနၶာကိုယ္ဆဲလ္မ်ား ဖံြ့ျဖိုးမႈ မမွန္ျဖစ္သြားကာ ဆဲလ္ေတြ ပ်က္စီးျခင္း၊ အကို်းဆက္ အေနနဲ့ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားလာနိုင္ေၾကာင္း သုေတသီေတြ က သတိေပးၾကပါတယ္။  ထို့ျပင္ ကေလးအဂၤါ မစံုျခင္း၊ နွလံုးေရာဂါ၊ အစာအိမ္နာျခင္း မ်ားျဖစ္ပြား နိုင္ပါတယ္။

 

အိမ္မွာ ဖန္ပန္းကန္၊ ဖန္ခြက္စသည္ျဖင့္ ဖန္နဲ့ ေၾကြနဲ့လုပ္ထားတဲ့ ပစၥည္းေတြ  သံုးသင့္ပါတယ္။ ကေလးနို့ဘူး ကိုလည္း ဖန္နဲ့ လုပ္ထားတဲ့ ပစၥည္းေတြ သံုးစဲြျခင္းက ကေလးကို ပလတ္စတစ္စ ထဲမွာပါ၀င္တဲ့ ဓာတုပစၥည္းေတြ မေနွာင့္ယွက္ ေအာင္ကာကြယ္ေပး ရမယ္။

 

ထိုင္ခံုေပၚမွထိုင္နည္းအမွားေတြ

 

ထိုင္ခံုဟာ မထိုင္တတ္သူ အဖို့ က်န္းမာေရး ဆိုးကို်း ေပးတယ္လို့ သုေတသီ ေတြေထာက္ျပ ၾကတယ္။ အခိ်န္ၾကာၾကာ ထိုင္ျခင္းဟာ က်န္းမာေရး ဆိုးကို်းေတြ နဲ့ ဆက္စပ္ေနသလို သက္တမ္းမေစ့မီ ေသနိုင္တယ္။ ပံုမွန္က်န္းမာေရးလုပ္သူ၊ ခနၶာ ကိုယ္က်စ္လ်စ္သြယ္လ် သူေတြေတာ င္ဆိုးကို်းေပး နိုင္တယ္။ ေန့စဥ္အ ခိ်န္ၾကာျမင့္စြာ ခံုမွာထိုင္ျပီး အလုပ္လုပ္သူ၊ နည္းစနစ္မွားစြာ ထိုင္သူမ်ားဟာ အဆုတ္ကင္ဆာျဖစ္ နိုင္ေျခ ၅၀ ရာခိုင္နႈန္းပိုမ်ား လာသလို က်န္းမာေရး ျပႆနာ အမို်းမို်းေၾကာင့္ ေသဆံုးနိုင္ေျခ လည္း ပိုမ်ား လာေၾကာင္း ေတြ့ရိွထားပါတယ္။

 

ထိုင္ခံုမွာ အခိ်န္ၾကာၾကာ ထိုင္ရသူေတြ အေနနဲ့ ခါးကိုမတ္မတ္ထား၊ ရင္ကိုဖြင့္ကာ ေျခဖ၀ါးနွစ္ဖက္ ကိုၾကမ္းျပင္မွာ ကပ္ေနေအာ င္ခ်ထားျပီး ထိုင္သင့္ပါ တယ္။ ယင္းသို့ထိုင္ရံုနွင့္ မလံုေလာက္ ေသးပါဘူး။ မၾကာမၾကာ ထသြားထလာ လႈပ္ရွားေပးဖို့ လိုပါတယ္။ ကြန္ပူ်တာသံုး ၀န္ထမ္း တစ္ေယာ က္အေနနဲ့ တစ္နာရီမွာ ၁၀ မိနစ္နားသင့္ သလို လမ္းေလွ်ာက္ျခင္း၊ အျခားအလုပ္ ေျပာင္းလုပ္ေပးျခင္း တို့ရိွသင့္တယ္။ တစ္ပံုစံတည္း ထိုင္ျခင္းေၾကာင့္ ခနၶာကိုယ္အေပၚ ဆိုးကို်း သက္ေရာက္မႈေတြ ေခ်ဖ်က္နိုင္မယ္။ တရားရႈ မွတ္ျခင္းကေတာ့ ပိုမိုေကာင္းမြန္ ေစတယ္။

 

ယေန့အခိ်န္မွာ လူတို့၏ ေနထိုင္မႈပံုစံ စနစ္ေျပာင္းလဲ သြားကာ အထိုင္အလုပ္မ်ား မ်ားလာတာနဲ့အမွ် ပိုလံွ်တဲ့ အဆီမ်ားစုေ၀းကာ အ၀လြန္ျခင္း၊ ဆီးခို် ေရာဂါ၊ နွလံုးေသြးေၾကာ ေရာဂါ၊ ေသြးတိုးေရာဂါ၊ ကင္ဆာေရာဂါ တို့ျဖစ္ပြား လာၾကတယ္။ လူတိုင္းခနၶာ ကိုယ္အခို်းအဆ BMI ၁၈ ဒသမ ၉ မွ ၂၄ ဒသမ ၉ အတြင္းရိွရပါမယ္။ ေန့စဥ္နာရီ၀က္မွ တစ္နာရီ ေလ့က်င့္ခန္း အေျပး၊ လမ္းေလွ်ာက္၊ ရြရြေျပး၊ စက္ဘီးစီး၊ ေရကူးလုပ္သင့္ပါတယ္။

 

ကြန္ပူ်တာ မ်က္နွာျပင္ကို ေတာက္ေလွ်ာက္ၾကည့္ ျခင္းမွေ ရွာင္ၾကဥ္ကာ မ်က္စိအနားေပး သင့္ပါတယ္။ နားၾကပ္နွင့္ သီခ်င္းနား ေထာင္ျခင္း၊ အသံဖြင့္ထား ျခင္းကို ေရရွည္မ လုပ္သင့္ပါ။ က်န္းမာေရးနဲ့ ေလ်ာ္ညီစြာ ေထိုင္စားေသာက္မႈ စနစ္မွာ လမ္းေဘးအစာ၊ အသင့္အျမန္စား၊ Snap မ်ားျဖစ္တဲ့ ဟမ္ဘာဂါ၊ ဆင္းဒ၀ွစ္၊ ပီဇာ၊ အာလူးေခ်ာင္းေၾကာ္ တို့ေရွာင္ၾကဥ္ သင့္ပါတယ္။ မိမိအိမ္မွာသာ စနစ္တက် ခ်က္ျပုတ္ စားေသာက္သင့္ ပါတယ္။ အခို်မႈန့္၊ ၾကက္သားမႈန့္ နွင့္အငန္မ်ား ေရွာင္ရွားသင့္ ပါတယ္။ အအိပ္မွန္၊ အစားမွန္ ေလ့က်င့္ခန္းမွန္ဖို့ လိုအပ္ပါတယ္။

 

လိုအပ္တဲ့ လိုက္နာမႈမ်ား    ေဆာင္ရြက္ခဲ့လွ်င္  လူ့သက္တမ္းရွည္လာ နိုင္ျပီး ေရာဂါမျဖစ္မီ ၾကိုတင္ ကာကြယ္နိုင္မွာ ပဲျဖစ္ပါတယ္။ လူတိုင္းနွစ္စဥ္ ေဆးစစ္မႈ တစ္နွစ္တစ္ၾကိမ္အ နည္းဆံုး   ေဆာင္ရြက္သင့္ ပါတယ္။ မိသားစု ဆရာ၀န္နဲ့ ေဆြးေနြး တိုင္ပင္သင့္ပါတယ္။ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ညႊန္ၾကားခ်က္မ်ားကို အေလးထားစီမံေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။ မိသားစု က်န္းမာေရးမွ နိုင္ငံ့က်န္းမာေရး အထိ ျမွင့္တင္ဖို့ လူတိုင္းမွာ တာ၀န္ရိွပါတယ္။ 

 

ေဒါက္တာလြင္သန္႔